Dagblaðið - 25.08.1979, Síða 9

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 1979.
9
Ungur Reykvíkingur eftir að hafa barízt við skæruiiða í Ródesíu í4 ár:
Ægilegast var að svífa í
fallhlíf niður í myrkríð,
kúlnahríðina og óvissuna
— sama hvar ég berst gegn yf irgangi kommúnista
heima og fékk atvinnuleyfi sem
þjónn í Ródesíu, með varanlega land-
vist í huga. Að hálfu ári liðnu innrit-
aði hann sig í herinn þar sem honum
þótti sýnt að hann yrði hvort sem er
kallaður í hann og gerði 3 ára samn-
ing um herþjónustu. Að henni lok-
inni hélt hann áfram í rúmt ár, en er
nú hættur og dvelur hérlendis til
hvíldar.
,,Ég fann ekki fyrr en ég kom
hingað í vor og fór að slappa af,
hversu hvíldarþurfi ég var orðinn,”
sagði hann. „Það er geysilegt andlegt
og líkamlegt álag að lenda í bardög-
um, jafnvel svo dögum skiptir, á
ókunnum slóðum.”
Umhverfíð f ramandi
„Umhverfið er allt mjög framandi
við n-austur landamærin, þar sem ég
var aðallega. Þar eru holt og hæðir,
líkt og hér, en mjög grýtt, hátt gras
sem er illt yfirferðar og lágt kjarr.
Engir skógar( eins og íslendingar
imynda sér. Hitinn kemst niður undir
frostmark, þegar kaldast er, sem er í
júlí og ágúst, en algengur daghiti er
upp undir 40stig.
Betra að berjast
með svertingjum
Yfirleitt var betra að berjast með
svertingjum í Ródesíuher. Þeir
þekktu landið eins og lófana á sér.
Þeir voru yfirleitt mun harðari eða
grimmari en hvítu hermennirnir.
Kann það að stafa af því að stundum
komum við til þorpa, þar sem skæru-
liðar höfðu t.d. smalað öllum íbúum
inn í einn kofa, brennt hann svo með
öllum í eða skotið fólkið niður. i
þeirra hópi voru skyldmenni her-
mannanna. Þegar ég byrjaði í hern-
um gátu svertingjar sáralítið unnið
sig upp en það er nú gjörbreytt þar
eins og á fleiri sviðum. Almennt held
ég að staða blökkumanna í Ródesíu
sé betri en í flestum öðrum Afríku-
rikjum, a.m.k. þeim, sem ég hef
komið til.”
Tvöfaldur
dauðadómur
„Skæruliðarnir myrða fólk um-
svifalaust ef það hefur aðstoðað
stjómarherinn eða þá grunar það um
slíkt. Dauðarefsing liggur einnig við
ef fólk verður uppvíst að aðstoð við
skæmliða. Við höfum aldrei af mála-
lokum slíkra mála að segja, því
kæmist slikt upp var haldinn réttur
og var málið þar með úr okkar hönd-
um.
Nú er farið að girða þorpin af og
hafa þar varðmenn, sem torveldar
skæruliðum mjög starfsemi sína. Þeir
koma nefnilega matarlausir inn í
landið frá búðum sínum í Zambíu og
Mosambik til skyndiárása og treysta
á að gera vistir óbreyttra borgara
upptækar sér til viðurværis.
Berjumst eins og
skæruliðar
„Við áðurnefndar aðstæður verð-
um við að berjasi eins og skærulið-
arnir sjálfir, ekki dugir að beita
skipulögðum hernaði gegn þeim. Eitt
af herbrögðum þeirra er að koma
fyrir jarðsprengjum í moldartroðn-
ingum þar sem von er á bílum okkar
um. Þegar sprengjurnar springa
stöðvast lestin og þeir hefja skothríð.
Maður stekkur út úr bílunum og
byrjar að skjóta. Reyni maður að
leita skjóls við vegkantinn, er eins lik-
legt að þar séu raðtengdar sprengjur,
sept þeir setja af stað. Eftir villta
skothríð af beggja hálfusvosemí
mínútu, leggja þeir á fléjtta og eftir-
förin er hafin fótgangandi.
Alltaf í
eldlínunni
„Norð-austurhéruðin eru aðal eld-
linan í bardögunum og hef ég aðal-
lega verið þar. Skæruliðarnir eru
þjálfaðir í Zambíu og Mósambik og
koma þar yfir landamærin til árása. í
einni heiftarlegri slíkri árás féllu 13 af
tæplega 40 manna hópi sem ég var í. í
slíkum bardögum kemur einnig fyrir
að menn brotni saman andlega. Til
þess að bæta okkur upp álagið njót-
um við mikilla friðinda í leyfum okk-
ar frá bardögum.”
Berst fyrir málstað
en ekki skotgleði
„Þar sem ég hef alltaf verið mót-
fallinn yfirgangi kommúnista er mér
alveg eðlilegt að berjast gegn þeim í
Ródesíu, þótt ég sé íslendingur. Af
ferðum mínum um slóðir skæruliða
er mér fullljóst að þeir standa undir
stríðsrekstri skæruliða. Þar eru að
verki bæði Kúbumenn og Sovét-
menn, sem ekki taka beinan þátt í
f
Lík skæruliða umhverfis rúss-
neskan bryndreka eftir árás
Ródesíuhers á skæruliðabúð-
ir.
átökum, en skipuleggja þau og þjálfa
skæruliðana. Hergögn skæruliða eru
líka rússnesk og kínversk. Annars er
ótrúlegt hvað víða við höfum fundið
hluti í þeirra fórum, svo sem matvaéli
og lyf, hvort sem þeim hafa borizt
þau beint eða með smygli undir
fölsku flaggi. M.a. frá Danmörku,
Svíþjóð og Vestur-Þýzkalandi. Sumt
af matvælum þeirra er ótvírætt ætlað
sveltandi almenningi, en ekki til að
efla skæruhernað.
Hélt að mér yrði
sparkað til baka
„Satt að segja kveið ég fyrir að
koma hingað heim í sumar, það hafði
frétzt af mér úti og ég hélt að fólk
skildi ekki hvað gengi þarna á. En
sem betur fer hefur sú ekki orðið
raunin og ég hef hvilt mig vel á ferða-
lögum um landið. Ekki vildi ég skipta
á íslandi og Ródesíu þótt margt gott
sé um Ródesíu að segja, hún væri
dýrðleg ef þar ríkti friður.
En þvi miður óttast ég að hann sé
ekki í sjónmáli. Ég álít að séra Sitole
hefði orðið vænlegasti leiðtogi
blökkumanna af þeim, sem völ var á,
en hann féll í þessum ómerku kosn-
ingum. Svo er yfirvofandi að Rússar
.og Kúbumenn taki beinan þátt í hem-
aði skæruliða á hverri stundu og þá
ná þeir landinu á nokkrum mánuð-
um.
Eins og að fara
á eftirlaun
Haraldur er óráðinn í hvort hann
sezt hér að og einnig hefur hann ekki
gert upp hug sinn gagnvart atvinnu-
grein hér. Kunningi hans, sem hann
barðist með í Ródesíu og býr nú á
Nýja-Sjálandi, leggur hart að honum
að koma í herinn þar. Sá her á ekki I
neinum átökum: „Hálfvegis finnst
mér eins og það væri að fara á eftir-
laun eftir það sem á hefur gengið,”
segir Haraldur og heldur áfram að
sleikja sólina á Lækjartorgi.
- GS
*
„Það verður eins og að fara á
eftirlaun að ganga í her, sem
ekki á í átökum.”
DB-mynd Bj.Bj.
Vegna alþjóðlegu vömsýningarinnar
5% aukaafsláttur eða 15% staðgreiðsluafsláttur
af gullfallegum sófaborðum og homborðum.
Víðartegundir: Palesander og dökkbæsuð eik.
AÐEINS Á MEÐAN Á SÝNINGUNNISTENDUR
ögn ÁRMÚLA44-SÍMI32035