Dagblaðið - 09.10.1979, Side 9

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR9. OKTÓBER 1979.
9
FORSÆTISRAÐHERRA GETUR
ROFIÐ ÞING ÞRATT FYRIR
SAMÞYKKT STJORNARINNAR
— um að þing mætti ekki rjúfa nema ríkisstjórnin væri öll sammála um það
— forseta þó óskylt að verða við tilmælum forsætisráðherra
„Það er forseti lýðveldisins, sem
rýfur þing, vitaskuld með atbeina ráð-
herra, svo sem endranær, þegar um
stjórnarathafnir forseta er að tefla,”
segir Ólafur Jóhannesson i kaflanum
um þingrof í riti sínu „Stjórnskipun
Íslands.
Hann segir ennfremur: „Þótt skylt sé
að rjúfa þing, rofnar það aldrei af
sjálfu sér. Það þarf jafnan sérstakan
forsetaúrskurð. Forsætisráðherra
mundi undirrita þingrofsúrskurð með
forseta.
Myndi þingrof meðatbeina forsætis-
ráðherra eins vera formlega gilt, þótt
svo væri til skilið í stjórnarmyndunar-
samningi, að þing mætti ekki rjúfa,
nema ríkisstjórnin öll væri um það
sammála.
Hitt er annað mál, að þegar svo
stæði væri forseta óskylt að verða við
tilmælum forsætisráðherra um þing-
rof, nema fyrir lægi samþykki ríkis-
stjórnarinnar allrar.”
Saga þingrofsins
í áðurgreindu riti sínu fjallar Ólafur
um sögu þingrofsins að nokkru. Meðal
annars getur hann þess að heimild til
þingrofs hafi aldrei verið I norskum
stjórnlögum. Þingrofsréttur sé ekki
neinn óhjákvæmilegur þáttur þing-
ræðis og lýðræðis. Frjálslyndum
mönnum hafi raunar verið réttur þjóð-
höfðingja til þingrofs þyrnir i augum.
Þingrofið sé nú almennt túlkað sem
málsskot til þjóðarinnar sjálfrar, kjós-
endanna. Láti sú túlkun óneitanlega vel
í eyrum. Þó verði því ekki neitað að
þingrofsréttur sé vopn i hendi þjóð-
höfðingja og ríkisstjórnar sem beita
megi til góðs eða ills eftir atvikum.
Skylt er að rjúfa þing þegar báðar
þingdeildir hafa samþykkt tillögu til
breytinga á stjórnarskránni. Enda er þá
þingrofið orðin forsenda fyrir nýjum
kosningum til alþingis vegna fyrir-
ætlunar um stjórnarskrárbreytingu.
Þingrof í
stjórnarskránni
í 24. gr. stjórnarskrárinnar er
ákvæði um heimild forseta lýðveldisins
til þess að rjúfa þing. Skal þá stofna til
nýrra kosninga til Alþingis áður en
tveir mánuður séu liðnir frá því að það
var rofið enda komi Alþingi saman eigi
síðar en átta mánuðum eftir að það var
rofið.
Samkvæmt þessu ákvæði eða hlið-
stæðu þess hefur Alþingi nokkrum
sinnum verið rofið. Aðeins i eitt skipti
virðist hafa verið deilt um lögmæti
þingrofs. Það var þingrofið 1931. Þá
var þing rofið áður en því væri slitið
fyrst, og án þess að fjárlög hefðu verið
afgreidd. Hafði þing ekki áður verið
rofið hér á landi er þannig stóð á.
Stjórnarandstæðingar héldu því
fram að þar hefði verið framið
stjórnarskrárbrot því að þing mætti
ekki rjúfa nema því hefði áður verið
slitið. Óheimilt væri að slíta þingi fyrr
en fjárlög hefðu verið samþykkt. Þá
var því og hreyft að það væri brot á
þingræðinu að rjúfa þing áður en van-
traust hefði verið samþykkt.
Heimilt —
en ekki skylt
Rök stjórnarinnar voru þau að fram
hefði verið komin vantrauststillaga sem
telja mætti víst aðyrði samþykkt. Væri
samvinna þeirra flokka sem vantraust-
ið myndu samþykkja viðtækari en áður
lá fyrir. Vantraustið væri í ósamræmi
við úrslit síðustu kosninga. Vegna
fyrirhugaðra viðtækra breytinga á
kjördæmaskipun landsins væri óvist
um stjórnarmyndun og stjórnaisam-
starf á eftir vantraustið. Væri rétt að
leita úrskurðar hjá þjóðinni með nýjum
kosningum.
Hvað sem liður liðnum deilum
virðist að athuguðu máli hugsanlegt
þingrof vegna kröfu eins stjórnarflokks
vera heimilt en vafi kann að leika á um
skylduna.
- BS
SIPPAÐ A MEÐAN BEÐIÐ ER
... 101... 102.. 103... Menn verða að halda sér í þjálfun og sippa á meðan heðið er nœstu átaka
við sekkina... DB-mynd Hörður.
Skorín upp herörgegn
svartri atvinnustarfsemi
Svört atvinnustarfsemi, sem svo er
nefnd, var til umföllunar á iðnþingi
sem lauk um helgina. Með svartri at-
vinnustarfsemi er átt við störf þeirra
manna sem vinna ýmis iðnaðarstörf án
þess að skrifa nótu fyrir verk sin.
Með því má sleppa söluskatti og
ýmsum launatengdum gjöldum sem
lögboðið er að inna af hendi. Starfsemi
þessi er alþekkt hérlendis og mun
stunduð bæði af þeim sem ekki hafa
iðnmenntun svo og af einhvejrum ein-
staklingum innan iðnstéttanna.
Iðnþing samþykkti samhljóða að
skora á stjórnvöld að reyna að hafa
upp á þeim aðilum sem slíka starfsemi
stunda utan við lög og rétt. Jafnframt
var þvi beint til almennings að leita
ekki á náðir þessara vafasömu aðila.
í umræðunum kom fram sú hug-
ntynd að Landssamband iðnaðar-
manna leitaði til Neytendasamtakanna
um samstarf i þessu máli. .jh
Persónugervingursvartraralvinnustarf-
semi. Náungi þessi var mjög notaður í
Noregi þar sem áróðri var beitt gegn
starfsemi þessari.
Sankti Jósefsspítali í Hafnarfirði:
Sjúkraliðar safna fyrir baði handa sjuklingum
Sjúkraliðar á lyfjadeild Sankti
Jósefsspítala í Hafnarfirði hafa nú
hleypt af stokkunum fjársöfnun til
kaupa á sérstöku sjúkrahúsbaðkeri sem
gerir farlama sjúklingum mun auðveld-
ara og þægilegra að baða sig auk þess
sem slikt léttir störf sjúkraliða.
,,Við fréttum af einu slíku baðkari,
sem er til hér ótollafgreitt og
ákváðunt,aðreyna að safna fyrir því þar
sem slíkt er ekki á fjárhagsáætlun spít-
alans á næstunni. Við getum fengið
það fyrir 3 milljónir og erum nú búin
að senda söfnunarlista í 30 til 40 fyrir-
tæki i bænum,” sagði Elsa Thorlacius
er hún sagði DB frásöfnuninni.
- GS
Saab 99 G.L. árg. '76. Mjög fallegur
bíll. Sumar- og vetrardekk. Fallega
blár. Góður endursölubíll. Gott
staðgreiðsluverð.
Lada Sport árg. '78. Mjög fallegur,
lítið ekinn, aðeins 14 þús. km, og vel
með farinn. Skipti á nýlegum
japönskum möguleg.
Volvo 144 árg. '74. Orangelitur.
Volvo er bezta fjárfestingin gagnvart
endursölu. Gott staðgrciðsluverð.
Land Rover árg. '77, disilbíll, aðeins
ekinn 48 þús. km. Gerið góð kaup i
góðum disilbíl.
BlLAKAUP
SKEIFAN 5. R
SIMAR 86010 - 86030
BJÖRNINN
Smurbrauðstofan
Njálsgötu 49 — Sími 15105
1X2 1X2 1X2
7. leikvika — leikir 6. okt. 1979
Vinningsröð: X11-X11-111-X12
1. vinningur: 12 réttir — kr. 1.428.000.-
7336 (Reykjavik)
2. vinningur: 11 réttir — kr. 38.200.-
81 2695+ 5763 32126 32485
1427 3337 31633 32254 40776
2550 3931 31764(2/11) 32460 41271
Kærufrestur er til 29. október kl. 12 á hádegi. Kærur
skulu vera skriflegar. Kærueyðublöð fást hjá umboðs-
mönnum og aðalskrifstofunni. Vinningsupphæðir geta
lækkað ef kærur verða teknar til greina.
Handhafi nafnlauss seðils (+) verður að framvísa stofni
eða senda stofninn og fullar upplýsingar um nafn og
heimilisfang til Getrauna fyrir greiðsludag vinninga.
Getraunir Íþróttamiðstöðinni - Reykjavík.
TIL
SÖLU
GMC árg. 74, sami
eigandi frá upphafi.
Upplýsingar í síma
76370 eftir kl. 17.
Flug er skemmtilegt og heill-
andi tómstundagaman. Flug
er ódýrara á Islandi en í flest-
um öðrum löndum.
Leitið upplýsinga.

gamla flugturninum
Reykjavikurflugvelli.
Sinii 28122.