Dagblaðið - 09.10.1979, Síða 10

10
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 1979.
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Haukúr Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
jþróttir- Hallur Simonarson. Menning: Aöalsteinn Ingólfsson. Aöstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit Ásqrímur Palsson.
Blaöamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Bragi
Sigurðsson, L)óra Stefánsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gissur Sigurösson, Gunnlaugur A. Jónsson, Ólafur
Geirsson, Siguröur Sverrisson.
Hönnun: Hilmar Karlsson.
Ljósmyndir: Árni Páll Jóhannsson, Bjarnleifur Bjarnleifsson, Höröur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Þormóösson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Práinn Þorleifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Dreif-
ingarstjóri: Már E. M. Halldórsson.
Ritstjórn Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aöalsimi blaösins er 27022 (10) linur).
Setning og umbrot: Dagblaðiö hf., Síðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síöumúla 12. Prentun:
Ólafurþvælist fyrir
Ólafur Jóhannesson forsætisráðherra
boðaði forföll, þegar forustumenn
Framsóknarflokksins komu saman í
gærkvöldi til að ræða kröfu Alþýðu-
flokksins um þingrof og kosningar.
Forföll Ólafs segja nokkra sögu.
Raunar er dæmigert fyrir lands-
stjórnina, að forsætisráðherra skuli ekki nenna að
mæta, þegar flokkur hans stendur andspænis versta
áfallinu, sem ríkisstjórn hans hefur sætt.
Leiðtogar og aðrir talsmenn stjórnmálaflokkanna
hafa keppzt um að tjá sig fyrir almenningi um hina
nýju taflstöðu stjórnmálanna. Ólafur einn hefur ekki
látið ná tangarhaldi á sér.
Vafalaust hefur Ólafur verið að hugleiða, hvort
hann geti neitað þingrofskröfunni og tafið kosningar.
Með slíku mundi hann knýja fram atkvæðagreiðslu á
alþingi um vantraust og þingrof.
Ekki er auðséð, að Ólafur geti með slíkum hætti
frestað kosningum lengur en fram í janúar, þegar færð
í strjálbýli er orðin mun verri en í desember. Og ekki er
auðséður neinn hagur Ólafs né flokks hans af slíkri
frestun.
í fjarveru Ólafs hefur Steingrímur Hermannsson,
formaður Framsóknarflokksins, hamazt gegn
desemberkosningum. Á Ólafslausa fundinum voru
menn sammála um, að flokkurinn skyldi bregðast hart
við hinni óvæntu stöðu.
Hvort tveggja mætti túlka sem ákall til Ólafs um að
finna einhverja klæki og króka, sem geti forðað
Framsóknarflokknum frá kosningum á næstu
mánuðum. Þar í flokki bíða menn þess nú með
óþreyju, að Ólafur skríði undan feldinum.
Kosningahræðsla Framsóknarflokksins er eðlileg.
Ráðamenn flokksins telja sig eygja möguleika á skárri
stjórn efnahagsmála í vetur og fram á vorið, einkum
með notkun hinnar svonefndu „norsku aðferðar” í
samráði við samtök launþega.
Það er auðvitað sárt fyrir Framsóknarflokkinn að
missa af þessu tækifæri til að bæta fyrir óstjórn
undanfarinna missera. En flokkurinn virðist dæmdur
til að svara til saka hjá kjósendum án þessa tækifæris.
Gremja Alþýðubandalagsins virðist af allt öðrum
toga spunnin, þeim, að Alþýðuflokkurinn hafi óvænt
verið nokkrum dögum á undan að heimta þingrof og
kosningar. Ráðamenn bandalagsins afneita þessu að
vísu og það með nokkrum þunga.
Samgöngur á landi ættu ekki að vera þröskuldur í
vegi desemberkosninga, þótt svo hafi verið fyrr á
árum. Hinn skammi frestur ætti ekki heldur að verða
til umtalsverðra óþæginda. Frá 1974 höfum við reynslu
af jafnskömmum fresti.
Svo virðist meira að segja, að þeir stjórnmálaflokk-
ar, sem áhuga hafa, geti beitt prófkjörum til að velja
frambjóðendur. Alþýðuflokkurinn ætlar að hafa próf-
kjör og Alþýðubandalagið í þeim kjördæmum, sem
þess óska.
Framsóknarflokkurinn ætlar að spara sér prófkjör,
en Sjálfstæðisflokkurinn tvístígur. Þar eru ráðamenn
ekki hrifnir af prófkjörum og vilja auðvitað nota
tækifærið til að losna við þau. En tæknilega séð eiga
þeir ekki að komast upp með slíkt.
Gott er, að unnt skuli vera að beita prófkjörum við
svo skamman undirbúningsfrest. Og það er líka gott,
að fræðilega er mögulegt að laga kosningalögin dálítið
með breytingu á reglum um úthlutun uppbótarsæta.
Ranglát kjördæmaskipan er því ekki röksemd gegn
kosningum í desember. Ef flokkarnir kærðu sig um
lagfæringar, gætu þeir afgreitt þær í tæka tíð. Við
skulum því fylgjast vel með þeim, sem nú fella
krókódílstár vegna framlengingar núverandi kjör-
dæmaskipunar.

BIADIÐ
Líbýa:
Stöðug áföll
Gaddafis við
hjálparstörfin
— hringlandaháttur hans sjálf s stendur líka oft í vegi fyrir
árangri af uppreisnarstarfinu
Gaddafi þjóðarleiðtoga og einvald
í Líbýu hefur aldrei skort vini þó svo
að nágrannar hans og aðrir hafi haft
Utla ánægju af þeim vinahópi. Hann
Ttefur stutt alls konar baráttuhópa
fyrir þjóðfrelsi og þá látið sig litlu
skipta að hverju þeir stefndu. Þar
hafa verið skæruliðaforingjar yzt til
vinstri og blóðþyrstir leiðtogar
Afríkuríkja.
Skemmst er að minnast að Bokassa
sjálfskipaður keisari í Mið-Afríku-
keisaradæminu var í heimsókn hjá
Gaddafi, þegar honum var steypt úr
stóli. Bokassa var að leita eftir efna-
hags- og hernaðaraðstoð og arftaki
Bokassa, Dacko forseti, vísaði að
sögn fjörutiu og sjö líbýskum
hernaðarráðgjöfum úr landi við
valdatöku sína og varaði íbúa lands-
ins við að líklega væru um það bil
fjögur hundruð líbýskir hermenn í
felum í höfuðborginni.
Verið getur að hlutur Gaddafis sem
þess manns sem styrkir fjárhagslega
allar byltingar og byltingartilraunir í
heiminum sé orðum aukinn. Víst er
þó að Líbýumenn hafa verið örlátir á
fé til byltingarhreyfinga. í banda-
ríska blaðinu The New York Times er
haft eftir einum embættismanna
stjórnarinnar í Tripoli að nauðsyn-
legt sé að gera sér grein fyrir þeirri
stefnu sem stjórnin þar hafi í þessum
málum. Ljóst er að fjármagnið
skortir ekki. Libýumenn eru fámenn
þjóð, íbúar aðeins um það bil þrjár
milljónir en tekjurnar af olíunni
geysimiklar.
Embættismaðurinn sagði í viðtal-
inu að efstar á blaði væru frelsis-
hreyfingar múhameðstrúarmanna.
Þær ny,tu algjörs forgangs varðandi
styrki frá Líbýu. Siðan koma frelsis-
hreyfingar sem berjast gegn kyn-
þáttamisrétti og nýlendustefnu að
sögn embættismannsins. Líbýumenn
hafa veitt múhameðstrúarmönnum á
Filippseyjum styrk og segjast hafa
verið þeir fyrstu til að styðja við
bakið á Khomeini trúarleiðtoga
íran. Einnig er vitað til að Libýu
menn hafa aðstoðað múhameðs
trúarmenn í Afganistan sem nú
berjast heilagri baráttu gegn hinn
sovétsinnuðu rikisstjórn landsins.
Gaddafi og aðrir leiðtogar í Libýu
hafa þó ekki komizt i gegnum
aðstoðarstörf sin án áfalla. Enn er
þess skemmst að minnast að Bokassa
hafði boðið Libýu land undir
hernaðarbækistöðvar gegn því að fá
frá þeim efnahagsaðstoð. Ekkert
varð þó úr því þar sem keisaranum
var steypt úr stóli áður en nokkuð
varð úr framkvæmdum.
Enn verra varð áfallið þegar Idi
Amin einræðisherra í Uganda var
steypt frá völdum að undirlagi hers
Tansaníu. Tilraunir Líbýumanna til
að flytja þangað liðssafnað til að
koma vini sínum til hjálpar mistókust
gjörsamlega. Talið er að á milli
fjögur og 'jö hundruð Líbýuhermenn
hafi lalbð i hernaðarátökunum í
Uganda.
Gaddafi var eitt sinn mjög hreyk-
inn af þvi að bæði Bokassa og Amin
höfðu snúizt til múhameðstrúar. Bo-
kassa reyndar tvisvar sinnum en er nú
aftur orðinn kristinn að eigin sögn.
Idi Amin hefur búið með fjölskyldu
sinni í Tripoli höfuðborg Líbýu síðan
hann flúði frá Uganda. Þrátt fyrir
það hafa opinberir aðilar i Libýu
ekki viljað kannast við að hafa neina
hugmynd um hvar Amin væri niður-
kominn. Gaddafi kærði sig greinilega
ekkert um að hafa annan atvinnu-
lausan einræðisherra í landi sínu og
Bokassa var sendur til Fílabeins-
strandarinnar.
Annars staðar hefur Gaddafi náð
minni árangri en skyldi i stuðningi
sínum við andstæða deiluhópa. í
Eþíópíu studdi hann uppreisnarmenn
Eritrea í fyrstu en sneri síðan blaðinu
við og veitti marxiskri rikisstjórn
Eþíópíu stuðning sinn. Nú er talið að
Libýumenn hafi aftur snúið sér að
Eritreumönnum. í deilunni um
Vestur-Sahara studdi Gaddafi Polisa-
rió skæruliða í byrjun en hefur nú
snúið við þeim bakinu og hafið
samningaviðræður við ríkisstjórnir
Marokkó og Máritaniu. i nágranna-
ríkinu Chad hefur hann margsnúið
sér frá einum uppreisnarleiðtoganum
til annars og ljóst er að þar fer mikil
keppni fram um hvort Gaddafi telur
mikilvægara að tryggja framgang
múhameðstrúar í landinu eða trvggja
Libíyu aðgangað úrannámum.
í Líbýu hafa verið um langt skeið
miklar æfingastöðvar fyrir arabiska
skæruliðahópa af ýmsu tagi. Einnig
hafa dvalizt þar ýmsir hópar Afríku-
manna. Gaddafi varð að senda heim
hóp stuðningsmanna Muzorewas
biskups, þegar hann gekk til sam-
vinnu við Ian Smith og hvita menn i
Ródesíu/Zimbabwe, því sú stefnu-
breyting féll ekki i kramið hjá
Gaddafi. Nú er vitað um tvö þúsund
manna lið þeirra Nkomos og Muga-
bes, sem dvelst i Líbýu og einnig
munu vera þar liðsmenn frelsishreyf-
ingar svartra í Namibíu.
Gaddafi hefur lengi verið einhver
harðasti stuðningsmaður Palestínu-
manna. Lengi hefur það orð legið á
Líbýumönnum að þeir haft stutt
aðgerðir eins og morðin á israelsku
íþróttamönnunum á olympíuleikun-
um i Múnchen. Einnig hafa þeir verið
grunaðir um að hafa aðstoðað við
ránið á frönsku farþegaflugvélinni
sem flogið var til Entebbe i Uganda
en siðan bjargað þaðan af ísraelskum
hermönnum.
Ásakanir um að Líbýumenn hafi
stutt hryðjuverkasveitir IRA hafa
komið fram og hlutu byr undir báða
vængi þegar skip hlaðið vopnum var
tekið við írsku ströndina árið 1973.
Libýumenn hafa þó neitað þessu
algjörlega og sagt að stuðningur
þeirra við 1RA væri aðeins huglægur.
Einnig hafa þeir neitað stuðningi
við borgarskæruliða í Vestur-Þýzka-
landi, Japan og Ítalíu. Þó er vitað að
Ilyich Ramirez Sanchez, öðru nafní
„Carlos”, fékk hæli i Líbýu en er
talinn vera farinn þaðan aftur.
Nokkur merki sjást um að Gaddafi
sé nú að þreytast á stöðugri baráttu
sinni gegn ríkjandi stjórnaröflum
víðs vegar um heiminn. Þó getur
alveg eins verið að þarna sé aðeins hlé
á milli hriða og hann hefji hjálpar-
störf sín aftur af endurnýjuðum
krafti innan tíðar.