Dagblaðið - 18.01.1980, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 18. JANÚAR 1980.
MMBIAÐIÐ
Útgofandi: Dagblaðið hf. *
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjóffsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhonnos Reykdal.
Iþróttir: Hallur Sknonarson. Menning: Aöalsteinn Ingólfsson. Aöstoöarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrfmur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karlsson.
Blaöamenn: Anno Bjornoson, Atli Rúnor Halldórsson, Atli Steinorsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurösson, Dóro Stefánsdóttir, Elfn Albortsdóttir, Gissur Sigurðsson, Gunnlougur A. Jónsson, Ólafur
Goirsson, SigurÖur Sverrisson.
Ljósmyndir: Árni Páll Jóhannsson, Bjarnlerfur Bjornlorfsson, Höröur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs
son, Sveinn Þormóðsson. Safn: Jón Sœvor Baldvinsson.
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorlorfsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Drerfing
arstjóri: Már E.M. Holldórsson.
Ritstjórn Sfðumúla 12. Afgreiösla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aöalsfmi bloösins er 27022 (10 línur).
Setning og umbrot: Dagblaðið hf., Síöumúla 12. Mynda- og plötugerö: Hilmir hf., Sfðumúla 12. Prentun
Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskríftarverð á mánuöi kr. 4500. VerÖ f lausasölu kr. 230 eintakið.
Formaður fæddur
Fæðing nýs formanns Alþýðubanda-
lagsins hefur ekki gengið þrautalaust,
en Svavar Gestsson er talinn verða arf-
taki Lúðvíks Jósepssonar, þegar lands-
fundur Alþýðubandalagsins kýs nýjan
formann á hausti komanda. Margir
álitu því réttmætt, að Svavar reyndi
stjórnarmyndun að Lúðvík frágengnum. En þá bar
það til tíðinda, að lL-manna þingflokkur Alþýðu-
bandalagsins klofnaði í tvo Hftffjaijja-Jhluta.
Möguleiki á vinstri stjórn er mjög 'Veikur- og óvíst,
hve feituin hesti Svavar Gestsson ríður frá tílraun
sinni. Víst er, að þeir, sem áður reyndu myndun stjórn-
ar, Steingrímur Hermannsson og Geir Hallgrímsson,
bættu ekki stöðu sína. Steingrímur eyðilagði mögu-
leika sína með ótímabærum yfirlýsingum um, að hann
vildi ekki starfa með Sjálfstæðisflokknum. Geir Hall-
grímsson stóð of losaralega að sinni tilraun. Margir al-
þýðubandalagsmenn telja, að Svavar eigi ekki að miða
eingöngu við vinstri stjórn. Fljótt eigi að koma á dag-
Inn, hvort von sé um vinstra samstarf. Takist það ekki,
ættu alþýðubandalagsmenn að setjast niður strax um
helgina og kanna möguleika á öðrum stjórnarmynstr-
um, svo sem samstjórn við Sjálfstæðisflokk og Fram-
sókn eða nýsköpun með eða án Alþýðuflokks.
Svavar Gestsson verður að gæta þess að verða ekki
staðinn að tímasóun með því að gera eingöngu mála-
myndatilraun. Það mundi veikja stöðu hans í hörðum
átökum, sem verða á næstunni meðal þeirra persónu-
leika, sem berjast um völdin í flokknum. Átökin í þing-
flokknum milli Svavars og Ragnars Arnalds sýna, að
fast verður sótt.
Að Lúðvik Jósepssyni frágengnum standa fjórir
„persónuleikar” upp úr röðum alþýðubandalags-
manna, Svavar, Ragnar, Ólafur Ragnar Grímsson og
Hjörleifur Guttormsson.
Stjarna Kjartans Ólafssonar, varaformanns flokks-
ins, hefur lækkað. Hann tók þann kost á síðasta kjör-
tímabili að andæfa gegn vinstri stjórninni. Kjartan
lagði ríka áherzlu á hermálið, sem aðrir forystumenn
flokksins vilja fórna. Hann gerðist „kjördæmis-
potari” og lét þjóðmálin að öðru leyti lönd og leið,
þegar hann varð undir í flokknum. Síðan missti hann
þingsæti sitt. Varaformaðurinn er því talinn úr sög-
unni íbaráttu ,,persónuleikanna”.
Stuðningsmenn Svavars Gestssonar vilja telja hann
,,fremstan meðal jafningja”. Hugmyndin er, að „per-
sónuleikarnir” skipti á milli sín helztu áhrifastöðum.
Þegar stungið var upp á Ragnari Arnalds til for-
mennsku í þingflokknum í vetur, lét tillögumaður það
fylgja, að hann reiknaði þá með, að Svavar Gestsson
fengi formannsstöðuna.
Ragnar sætti síðan gagnrýni í þingflokknum, þótti
fara eigin ferða og vera lítið ,,diplómatískur” í sam-
skiptum við aðra. Þetta háði honum i sennunni nú í
vikunni.
Átökin voru fyrirsjáanleg fyrir hinn sögulega þing-
flokksfund. Þess vegna var fram á síðustu stundu reynt
að fá Lúðvík til að taka sjálfur að sér að leiða stjórnar-
myndunarviðræður, þegar forseti íslands bað hann
þess. Svo knappt stóð, að ekki hafði verið frá málinu
gengið, þegar Lúðvík átti að mæta hjá forseta klukkan
hálftólf. Lúðvík stóð fast á því, að hann tæki umboðið
ekki sjálfur. Eftir fund forseta með Lúðvík var þing-
flokksfundinum fram haldið. Við atkvæðagreiðslu
fengu Svavar og Ragnar 5 atkvæði hvor, en einn seðill
var auður. Hlutkesti var látið ráða. Uppgjörið stóð í
aðalatriðum milli Reykjavíkurþingmanna, sem studdu
Svavar, og landsbyggðarmanna.
Örugglega verður framhald á slíkum átökum milli
,,persónuleika”Alþýðubandalagsins, þótt formaðurinn
sé fæddur.
Indland: ^
VERÐA FRJALSAR
KOSNINGAR EKKI
HALDNAR AFTUR?
því er spáð að brátt muni stjórn Indiru Gandhi beita
sömu harðstjómaraðgerðum og á tímum neyðarlaganna
Þegar ljóst var orðið að Indira
Gandhi og Kongressflokkur hennar
hafði unnið yfirburðasigur í kosning-
unum á Indlandi á dögunum gaf hún
að sjálfsögðu út yfirlýsingu þar sem
hún sagði meðal annars að hvorki
Janataflokkurinn né aðrir gætu að
staðaldri blekkt almenning. Indverjar
hafi vaknað upp við vondan draum
og séð að þeim hafi orðið á mistök í
kosningunum 1977. Því miður er það
aftur á móti svo að hægt er að
blekkja almenning nær því hvenær
sem þess er óskað. Það sést bezt á
hinum mikla sigri sem Indira Gandhi
vann í nýliðnum kosningum.
Einnig er auðveldlega hægt að
blekkja sjálfan sig eins og flestir
fréttaskýrendur gerðu eftir að ind-
V
verskir kjósendur steyptu henni af
stóli forsætisráðherra eftir ellefu ára
Setu og þar af tæplega tvö síðustu
árin í krafti harðsnúinna neyðarlaga.
Kjósendur voru ekki að lýsa ósk sinni
um afturhvarf til lýðræðis, frjálsra
fjölmiðla, almennra mannréttinda
eða annarra þeirra atriða, sem Indira
og stjórn hennar hafði fótum troðið á
tímum neyðarlaganna. Þeir voru
heldur ekki að lýsa andúð sinni á
þeirri spillingu sem blómstraði í land-
inu undir verndarvæng Sanjay sonar
hennar.
Hinar rúmlega þrjú hundruð og
fimmtíu milljónir kjósenda voru að
taka afstöðu til málefnis sem hafði
valdið ótta og skelfingu á nærri
hverju heimili á Indlandi. Þar er átt
við áætlun sonarins um ófrjósemis-
aðgerðir, sem jafnvel mátti fram-
kvæma gagnstætt vilja viðkomandi.
Áhrif þessarar áætlunar á kosninga-
úrslitin árið 1977 sjást vel á því að í
suðurhluta landsins þar sem hún var
ekki komin til framkvæmda hélt
Indira og flokkur hennar fylgi sínu
allvel.
Hún hefur aldrei beðið þjóð sina
afsökunar á hinum forkastanlegu
neyðarlögum, sem hún beitti af
mikilli harðýðgi, þegar hún sá að
horfur voru á að dómstólar mundu
hrekja hana frá völdum. Indira
Gandhi hefur heldur ekki gert neina
tilraun til að réttlæta þær fjölda-
handtökur sem hún stóð fyrir á and-
stæðingum sinum og þaðan af síður
r
Koma safnanir
að gagni?
í Sunnudagsblaði Morgunblaðsins
23. des. sl. er vel sktifuð grein eftir
Gústaf Bollason að Laufási við
Eyjafjörð, þrettán ára dreng.
f grein hans kemur fram áskorun
um gjafir í söfnun til hjálparstarf-
semi Rauða krossins og kirkjunnar
vegna hungursneyðarinnar í
Kampútseu. í þessa söfnun er búið
að gefa milljónatugi. Tilgangurinn
með þessu er öllum ljós, að reyna að
koma til liðs við sveltandi þjóð
hinum megin á hnettinum.
1 barnslegri trú á hið góða hefur
fjöldinn fetað sömu slóð og Laufás-
drengurinn. í góðri trú leggur hver
sitt lóð á vogarskálina til hjálpar.
Hverjum og einum er að sjálfsögðu í
sjálfsvald sett hvernig hann ver
sínum fjármunum. Sé hins vegar sett
af stað almenn fjársöfnun í nafni
kærleikans ætti það, að mínu mati að
vera lágmarkskrafa hvers gefanda,
að vissa sé fyrir því að gjöfin komi
að gagni og til þeirra sem safnað er
fyrir. Það vantar þvi miður mikið á,
aðsvosé.
Eins og allir þekkja af fréttum
hefur flóttamönnum frá Viet Nam í
tugþúsundatali verið bjargað úr
sökkvandi fleytum um öll höf í
nágrenni Indónesíu, Hong Kong og
Malasíu. Stjórnvöld i Viet Nam eru
að reka þetta fók af höndum sér
(óæskilega einstaklinga) en nota í
leiðinni neyð þess til að neyða það til
að leggja fram sinn síðasta eyri til
greiðslu fyrir leyfi til að stíga um
V
Mappan, dýrið
og möppudýrið
Vilmundur Gylfason dómsmála-
ráðherra í umboðslausri starfstjórn
hefur skipað fallinn flokksbróður
sinn af Alþingi í stöðu umboðsmanns
við ráðuneyti sitt. Finnur Torfi
Stefánsson, búandi á eyðibýli norður
í landi, hefur þegið bitlinginn með
þökkum. Báðir hafa gleymt siðferðis-
úttekt á mannorði Geirs Hallgríms
sonar fyrir svipaða ráðningu sumarið
1978. Bitlingarnirétabörninsín.
Brauðið og
ketillinn
Finnur Torfi er ásamt Vilmundi
gott eintak af þeirri nýkynslóð ung-
krata sem nú leysir foreldra sina af
hólmi við kjötkatla Alþýðuflokksins
i ríkissjóði. Það er söguleg mótsögn
við ævi fiokksins að ætla þeim
löngun til að standa mikið á eigin
fótum í brauðstritinu á meðan ennþá
lifir undir kötlunum.
Kjósendur mega heldur ekki krefja
Vilmund Gylfason um óþarfa tillits-
semi í þeirra garð þegar krónuvon
leynist i dómskerfinu og harður vetur
framundan á eyðibýlum norðan
heiða. Slíkt er ranglátt við innsta eðli
jafnaðarstefnunnar á íslandi.
Alþýðuflokkar skipta ekki endilega
um sál þótt börnin brúi kynslóðabilið
um tíma.
Áhugamenn um velfarnað dóms-
málaráðherra mega því lifa áfram í
góðri von um að ráðherranum endist
þingheilsan þangað til losnar um for-
stjórastöðu hjá Tryggingastofnun
ríkisins.
Mappan ogdýrið
Undirritaðan langar til að lesa hér
lítið ljóð með leyfi viðstaddra:
Og því er eins og andlit heimsins
viðopni skjár sínar:
lit öll þessi stóru höf
— eða eru þau kannske tár?
Þetta er hluti af kvæðinu Tilbrigði
um Frið eftir Vilmund Gylfason og
tekið úr ljóðabókinni Myndir og
Ijóðbrot sem ort var í Manchester og
víðar en Helgafell gaf út árið 1970.
Vilmundur skaut öðrum niðjum
Alþýðuflokksins ref fyrir rass með
hamagangi í garð nokkurra manna í
öðrum stjórnmálaflokkum. Oft og
einatt sótti hann sér styrk i dýpstu
fúkyrðabrunna landsins. Þekktast er
líklega tökuorð hans um löglega hluti
en siðlausa. Það er fengið að láni hjá
Jónasi Jónssyni frá Hriflu sem
notaði það fyrst um kunna
ójafnaðarmenn úr bernsku jafnaðar-
stefnunnar á íslandi.