Dagblaðið - 25.06.1979, Blaðsíða 12

12
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 25. JÚNÍ 1979.
WBIAÐIÐ
frjálst, áháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjóri: Sýoinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjómarfulltrúi: Haukur Heigason. Skrifstofustjóri ritstjómar: Jóhannes Reykdal. Fréttastjóri: Ómar
Valdimarsson.
Iþróttir Hallur Símonarson. Menníng: Aðalsteinn Ingólfsson. Aðstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pólsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómassog, Atli Stoinarsson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefánsdótt-
ir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Helgi Pátursson, Ólafur Geirsson, Siguröur Sverrisson.
Hörmun: Guðjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs
son, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Dreifing
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Rátstjóm Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
Aðalsími blaðsins er 27022 (10 línur). Áskrift 3000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 150 kr. ointakið.
Setning og umbrot Dagbloðið hf., Síðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúta 12. Prentun:
Árvakur hf. Skeifunni 10.
Boltaleikur um Torfuna
Lítil reisn er á þeirri afstöðu borgar-
stjórnar Reykjavíkur að rúlla boltanum
í friðunarmáli Bernhöftstorfunnar yfir
til menntamálaráðherra.
Borgin gæti friðað þessi hús sjálf. Þó
hefur Ragnar Arnalds menntamálaráð-
herra fengið bakstuðning í samþytkkt-
um stofnana borgarinnar síðustu daga, ef honum er
einhver alvara um friður Torfunnar.
„Ég trúi ekki öðru en rikið hætti að láta eigur sínar
grotna niður,” sagði Sigurjón Pétursson, forseíi
borgarstjórnar og höfuðsmaður vinstri meirihlutans, í
viðtali í Dagblaðinu í fyrri viku. Borgarráð hafði þá lýst
yfir stuðningi við samþykkt húsfriðunarnefndar um að
friða Torfuna. Sigurjón benti á, að borgarstjórn hefði
til þessa einungis samþykkt friðun húsa, sem hafa verið
í hennar eigu, en ekki friðað hús annarra, hvorki ríkis
né einkaaðila. Þá kom fram, að ákveði borgarstjórn að
friða Torfuna, sem er í eigu ríkisins, á hún á hættu að
þurfa að greiða ríkinu skaðabætur.
Næsti leikur var borgarstjórnar. Á fundi á fimmtu-
dag var tekið fyrir bréf Ólafs Jóhannessonar forsætis-
ráðherra um niðurrif brunarústa Bernhöftstorfunnar.
Forsætisráðherra spurði, hvort borgin hefði nokkuð
við það að athuga, að ríkið léti hreinsa það, sem hann
kallar „brunarústir” norðan Gimlis.
Vinstri meirihlutinn í borgarstjórn bar á borgar-
stjórnarfundinum fram tillögu um stuðning við friðun
Bernhöftstorfu og vísaði til samþykktar húsfriðunar-
nefndar, sem ítrekuð var í bréfi til Ragnars Arnalds
menntamálaráðherra í október síðastliðnum. Þessi
tillaga hlaut stuðning allra borgarstjórnarmanna nema
þriggja sjálfstæðismanna, sem sáu hjá. Áður hafði
verið felld tillaga frá Albert Guðmundssyni (S) um að
fram færi allsherjartkvæðagreiðsla um málið meðal
borgarbúa.
í Torfunni á þjóðin hvað merkastan byggingararf i
kaupstað á íslandi, og er engin slík húsaheild eða
húsaröð til á landinu nema þessi, svo að vitnað sé til
ummæla Þórs Magnússonar þjóðminjavarðar. Málið
er mikilvægara en svo, að það verðskuldi þann
tviskinnung og það boltakast, sem fram hefur farið um
það árum saman.
Borgin hefur heykzt við að taka af skarið, þótt það
sé í hennar valdi. Hún hefur þó drattazt við að veita
Ragnari Arnalds þær samþykktir, sem beðið er um í
þjóðminjalögum, eigi hann að taka ákvörðunina, þar
sem húsfriðunarnefnd og borgarstjórn hafa mælt með
þvi, að hann friði Torfuna.
Húsfriðunarnefnd hefur árum saman verið
meðmælt friðun. Hver menntamálaráðherrann og for-
sætisráðherrann á fætur öðrum hefur fengið um það
beiðni frá nefndinni.
Framkvæmdir munu sérstaklega hafa strandað á
andstöðu Ólafs Jóhannessonar.
Ragnar Arnalds menntamálaráðherra hefur látið að
þvi liggja, að hann vilji friðun húsanna.
En einnig hjá honum gætir tvískinnungs, þar sem
svo mætti að orði komast, að ríkið mundi missa verð-
mætar lóðir í miðborginni, sem nota mætti til annars.
Nú bíður þess, að fram komi, hversu mikill dugur er
i menntamálaráðherra. Grípur hann það tækifæri, sem
hann hefur fengið í hendur eftir samþykkt stofnana
borgarinnar, eða verður stefna forsætisráðherra ofan
á?
Tefst málið vegna ágreinings og tvískinnungs,
meðan húsin grotna niður?
Boltaleikurinn er löngu orðinn of dýr.
LEIGUGJALD
FYRIR
RÍKISJÖRD
Spurt á Alþingi
Á Alþingi i vetur flutti ég fyrir-
spurn á þingskjali 396 til landbún-
aðarráðherra um bújarðir í eigu ríkis-
sjóðs.
Fyrirspuming hljóðaði þannig:
„Hvaða bújarðir á rikissjóður?
Hvar eru þessar jarðir og hverjir voru
leigutakar ef um ábúð var að ræða
árið 1978? Hvaða hlunnindi fylgja
þessum jörðum og hverjar voru tekj-
ur af hlunnindum árið 1978 og hvert
runnu þessar tekjur?
Skriflegt svar óskast.”
Hér var vissulega um mjög yfir-
gripsmiklar fyrirspurnir að ræða og
taldi ég mjög eðlilegt að söfnun og
skráning svara við fyrirspumunum
tæki nokkurn tima, ef slíkar upplýs-
ingar lægju ekki þá þegar fyrir í að-
gengilegu formi í landbúnaðarráðu-
neytinu.
Á síðasta degi þingsins i vor af-
Ofbekfishneigjð
og
þekkingarleysi
í sjónvarpsþættinum Verkföll og
verkbönn, sem sýndur var 12. júní
1979, var Sigurður Líndal, prófessor
i lögum við Háskóla íslands, fenginn
til þess að ræða um verkföll og verk-
bönn.
Væntanlega hefur tilgangur stjórn-
anda þáttarins með því að fá fræði- •
mann til þess að koma fram í þættin-
um verið sá að fá hlutlausa úttekt á
þeim leikreglum, sem hér gilda um
verkföll og verkbönn. Þar sem
Sigurður hefur nú séð ástæðu til þess
að láta birta ræðu þessa eftir sig í
Dagblaðinu 18. júní 1979, er ætlunin
að ræða hér á eftir stuttlega þau per-
sónulegu sjónarmið Sigurðar, sem
þar komu fram, en ekki að fjalla um
með hvaða hætti þau voru fram sett í
fyrrnefndum sjónvarpsþætti eða
stjórn þess þáttar.
Sigurður skilgreinir hvergi orðin
verkalýðshreyfing og verkalýðsfor-
ysta, en í málvitund almennings þýðir
verkalýðshreyfing verkalýðsfélög
innan Alþýðusambands íslands og
verkalýðsforysta þá þeir menn, sem
valist hafa til forystu í Alþýðusam-
bandinu og félögum innan þess.
Ekki er því hægt að taka ræðu Sig-
urðar öðruvísi en sem skipulega árás
á Alþýðusamband íslands og um-
rædda forystumenn. Öll einkennist
ræða Sigurðar Líndal af dylgjum og
órökstuddum fullyrðingum, án þess
að hann hafi nokkuð til málanna að
leggja um það, hvað megi til betri
vegár færa. Þá minnir ræða hans
mjög á áróðursaðferðir þar sem rang-
ar forsendur eru gefnar til að fá
„réttar” niðurstöður. Óskyldum
hlutum er blandað saman og sífellt
hamrað á einu atriði, það er bölvun
verkfallsréttarins, og þeim rétti kennt
um allt sem miður fer í þjóðfélaginu.
Hér á eftir verður fjallað um
nokkrar rangfærslur S.L.
1.
Hefur verkalýðshreyfingin náð
takmörkuðum árangri við að bœta
hag félagsmanna sinna?
Ef litið er yfir söguna frá því að
fyrsta stéttarfélag á íslandi var stofn-
að 1887, frá stofnun Dagsbrúnar
1906 og Alþýðusamband Islands
1916, er ljóst að mikið hefur áunnist,
þótt ýmislegt hafi farið miður og
margt af því, sem stefnt hefur verið
að, hafi ekki náðst fram. Sumt af
þessu hefur náðst fram við kjara-
samninga og annað í gegnum löggjöf.
Má þar nefnát.d. á síðustu árum líf-
eyrissjóði, atvinnuleysistrygginga-
sjóði, launagreiðslur í veikinda- og
slysatilfellum o.fl.
Ég held, að ekki þurfi að fara
mörgum orðum um, að efnahagur
fólks er nú allur annar og félagsleg
réttindi öll miklu meiri en áður fyrr.
En þá kunna einhverjir að spyrja:
Eru það ekki tæknilegu framfarirnar,
sem mestu hafa skipt? Það er vissu-
lega rétt, að þær hafa skipt gífurlega
miklu.
En kröfur verkalýðshreyfingarinn-
ar hafa gert það að verkum, að at-
vinnurekendur hafa verið knúnir til
hagræðingar á vinnustöðum, til auk-
innar tæknivæðingar og þar með til
að auka framleiðnina í þjóðfélaginu,
og um leið til að fara út í þann at-
vinnurekstur, sem er hagstæðast að
stunda hér á landi.
En kemur þetta ekki allt af sjálfu
sér; þarf nokkur verkalýðsfélög? Um
hvað snýst baráttan?
Baráttan snýst fyrst og fremst um
skiptingu þjóðarteknanna. Atvinnu-
rekendur vilja fá sem mestan ágóða,
en verkalýðshreyfingin reynir að
tryggja hlut umbjóðenda sinna.
Að dómi Sigurðar er verkfallsrétt-
urinn hábölvaður og það er hann,
sem er sökudólgurinn. Ef eitthvað fer
úrskeiðis, er í tísku að finna einhvern
sökudólg. Að mati Sigurðar er það
verkfallsrétturinn.
En hvað vill Sigurður? Hvernig vill
hann, að tekjuskiptingin fari fram?
Við vitum um lönd, þar sem verka-
lýðsfélög eru bönnuð. Er það slíkt
stjórnarfar, sem Sigurður vill? Vill
Sigurður ef til vill leyfa stéttarfélög,
en neita þeim um nokkur vopn til
þess að fylgja kröfum sínum eftir?
Veit Sigurður ekki, hvernig
samningaviðræður ganga fyrir sig hér
á landi? Yfirleitt er haldið uppi samn-
ingaþófi hér svo mánuðum skiptir,
áður en gripið er til aðgerða af hálfu
verkalýðshreyfingarinnar. Og það er
sama hversu mikið góðæri ríkir,
hversu mikill gróði fyrirtækjanna er;
svar atvinnurekenda er alltaf það
sama: „Greiðsluþol atvinnuveganna
er slíkt, að þeir þola ekki kauphækk-
un.” Ekki eitt einasta prósentustig.
Gegn hverjum beinast
verkföilin?
Að dómi Sigurðar beinast verkföll-
in ekki nema að nokkru leyti að
vinnuveitendum og „Þaðer þarflaust
að rökstyðja það”, segir hann.
Vinnudeilu er ekki hægt að heyja
án þess að hún bitni á einhverjum
saklausum. Verkfall er háð þannig,
að sá, sem selur vinnu sína, neitar að
vinna lengur fyrir umræddu kaupi.
Framleiðsla atvinnurekandans stöðv-
ast og hann hefur ekki tekjur af at-
vinnustarfseminni.
Verkfallið beinist því gegn atvinnu-
rekandanum, enda er verið að knýja
á um, að hann greiði hærri laun.
Þeir, sem hins vegar kaupa umrædda
vöru eða þjónustu, sem verkafólkið
framleiðir, fá vissulega ekki vöruna,
nema birgðir hennar séu fyrir hendi
og selt séaf þeim.
Eins og verkföll hafa verið fram-
kvæmd hér á undanförnum árum,
hefur verið séð til þess, að þau bitni
sem minnst á almertningi. Séð hefur
verið fyrir þjónustu við sjúkrahús,
mjólk verið seld til barnafólks og svo
framvegis. Þannig hafa verkfalls-
menn verið ósparir á undanþágur.
Sigurður segir, að bændur verði
ekki í erfiðleikum með að svara
spurningunni um það, hverjir verði
fyrir vandræðum vegna verkfalls
mjólkurfræðinga. Er Sigurði virki-
lega ekki ljóst, hverjir eiga mjólkur-
búin? Er honum ekkr ljóst í hvaða
. samtökum bændur hér sunnanlands
eru? Er honum virkilega ekki ljóst,
að samvinnufélög bænda, Mjólkur-
samsalan, Mjólkurbú Flóamanna og
Sláturfélag Suðurlands eru í Vinnu-
veitendasambandi íslands, þeim sam-
tökum, sem nýlega lýstu yfir stríði á
hendur almennu launafólki í land-
inn?
3.
Hverjir verða fyrir kjaraskeröingu
af minnkuðum tekjum þjóðarinn-
ar?
Hér setur Sigurður fram spurningu