AvangnâmioK - 01.03.1954, Blaðsíða 4

52
AVANGNÅMIOK
nr. 1
tigigå — akugtungeKissumigdlo U S A-me taimai-
liortartoK.
ukiut hundredit nutåt autdlartineråne tupaliorfit
tusintilikutårtut mingnerjt angneritdlo ingmingnut
akitarKutåutuartuput. piartuinaleramigdle imailerput
tupaliorfit angnerit nangmineK pissutsisik nakussag-
ssarpait mingnerit iluaKutsiutdlugit, ivdlugit imalu-
nlt ipititdlugit. naggatånutdlo kisimik niuverniartu-
leramik (monopoleKaleramik) niuverniartarfit tamar-
dluinaisa tiguvait avdlatutdlo ajornarsingmat nålag-
kersuissut suliniartariaKalerput. taimailiornerata ki-
ngunerå tobakstrust (tupaliortut kåtutut) siåmartitau-
nerat.
taimåikaluartordle tupaliorfit pingasut 1940-me
tamarmik ima agtigilersimåput agdlåme angneruler-
dlutik agdlåt tupaliortut kåtutut pissuserisimassara-
luånit. nålagkersuissut åmårdlutik tamåna sulissuti-
gerKigtariaKalerpåt kisimilo niuverniarumanerssuar-
mut pissusiussut akerdlilerniarssarilerdlugit. tamatu-
ma kingunerai erKartussinerit ardlaligpagssuit, akili-
sitsinerpagssuitdlo åmalo erKartussissut angnerit
perdlorKussinerujugssuat. pissarssuitdle tåuko pinga-
sut agdliartornerat taimailiornertigut unigtineKarsi-
nåungilaK. nålagkersuissut 1940-me tåukua akerdle-
ralugit sulilermata Amerikame cigarettit atorneKar-
tartut 68 procenté migssiliordlugit matorérsimavait.
1948-milo 86 procentiat.
taima pissauneKartigissut tåssa tupaliortut avdla-
nut atångitsut sorssugfigalugit oKåtårsimagaluarpåt
cigarettit akikitsut niorKutigissardlugit. taimane inat-
sissartut suliagssaK suliarilermåssuk uvdlut ilåne
malungnarsivoK pissarssuit tåuko pingasut ingming-
nik akitarKutåussissut ipitiniardlugit isumaKatigigsi-
massut nangmineK cigarettiutitik suliarineKarnerånit
akikineralånguångordlugit akikitdliumavdlugit. tamå-
kualo tupaliorfit avdlanut atångitsut aningaussartu-
tait agdlisarumagamikik niorKutigssiagssåinigdlo a-
jornakusortikumavdlugit tupaliagssat agsut akitsor-
pait ingiaKiitåussissitik inorssitdlugit tupatdlo pitsau-
vatdlångitsut taimåikamigdlo akikitsut portanut 10-
centsilingnut atortartut amerdlasorssuångordlugit pi-
siaralugit. tamatuma kingunerå tupaliortut avdlanik
åtaveKångitsut cigarettet pisiaussartut sisamariarneri-
nik tunissaKartalersugaluit sivisungitsoralånguamik
ajornartortitauvdluinartut kisalo naggatånut cigarettit
tunissaussartut procentiata agfåinånik tunissaKarta-
lersitdlugit. pissarssuit tåuko pingasut ingiaKutåussi-
ssuerukamik cigarettiutitik akitsomeratånguarpait.
tupaliornerme sulivfinåungitsut ingmingnit na-
kunerssuarnit ajortitaussarput. aserorterivigssuit pi-
ngasut U S A-me panikågssiap atortartup tamarme
38 procentia suliarissarpåt; aKerdlortigkamik neKi-
liorfit pingasut neKit aKerdlortigkat tamarmik 43
procenté suliarissarpait; imuliorfit kåtutut pingasut
imuit sukugdlit atortartut tamarmik 44 procenté pi-
liarissarpait imuitdlo panertut; taimåtaoK imugssuit
tamalåt 63 procentiat suliarissarpait; sulivfit pinga-
sut KaKorsautit atortartut tamarmik 80 procentiat
suliarissarpåt avdlatdlo pingasut paornat simersiat
aKerdlortigkat tamarmik 85 procentiat suliarissardlugo.
amerdlasorssuarnik piliorneK sule angnertuner-
ssuarmik suleKatigigfingnit angnertunerussunit ardla-
Kångikaluartunguanit nålagkersugauvoK. Branchene
tamåkunane lamane firmat (niuveKatigit) pingasut
piliat tamarmik 66-mit 91 procentimut anguvdlugit
suliarissarpait, tåssa kemikaliat, igalågssat, traktorit
(bilit kaligtautit) bilit agssakåssuisa pågssait, Kiv-
dlertussat aKerdlortigagssanut atortugssat, bilit inung-
nik usissartut, kångusaK augpalårtoK aluminiumilo.
inatsissartut sujorna nalunaerfigineKarput bilinut
sulivfigssuautigdlit bilinut kingorårtigssamautit sume
tamåne tuniniarneKartartut tamaisa tigussariumavdlu-
git KanoK iliortarnerånik. ilåtigut ima agdlagsimavoK:
„bilérniartartut bilinut sulivfigssuautigdlit sanåringi-
såinik kingorårtigssamautinik pigissaKartut pingitsai-
lineKarput pigissatik tuniuterKuvdlugit, kingorårtig-
ssatdlo tamåkua tamarmik ernglnaK aserorterneKar-
put. bililiorfigssuit tuniniussissartuisa ardlåinånigdlu-
nit kingorårtigssanik sulivfigssuarne sanåjungitsunik
tuniniaissoKarumajungnaerpoK; bilinik tuniniaissar-
tut agdlåt kajumigsautisiput bilinut kingorårtigssau-
titik kasséramikik bilinut sulivfigssuautigdlit nutånik
kingorårtigssaerniartardlutik sule angnerussumik ani-
ngaussarsiordluarnerorKuvdlugit. amerdlasupilorujug-
ssuarnik ugpernarsautigssaKarpoK bilit sukutsé ase-
rorsimassut ajornångitsumik akikitsumigdlo iluarsar-
neKarsinaussut pigingnigtumut aningaussartornångi-
nerujugssussugssaugaluit bilinut sulivfigssuautiling-
nit kassérneKarsimassut, tåuko bilit kingorårtigssåi-
nik niorKuteKarnermikut akigssarsiagssamik agdli-
nigssåinå isumagissarmåssuk“.
ukiune 1940 47-mut aningaussaligssuit isima-
vait nangminerssordlutik piliortut (sulivfiuteKartut)
2450 åssiglngitsut tåukualo katitdlutik aningaussau-
tait 5200 millioner dollars tamardluinaisa ilångut-
dlugit. niuveKatigit KanoK amerdlatigissut taimailior-
nikut sujungnaersineKarnersut påsivdluarneK ajorna-
Kaut.