Dagblaðið - 22.06.1979, Side 13

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 22. JÚNÍ1979.
13
—segirfangisemámargraára vistáKvíabryggjufyrírhöndum
Séð inn f herbergi eins fang.ins. Iler-
bergin eru talsvert rýmri en venja er á
heimavistarskólum.
Ólafur Ottósson forstöðumaður
og Jón Elbergs fangavörður.
ara manna eru yfirleitt ekki heldur í
góðu lagi. ,,Patent”-lausnir á þessum
málum eru þó ekki til.”
,,Ég á mér þá eina ósk,” grípur
Ólafur fram í, „að þeir fari ekki verri
en þeir koma. En það er kannski til of
mikils mælzt því ekki bætir það neinn
mann að vera í fangelsi.”
Vantar
fræðslunámskeið
En hvað gera vistmenn á Kvía-
bryggju í frístundum sínum. Viðmæl-
andi DB úr hópi fanganna segist lesa,
hlusta á plötur, skrifa, tefla, spila
borðtennis og horfa mikið á sjónvarp-
ið. Einnig rölti hann mikið um í ná-
grenninu þegar veður eru skapleg.
Hann segir, að á Kvíabryggju skorti
töluvert á um tómstundaaðstöðu.
Einkum sé bagalegt að ekki séu nein
námskeið haldin fyrir fangana en þeim
væri erfitt að koma á sökum hús-
næðisskorts. Bókasafnið á staðnum er
'mjög litilfjörlegt. Fyrir einu ári byggð-
ist það upp á átján bókum en nú hefur
einn fanginn tekið að sér að byggja það
upp. Samkomuiagið milli fanganna er
gott. „Það er hægt að telja þau tilfelli á
fingrum sér sem menn lenda í orða-
skaki og hér eru menn ákaflega heilsu-
hraustir og ég man ekki eftir veikum
manni hér. Að því leyti er þessi staður
óiíkur heimavistarskóla. En ég held að
menn sem lenda í afbrotum á íslandi
séu ekki svo frábrugðnir öðrum mönn-
um,” segir viðmælandi DB.
Aðspurður um hvort fangarnir væru
sárir út í lífið segir hann: ,,Það er sjálf-
sagt misjafnt en ég veit ekki mörg
dæmi þess og það bráir af. Menn láta
a.m.k. ekki mikið á því bera. Því er þó
ekki að neita að menn vildu frekar vera
á einhverjum öðrum stað en hér. En
það eru líka dæmi þess að menn hafa
verið lengur hér en þeir áttu að vera
vegna þess að þeir höfðu ekki að neinu
að hverfa.”
„Frelsið"
gefur góða raun
Aðspurður um hvernig hann kunni
því frelsi sem þarna ríkir segir viðmæl-
andi DB að hann kunni því vel og hann
telji líka að það gefi góða raun. „Þess
eru dæmi að menn sem hafa fengið
sama dóm hafa verið sendir sinn á hvom
staðinn. Annar á Litla-Hraun en hinn
þingað. Sá sem hefur verið sendur
hingað brýtur yfirleitt ekki af sér aftur
en hinn brýtur kannski af sér aftur og
aftur. Ég er viss um að ef til væri ein-
hver „statistik” yfir þetta þá mundi
heimilið hér sýna mun betri árangur en
Litla-Hraun.”
Um fjárveitingar til staðarins segir
Ólafur forstöðumaður að þær séu
raunverulega engar eins og er. Heimilið
sé því aðeins rekið frá degi til dags ef
svo má segja. En það standi væntan-
lega til bóta.
-GAJ
„Þetta er allt annar rekstur en á
venjulegu fangelsi. Hér geta fangarnir
gengið út á morgnana og gengið burt.
En þetta ár sem ég hef verið hér hefur
aðeins einn fangi stungið af,” sagði
Ólafur Ottósson, forstöðumaður á
Kvíabryggju, í samtali við Dagblaðið.
DB-menn litu þar inn eina kvöldstund á
ferðalagi sínu um Snæfellsnes fyrir
skömmu.
Ekki skuldafangelsi
lengur
Kvíabryggja hefur lengst af gegnt
hlutverki skuldafangelsis þar sem
dvöldu menn er áttu vangreidd barns-
meðlög í stórum stíl. En frá 1971 hefur
orðið veruleg breyting á þessu vegna
nýs innheimtufyrirkomulags á barns-
meðlögum. Eftir það hafa fáir dvalið
þarna af þessum sökum. „Hingað
koma ekki afbrigðilegir fangar. Mest er
um stráka sem hafa lent í smáafbrot-
um,” segir Ólafur er hann er spurður
um hvers konar fangar séu þarna. Þó
munu vera þarna fangar sem eiga
margra ára fangelsisvist fyrir höndum.
Það vekur athygli DB-manna að
andrúmsloft þarna er töluvert frá-
brugðið því sem búast má við í fangelsi.
Þarna eru til dæmis engir rimlar fyrir
gluggum og fangaverðir ekki einkennis-
klæddir þannig að fyrir ókunnan er
ekki hægt að sjá hver er fangavörður
og hver er fangi.
„Þetta eru yfirleitt menn sem mjög
gott er að eiga við,” segir Ólafur, „og
við reynum að láta þetta ganga eins
átakalítið og hægt er. Hér er 100% agi
en hann kemur frá föngunum sjálfum,
sjálfsögun. Hjá mér er manneskjuhlið-
in númer eitt, tvö og þrjú,” segir
Ólafur. Hann hefur verið forstöðu-
maður þarna í tæpt ár en var áður
fangavörður á Litla-Hrauni. Auk hans
eru þarna þrir fangaverðir og eiginkona
hans sem er matráðskona þarna auk
þess að vera fangavörður en fangarnir
eru nú ellefu talsins en geta flestir verið
fimmtíu.
Líkist
heimavistarskóla
„Þetta er ósköp líkt heimavistar-
skóla eða stóru sveitaheimili,” sagði
einn fanganna í spjalli við DB. Fanginn
sem DB tók tali gæti átt margra ára
fangelsi fyrir höndum og hefur þegar
dvalið á Kvíabryggju í hálft annað ár.
Hann segir vinnudag fanganna vera frá
kl. 9 til 5 og vinni þeir einkum í neta-
vinnu og við að steypa hellur. Að-
spurður um laun segir hann að ekki sé
ósennilegt að þau geti verið nálægt 100
þúsund krónum á mánuði að jafnaði
yfir árið en það sé mjög mismunandi
eftir árstíðum. Þannig sé ekki óalgengt
að fangi geti frá áramótum til vertíðar-
loka haft 600 þúsund krónur en svo
Hellusteypa fanganna á Kvfabryggju er orðin mjög umfangsmikil. t vetur stcyptu þeir
t.d. um 5000 vikurheilur og hafa 2000 þeirra selzt. Þessi framieiðsla er á tilraunastigi
og ekki er komin nein reynsla á hvort hægt sé að selja mikið magn af þessum hellum.
DB-myndir Árni Páll.
geti komið jafnlangur timi ásumrin þar
sem hann hafi mjög lítið.
Ekki vandi að vera
í fangelsi
' „Aðalvandinn er ekki sá að vera í
fangelsi. Aðalvandinn er sá að fara
þaðan,” segir viðmælandi DB er hann
er spurður hverjir séu helztu ókostir
þess að vera í fangelsi. „Refsingin
byrjar daginn sem þú ferð úr fangels-
inu. Mjög brýnt er að bætt verði að-
staða þeirra sem eru að fara úr fangelsi
og eru búnir að veia þar lengi. Á Litla-
Hrauni er búið að koma upp vísi að
iðnskóla og er það spor í rétta átt.
Fangarnir eru í mörgum tilfellum menn
sem hafa dottið út úr skólakerfinu
strax í 8. bekk grunnskólans og eiga af
þeim sökum erfitt með að koma út í
þjóðfélagið aftur. Fjölskyldumál þess-
Daghlaöíð svipast um á Kvíahryggju:
„REFSINGIN BYRJAR
DAGINN SEM ÞÚ FERÐ
ÚR FANGELSINU”
Tryggvi Friðiaugsson, varðstjóri i Árbæjarlögregiunni, og Eirikur Pétursson lög-
regluþjónn virða fyrir sér eitt umferðarskiltið i Heiðmörk sem hefur orðið fyrir barð-
inu á hinum skotglöðu byssumönnum.
DB-mynd Sv. Þorm.
Hættulegur leikur
Patreksfjörður:
Upprennandi aðalsmaður
Mikil brögð hafa verið að því að
undanförnu að umferðarmerki hafi
verið eyðilögð á þann hátt að skotið
hafi verið á þau með byssum. Að sögn
Tryggva Friðlaugssonar, varðstjóra i
Árbæjarlögreglunni, er alltaf töluvert
um þetta en svo virðist sem það hafi
færzt mjög i aukana upp á síðkastið.
Einkum hafa umferðarmerkin í Heið-
mörkinni orðið fyrir barðinu á þessum
skotglöðu byssumönnum.
- GA.I
— viröulegur kúluhattur
séstánýágötum
Vatneyrar
Patreksfjörður er gamalgróinn út
gerðarstaður og á Vatneyrinni bjó af
sjálfsögðu útgerðaraðall síns tima
Virðulegir menn með hatta. En togara-
útgerð lagðist af frá Patreksfirði og ei
nýlega hafin aftur með tilkomu skut-
togara. Útgerðarmaður þess ágæta tog-
ara gengu: ekki með hatt.
En líklega er að myndast nýr aðall,
sem kemur til með að ganga með kúlu-
hatta um götur Patreksfjarðar. DB
hitti ungan og upprennandi aðalsmann
á götu bæjarins og gekk hann um með
svartan virðulegan kúluhatt. Hinn ungi
maður reyndist vera Kristinn Unnars-
son, fimmtán vetra.
Skýring reyndist vera fyrir tilvist
hattsins góða. Þar voru komnir menn-
ingarstraumar fjarlægra staða. Bróðir
Kristins er að forframast í skóla á
Laugarvatni og þótti það tilhlýðilegt að
koma með slikt virðuleikamerki sem
kúluhatt þegar heim var komið í
sumarleyfi.
Litli bróðir fékk síðan að bera grip-
inn góða á-höfði og meðtaka þannig
hluta af forfrömun bróðurins.
Ekki sagði Kristinn hattatizku þessa
almenna á Patreksfirði en vera má að
það breytist þegar fordæmið er komið.
Milli þess sem Kristinn spókar sig um
göturnar með hattinn vinnur hann í
frystihúsinu Skildi og stundar siðan
nám að vetri til. -JH