Dagblaðið - 25.08.1979, Page 10

frjálst'óháð dagblað <
Útgofandi: Dagbiaðið hf.
Framkvœmdastjóri: Svoinn R. Eyjólfsson. Ritstjórí: Jónas Krístjónsson.
Ritstjómarfulltrúi: Haukur Heigason. Skrífstofustjórí rítstjómar Jóhannes Roykdal. Fréttaatjí rí: Ómar
Valdimarsson.
íþróttir Haltur Slmonarson. Menning: Aöalstainn Ingólfsson. Aðstoöarfróttastjórí: Jónas Haraldsson.
Handrít Ásgrímur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Adi Steinarsson, Brpai Sigurðsson, Dóra Stefánsdótt-
ir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Ótafur Geirsson, Siguröur Sverrísson.
Hönnun: Guðjón H. PAIsson. Hilmar Karisson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamlerfsson, Hörður Vilhjólmsson, Ragnar Th.
Sigurðsson, Sveinn Þormóðsson. ■
Skrífstofustjórí: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Þráinn ÞoríoHsson. Sökistjórí: Ingvar Sveinsson. DreHing
arstjórrMár E.M. HaHdórseon.
Ritstjóm Slðumúla 12. Afgreiösla, áskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þvorholti 11.
Aðalsími blaðsins er 27022 (10 Nnur).
Setning og umbrot Dagblaðið hf., Slðumúla 12. Mynda og plötugerð: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prentun:
Árvakur hf., SkeHunni 10.
Verö I lausasölu: 180 krónur. Verö 4 áskrift innanlands: 3500 krónur.
vegg
Alþýðubandalagið og Alþýðuflokk-
urinn hafa stillt Tómasi Árnasyni fjár-
málaráðherra upp við vegg. Tómas vill
láta telja sig harðjaxl í ríkisfjármálun-
um. Hann setti þumalskrúfu á aðra ráð-
herra og reyndi að stöðva aukafjárveit-
ingar umfram fjárlög til þeirra. Hann
stóð einn gegn öllum í deilum um bensínskattana, hót-
aði afsögn, ef skattprósentu ríkisins af bensínverði yrði
ekki haldið uppi,og fór með sigur af hólmi. Hann bar á
miðju sumri fram tillögur um nýja skatta til að fylla í
gatið á ríkissjóði og gaf samráðherrum sínum frest til
tuttugasta ágúst til að taka afstöðu til tillagnanna.
Skattahækkanir skyldu komast í gagnið fyrsta septem-
ber.
Alþýðubandalag og Alþýðuflokkur hafa hundsað
frestinn.
•’ Tómasi Árnasyni gengur báglega í hlutverki harð-
jaxlsins. Hann hefur strengt þess heit að halda ríkisút-
gjöldum niðri, svo að þau magni ekki verðbólgubálið.
Hann hefur á lofti þá stefnu, að ekki verði halli á rikis-
rekstrinum, sem auki verðbólguna. En hvað eftir ann-
að sjá menn allt annað koma út úr kvörninni.
Almenningur hefur séð fréttir um milljarðagöt á
ríkissjóði, bæði á afkomu yfirstandandi árs og sam-
kvæmt drögum, sem fjármálaráðherra hefur sjálfur
kynnt ríkisstjórninni að fjárlögum næsta árs. Ríkisút-
gjöldin æða áfram. Þetta er ekki í samræmi við boð-
aða stefnu harðjaxlsins.
Fjármálaráðherra virðist skorta kjark til að hafa for-
ystu um niðurskurð ríkisútgjalda, sem þó er eina færa
leiðin út úr ógöngunum. Stjórnmálamenn mæla gjarn-
an fyrir niðurskurði, þegar þeir gagnrýna fjárlög sem
stjórnarandstæðingar. Þegar þeir eru setztir í ráðherra-
stóla, reynist þeim auðveldara að láta reka og gerast
fyrirgreiðslumeistarar margs konar þrýstihópa. Hlut-
skipti fjármálaráðherra er örðugt. Mælist hann til
niðurskurðar á einhverjum þáttum, lítur hlutaðeigandi
ráðherra gjarnan á það sem persónulega móðgun.
Tómas Árnason hefur valið auðveldari kostinn.
Hann hefur gefizt upp í sparnaðarviðleitni en vill enn
reyna að hafa ríkisreksturinn hallalausan.
Uppkeyrsla ríkisbáknsins með síauknum skattaálög-
um er mikil meinsemd í okkar kerfi og fer vaxandi
undir núverandi stjórn. Þessi uppkeyrsla er stórlega
verðbólguhvetj andi. Hún leiðir til óarðbærari nýtingar
auðæfa þjóðarinnar og skerðir því hag landsmanna.
Fjármálaráðherra fæst við hið smærra verkefni, sem
þó skiptir verulegu máli, að halda ríkisrekstrinum
hallalausum. Hann minnir á, að auðvitað væri það að
bæta gráu ofan á svart að keyra í senn upp ríkisbáknið
og skila hallarekstri í ofanálag!
Því vill hann stórauka skatta með bráðabirgðalögum
sem næst fyrsta september.
Samstarfsflokkar Framsóknarflokksins hafa bæði
hundsað þann frest, sem ráðherrann gaf þeim, og tekið
lítið í, að skattahækkunin verði nú nægileg til að fylla í
götin.
Alþýðubandalagið hefur látið að því liggja, að það
geti samþykkt einhverjar skattahækkanir til að mæta
hækkun olíustyrkja og því, að niðurgreiðslur verði
ekkih 'kaðar.
Þetti r hvergi nærri nóg til að mæta hallanum.
Spurníngin næstu daga verður, hvernig Tómas
Árnason : jármálaráðherra unir því að vera settur upp
við vegg.
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 1979.
ísrael:
Gleypir verð-
bólgan Begin?
—hún þýtur áf ram á 80% hraða í ár en vamir landsins taka
líka til sín sex krónur af hverjum tíu sem í kassann koma
Menachem Begin forsætisráðherra
ísraels var sæmdur friðarverðlaunum
Nobels af norska Stórþinginu. Land-
ar hans flestir voru að sjálfsögðu
ánægðir með það og glöddust með
honum.
Þeir munu aftur á móti vera færri í
ísrael sem telja árangur Begins í efna-
hagsmálum jafnmikinn og í viðleitn-
inni til friðar í þessum heimshluta.
Þau mál munu vera komin í slíkan
ólestur að alvarlega horfir með fram-
tíðina. Verðbólgan skeiðar áfram
hraðfara í þá átt sem við hér á íslandi
þekkjum svo vel. Ljóst dæmi um
hvernig ráðamenn líta á efnahags-
horfur ísraels eru nýleg ummæli
Moshe Dayan utanríkisráðherra
landsins. í þeim sagði .hann að ráða-
menn vestur i Washington hefðu vax-
andi áhyggjur af efnahagsþróun í
ísrael. Sumir efuðust jafnvel um getu
landsins til að standa við skuldbind-
ingar sinar og jafnframt bera þær
fjárhagslegu byrðar sem rekstur nú-
tímaþjóðfélags krefst.
Verðlag á almennum neyzluvörum
í ísrael hefur hækkað um rúmlega
fjörutíu af hundraði á fyrri helmingi
þessa árs. Sérfræðingar spá því að
verðbólgan muni ná þvi að verða
80% á tímabilinu janúar til desember
næstkomandi. Síðustu fregnir frá
ísrael herma meira að segja að hrað-
inn á henni sé um þessar mundir
80% miðað við eitt ár.
Þarna hafa ísraelar slegið fyrra
met sitt og reyndar eru þess fá dæmi
að nokkur þjóð hafi þurft að bera
svo hrikalega verðbólgu.
Hins vegar má ekki gleyma því,
þegar rætt er um verðbólgu og efna-
hagsmál ísraels almennt, að gífurlega
stórt hlutfall rikisútgjaldanna fer til
varna landsins. í þá ógæfulegu hít
renna sex af hverjum tíu krónum,
sem í rikiskassann koma. Viðskipta-
jöfnuður gagnvart útlöndum er mjög
óhagstæður og er talinn munu nema
jafnvirði 4,5 milljarða bandarískra
dollara á þessu ári sem er að líða.
í grein í bandariska blaðinu The
New York Times nýlega segir að
ríkisstjórn Menachem Begins hafí
verið með afbrigðum sein á sér að
grípa til nauðsynlegra aðgerða í efna-
hagsmálum. Sérfræðingar segja að
eitt hið fyrsta sem gera verði sé að
draga verulega úr opinberum niður-
AFRAM STELPUR!
Þegar konur efndu til kröfugöngu
og útifundar á Lækjartorgi fyrir
nokkrum árum, þá var það merkileg
stund fyrir áhorfanda að virða fyrir
sér fjöldann og hlusta á baráttumál
kvenna.
Þessi augnablik voru ekki aðeins
merkileg fyrir þá sök heldur var at-
burðurinn einsdæmi í íslandssög-
unni.
Þarna á torginu losnaði um hnúta
fjölskyldubanda og gamlir fjötrar
hrundu af dætrum, eiginkonum,
frænkum, mæðrum, ömmum og
langmönnum: Á Lækjartorgi stóð
fjölmennasti hópur íslenzkra kvenna
saman i fyrsta sinn.
Og þar var rætt um réttlætismál.
Síðan hefur löggjafinn stigið nokk-
ur skref i jafnréttisátt en jafnframt
hefur komið í Ijós, að bæði opinberir
starfsmenn ■ og kapítalistar með
einkarekstur hafa smeygt sér fram
hjá lagagreinum um jafnrétti, fæð-
ingarorlof og fl. Kúgunarmynztrið
hefur tekið breytingum og ennþá
heyrist víða, að konur séu hálfdrætt-
ingar á við karla. Aldamótadraugur-
inn er enn nokkuð hress en um það
leyti fengu konur 13 aura en karlar 27
aura á tímann.
Ljóst er því, að enn njóta konur
ekki jafnréttis í reynd á mörgum svið-
um. Eitt lítið dæmi er hlutskipti
íþróttakvenna. Þær mega æfa og
keppa, ef þær eru ekki að þvælast
fyrir körlum.
Og Norðurlandameistari kvenna í
skák í 3ja sinn fékk að velja verðlaun
sjálfri sér til handa úr fánýtu drasli.
Hvað hefði mr. Fischer sagt?
Kúltúrpólitíkin
Víða um lönd hefur kvenfrelsisbar-
áttan komið róti á venjur og hugi
manna. Hér hefur Rauðsokkahreyf-
ingin haldið uppi merkjum kvenna,
gefið út tímarit, plaköt, haldið fundi
og birt greinar í blöðum.
Oh, þessar fímm, ég þoli þær ekki,
sagði flokksbundinn sósjalist eitt sinn
i mín eyru og átti við Fimm stúlkur,
sem séð hafa um kvenréttindasíðu í
Þjóðviljanum.
Svo næg eru verkefnin.
Ennfremur hefur kvenfrelsisbar-
áttan endurspeglazt í nýjum, íslenzk-
um leikritum. Þar hefur stöðu
kvenna verið' lýst í þjóðfélaginu,
bæði kröfugerðinni sem þjóðfélagið
h'efur gert til kvenna og kröfugerð-
inni sem nútímakonan sjálf gerir.
Og skáldsögur skrifaðar af konum
hafa lýst reynslu kvenna af ef til vill
meira næmi og hispursleysi en áður.
Áhrifa kvenfrelsisbaráttunnar
hefur einnig gætt í ipörgum kvik-
Nýafstaðið Vísisrall hefur enn
einu sinni fært okkur heim sanninn
um yfirburði íslenzku þjóðarinnar —
nú á sviði samgangna.
Vegna mikillar framsýni búanda-
karla í upphafi aldarinnar slapp
þjóðin við þau flutningatæki sem
kallast járnbrautir og eftir að slíkir
frammúrstefnumenn fluttu á mölina
hafa þeir af fyrirhyggju sinni séð til
þess að vegakerfi þjóðarinnar væri
ekki spillt með of mikilli verkfræði.
Við höfum því sloppið við varanlega
vegi að mestu leyti, þótt búið sé að
eyðileggja rallveginn austur fyrir
fjall. Enn er þó vegakerfið að lang-
mestum hluta óspillt þannig að gera
má ráð fyrir að ísland geti orðið sá
afkimi veraldar þar sem frægustu
biíabanar heims geta keppzt við að
eyðileggja bíla. Færi þá hróður
þjóðarinnar vaxandi þar sem hún
gæti montað sig af fleiru en að hakka
hverfandi hvalastofn niður í katta-
mat.
Það var kominn tími til að við
uppgötvuðum það göfuga sport að
keppa í því að eyðileggja bíla í einni
ferð, enda eru íslenzkir bíleigendur
allir með tölu rallökumenn með
reynslu. En um leið og okkur er þessi
staðreynd ljós fer ekki hjá því að við
verðum að biðja Rallvegagerð
ríkisins afsökunar á þeirri óréttmætu
gagnrýni sem beint hefur verið gegn
Kjallarinn
Leó M. Jónsson
stofnuninni á undanförnum ára-
tugum. Þó getur stofnunin, að vissu
leyti, sjálfri sér um kennt, al-
menningur hafði ekki hugmynd um
markmið þessa ríkisbákns væri að
gera island að óskalandi allra rall-
áhugamanna í heiminum. Sýnir þetta
vel hve upplýsingamiðlun opinberra
stofnana er af skornum skammti hér-
lendis.
Vísisrallið hefur opnað augu okkar
venjulegra bíleigenda fyrir þeirri
staðréynd að verði varanlegt slitlag
lagt á troðningakerfi þjóðarinnar
þýddi það einfaldlega að leggja yrði í
verulegan kostnað til þess að hægt
væri að eyðileggja bíla á fljótlegan
hátt. Dæmi um það höfum við frá
Bretlandi. Einn þeirra útlendinga,
sem kynntu sér rallið um daginn,
sagði í blaðaviðtali að svo illa væri
komið fyrir þjóðvegakerfi Breta, að
þar væri ekki nokkuð leið aðhrista
bíltík í sundur, sama á hverju gengi.
Til þess að koma upp rallaðstöðu þar
í landi þyrfti að kaupa upp lóðir og
lendur, troða niður tonnum af
dínamiti og blása jarðveginum út í
hafsauga. Þrátt fyrir þá fyrirhöfn og