Dagblaðið - 25.08.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 1979.
Þrátt fyrir friðarsamninga við Egypta
gæti öðaverðbólgan i tsrael, sem nú
þýtur áfram með 100% hraða, orðið
banabiti stjómar Menachem Begins.
greiðslum á almennum matvörum og
fargjöldum með almenningsfarar-
tækjum. í fyrstu mun þetta auðvitað
hafa í för með sér verulegar hækk-
anir á mörgum matvörum og væri því
mjög óvinsælt meðal almennings.
Efnahagssérfræðingar halda þvi
þó fram að ef til lengri tíma sé litið þá
muni þessar aðgerðir draga úr verð-
bólgunni. Mundi meðal annars mjög
draga úr skuldum ríkissjóðs landsins,
sem ísraelsmenn hafa nú um skeið í
raun fleytt áfram með gamaikunnri
aðferð eða að auka seðlamagn í um-
ferð. Á almennara máli má segja að
það sé ekkert annað en að auka stöð-
ugt við hraðann á seðlaprentvélun-
um.
Niðurfelling niðurgreiðslna er ekki
vinsælt stefnumark í stjórnmálalíf-
inu. Vegna þess hve miklar þær eru
orðnar hlutfallslega af raunverulegu
verði margra vörutegunda er hægt að
sýna fram á með einföldum hætti að
þær valda verulegu misrétti.
Erlendir ferðamenn sem kaupa
mat sinn á veitingahúsum í ísrael
njóta til dæmis verulegs hagræðis af
niðurgreiðslukerfinu. Þjónninn, sem
í flestum tilvikum er mun fátækari en
ferðafólkið, þarf aftur á móti að
greiða allt að helmingi raunkostnaðar
matarins sem hann ber á borð. Það
gerir hann í formi beinna og óbeinna
skatta.
Ljóst er að Menachem Begin þarf
tæpast að leggja mál sitt undir dóm
kjósenda fyrr en eftir tvö ár, þegar al-
mennar þingkosningar eiga að fara
fram í ísrael. Kunnugir telja að takist
honum og aðstoðarmönnum hans
ekki að ná betri tökum í glimunni við
verðbólgudrauginn séu allar líkur á
að stjórn hans falli.
Ferðamenn sem til ísraels koma njóta
góðs af viðamikiu niðurgreiðslukerfl
þar á neyzluvörum. Maturinn sem þeir
borða á veitingastöðunum er til dæmis
greiddur að hálfu af sárafátækum
þjóninum sem afgreiðir þá. Þá i formi
skatta.
myndum, sem sýndar hafa verið hér
undanfarið. Miðja heimsins hét ein
svissnesk kvikmynd, sem hér var
sýnd, og þýzkar, franskar, ítalskar og
bandarískar kvikmyndir hafa hver
með sínum hætti fjallað um reynslu
kvenna. Og sumum þessara mynda
hefur verið leikstýrt af konum.
Síðast en ekki sízt má nefna þátt ís-
lenzkra myndlistarmanna í réttinda-
baráttunni. Þar eiga grafíklistakon-
urnar ef til vill glæsilegasta hand-
bragðið. í myndmáli þeirra segja
ósköp hversdagslegir og kunnuglegir
hlutir sögu kvenna.
Þessi stutta upptalning gefur
svona rétt til kynna, að kvenfrelsis-
baráttan hefur fundið hljómgrunn á
mörgum sviðum hérlendis eins og i
Evrópu og Ameríku.
Þegar ég Iít um öxl, þá velti ég oft
fyrir mér þeirri spurningu, hvort hug-
sjónir kvenfrelsisbaráttunnar, upp-
lýsingaherferð Rauðsokkahreyfing-
arinnar eða myndverk, kvikmyndir,
leikrit eða skáldsögur hafi náð inn
fyrir veggi verksmiðjunnar, verk-
stæðisins, skrifstofunnar, verzlunar-
innar eða heimilisins?
Á þessum stöðum vinna tekju-
lægstu konur á landinu, og um þessar
konur snýst að verulegu leyti öll þessi
menningarpólitík.
Spurningunni svaraég neitandi.
Mistökin
Hvers vegna náðu kvenfrelsishug-
sjónirnar ekki eyrum allra íslenzkra
kvenna eins og skyldi?
Svörin veit ég ekki með vissu en
nokkrar tilgátur þykir mér nothæfar í
bili.
í fyrsta lagi hefur Rauðsokka-
hreyfingin verið félagslegt afl — ekki -
pólitískt. Foringjar Rauðsokkahreyf-
ingarinnar leituðu strax í náðarfaðm
karlaveldisins ógurlega. Það var
makkað við stjómmálaflokkana um
baráttumálin. í reynd er það gamla
sagan um atkvæðið og dragtina.
í öðru lagi tel ég það hafi verið
taktískt vitlaust að skipta liði, þó að
innan Rauðsokkahreyfingarinnar
væru eðlileg átök, og ég tel það ger-
samlega glatað að veifa síðan hálf-
fræðilegum alhæfingum og útjösk-
uðum slagorðum sem einhverjum
lausnarorðum fyrir vinnandi fólk.
Að mínum dómi á starfsemi Rauð-
sokkahreyfingarinnar að skera úr
um, hvort hreyfingin er sósjalskt afl
eða ekki. Alhæfingar hljóma ekki
eins aðlaðandi í eyrum láglauna-
kvenna á vinnustöðum eins og þær
láta i eyrum langskólagenginna
kvenna með danska skýluklúta snúrr-
aða um heilabúið, þegar keppt er í
orðaleikjum um þjóðfélagið yfir
sérríglasi.
Ég tel því sósjalska stefnumótun
Rauðsokkahreyfirigarinnar eins og
hvern annan ótímabæran orðaleik af
því að hún þrengir áhrifasvæði hreyf-
ingarinnar.
Ef Rauðsokkahreyfmgin vill stefna
að þvi áð verða hópur fárra með svip-
aðar skoðanir og hugmyndafræðilegt
blankalogn, þá heldur sú þróun
áicam að flytja inn í landið mála-
flokka í sömu röð og erlendar stall-
systur taka málin fyrir.
Af þeim sökum er íslenzki veru-
leikinn sniðgenginn í sífellu, og lítil
tengs! myndast milli Rauðsokka-
hreyfingarinnar annars vegar og
framangreindra vinnustaða, þar sem
láglaunakonur vinna.
Kjallarinn
ÁmiLarsson
Alhæfingar Rauðsokkahreyfingar-
innar draga því aðeins upp blóðlaus-
ar skissur.
í staðinn fyrir alhæfingar kýs ég
fremur frásagnir íslenzkra kvenna í
fyrstu persónu eintölu, þar sem
félagslegum og pólitískum veruleik er
lýst meðdæmum.
Lokamarkmið
Nú lít ég á Rauðsokkahreyfinguna
sem samnefnara fyrir íslenzka kven-
réttindabaráttu.
Ég tel Rauðsokkahreyfinguna ein-
ungis vera félagslegt afl, og baráttu-
málum kvenna verður ekki borgið
fyrr en íslenzkar konur breyta þessu
félagslega afli í pólitískt afl og stofna
sérstakan stjórnmálaflokk með fram-
boði til Alþingis og dvöl þar unz
þjóðfélagslegu óréttlæti kvenna á Is-
landi hefur verið útrýmt.
Ég er þeirrar skoðunar, að sú
stefna sé eina mannsæmandi leiðin
fyrir íslenzkar konur, þegar á annað
borð hugsjónir kvenfrelsisbaráttunn-
ar eru vegnar og metnar og bornar
saman við stöðu íslenzkra kvenna í
dag.
Hvað varð annars af þessu mikla
stuði, sem konur voru í á Lækjar-
torgi forðum daga?
íslenzkar konur verða áð verma 30
stóla á Alþingi til að ná fram baráttu-
málum sítium — vel að merkja, 30
stóla — ekki 30 þingmenn.
Árni Larsson
rithöfundur
„íslenzkar konur eiga aö stofna sér-
stakan stjórnmálaflokk.
u
\
/
S

Rallvegagerð ríkisins
jtostnað yrði rallaðstaðan aldrei neitt
í líkingu við það sem íslenzkir sér-
fræðingar Rallvegagerðarinnar geta
skapað með sínum nærfæru vinnu-
brögðum og þróuðu holutækni.
Svona eiga
landsfeður
að stjórna
Það virðist vera orðinn leiður á-
vani margra að vera alltaf að gagn-
rýna þetta fyrirmyndarþjóðfélag og
þá sem því stjórna. í raun og veru
ætti að banna allt kjaftæði. Gott
dæmi um hve blindir gagnrýnendur
geta orðið eru umræður um vegagerð
í landinu. Þessar umræður hafa alltaf
farið fram á röngum forsendum þar
sem enginn gagnrýnenda virtist gera
sér ljóst, að markmiðið var að byggja
rallvegi en ekki venjulega þjóðvegi.
Þegar þetta er haft í huga fer ekki
hjá því að fólk sjái hlutina í öðru
Ijósi en fram að þessu. Þegar ýmsir
voru að gagnrýna byggingu Borgar-
fjarðarbrúarinnar, Dóru, féllu þeir í
þá gryfju að benda á að hún kostaði
jafnmikið og bundið slitlag á rall-
veginn norður til Akureyrar. Nú er
öllum ljóst, að það var rétt ákvörðun
að eyðileggja smáspotta við Borgar-
nes og höfnina þar í leiðinni, heldur
en að eyðileggja allan rallveginn til
Akureyrar. Þetta er einnig spurning
um fordæmi: Ef lagt hefði verið
bundið slitlag alla leið til Akureyrar,
hvað heldur þá fólk að hefði orðið
um þessar dásamlegu torfærur á
Norðausturlandi? Stefnan í vega-
málum er einföld og klár: Við viljum
rallvegi, þeir sem þjást af nýma-
steinum geta flogið.
Aðf ör heims-
valdasinna að
rallvegakerfinu
Nú er það einnig ljóst að einum
hópi fólks eigum við einkum að
þakka hið frábæra rallvegakerfi
þjóðarinnar. Kommakvikindin hafa
nefnilega ekki sofið á verðinum. Þau
hafa haft augun hjá sér og vaktað
tiltektir og fyrirætlanir heimsvalda-
sinna, sem hreiðrað hafa um sig á
Miðnesheiði undir merkjum Nató.
Liður í stefnu að heimsyfirráðum er
sæmilega fært vegakerfi, vegakerfi
sem hentar öðrum tækjum en
jeppum og skriðdrekum eingöngu.
Af þessum sökum höfðu Bandaríkja-
menn uppi ráðagerðir um að eyði-
leggja rallvegakerfi landsins, dæla
dollurum inn i kerfið til þess að
byggja varanlega vegi. Kommakvik-
indin fullyrtu reyndar að Bandaríkja-
menn ætluðu að malbika landið eins
og það legði sig. Þetta tókst að fyrir-
!byggja með samstilltu átaki. í þessu
sambandi er hollt að líta til.
Norðmanna, en þeir létu plata sig til
þess að eyðileggja sitt rallvegakerfi í
þágu heimsvaldastefnunnar og Nató,
énda eru þeir á góðri leið með að
verða ríkasta og jafnframt leiðinleg-
asta þjóðfélagið í Evrópu, sem er
auðvitað bara gott á þá. Þar finnst
nú varla almennilegur vegarspotti
lengur, ralláhugamenn í fýlu,
dempara- og púströrabisness er þar
ekki svipur hjá sjón og eini ljósi
punkturinn í tilverunni er að ekki er
ýkja langt til íslands, þar sem enginn
vandi er að fá stein í rúðuna og
pönnuna samtímis — fyrirheitna
landsins með fínu rallvegina.
Leó M. Jónsson,
tæknifræöingur.
1
Fyrirheitna landiö meö fínu rallvegina.
«■*§***'»-i-4' ' ■