Dagblaðið - 02.07.1980, Blaðsíða 6

6
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 2. JÚLl 1980.
/
Loftbrú með vopn
til Thailendinga
—ástandið orðið alvarlegt að mati Carters Bandaríkjaforseta vegna ógnana
Vietnama
Jimmy Carter Bandarikjaforseti
hefur tilkynnt að loftbrú verði mynd-
uð á milli Bandaríkjanna og Bangkok
í Thailandi. Flytja á vopn þangað
austur en Carter telur ástandið þar
orðið mjög alvarlegt vegna endurtek-
inna árása Vietnama inn fyrir landa-
mæri Thailands.
Vopn og skotfæri af ýmsu tagi
fyrir 3,5 milljónir dollara eða jafn-
virði rétt um 1,8 milljarða íslenzkra
króna verða nú flutt með sérstökum
hraða yfir Kyrrahafið og til Bang-
kok. 1 tilkynningu Bandarikja-
stjórnar segir að Thailandsstjórn hafi
þegar greitt fyrir þessi vopn. Hins
vegar var tilkynnt í Pentagon,
varnarmálaráðuneyti Bandaríkjanna,
að Bandarikjastjórn mundi standa
undir kostnaði við sendingu vopn-
anna flugleiðis. Mun hann nema um
það bil einni milljón dollara. Er það
sagt gert vegna hins alvarlega
ástands sem sfcapazt hafi vegna
áreitni Vietnama á landamærum
Thailands og Kampútseu.
Auk vopnanna, sem Thailendingar
hafa þegar greitt, ætlar Jimmy Carter
að beita sér fyrir að flýtt verði
afhendingu á þrjátíu og fimm M-48
skriðdrekum. Einnig munu Banda-
ríkjamenn senda ýmiss konar vopn
að auki til Thailands.
Að sögn fulltrúa utanríkisráðu-
neytisins i Washington hafa sum
þeirra vopna sem nú er ákveðið að
fari til Thailands áður verið ætluð til
sendingar til annarra landa. Dæmi var
tekið um Norður-Yemen á Arabíu-
skaganum en það ríki verður nú að
bíða eitthvað lengur en áætlað var
eftir vopnum sem það mun fá frá
Bandaríkjunum. Fuíltrúi ráðuneytis-
ins sagði í gær að hersveitir Vietnama
væru enn í Kampútseu þar sem landið
liggur að Thailandi. Ástandið þar
væri mjög viðkvæmt en ekki væri
barizt þar þessa stundina.
Kaupmannahöfn:
Stefnuvotturinn
missti tölurnar
en hélt lífinu
Stefnuvottur í Kaupmannahöfn
missti nokkrar tölur af skyrtu sinni, en
hélt lífinu, er ofbeldisseggur búsettur á
Norrebro lagði til hans hnífi. Sá
ofbeldissinnaði hafði gerzt brotlegur
gegn dönsku vopnalögunum og mis-
þyrmt lögreglumanni.
Er stefnuvotturinn bankaði upp á á
heimili ofbeldismannsins til að tilkynna
honum að hann ætti að mæta fyrir
rétti, fékk hann fyrst í stað nokkur vel
valin ókvæðisorð. Síðan dró hinn upp
hníf og hefði votturinn ekki verið snar í
snúningum og stokkið aftur á bak
hefði hann án efa fengið kutann í belg-
inn. Hann slapp hins vegar með að
missa nokkrar tölur af skyrtunni. Við
þetta varð stefnuvotturinn hræddur og
hringdi á lögregluna. Þegar í stað komu
tveir lögregluþjónar á staðinn. Þeir
sprengdu upp dyrnar og handtóku
kauða.
ÞARFASTI
ÞJÓNNINN
Farartæki í Thailandi eru frumstæð og mikiö af matvæla-
flutningum þar fara fram á vögnum sem dregnir eru af uxum en
uxinn er þar þarfasti þjónninn. Bifreiðir hjálparstofnana, eins og
þessi sem er i baksýn, skera sig þvi rækilega úr. M.vndin er tekin i
einum flóttamannabúðunum þar sem flóttafólk frá Kampútseu
dvelur.
l)B-mynd JR.
Bandaríkin:
Formleg tilkynning
frá Anderson
John Anderson, fulltrúadeildarþing-
maður repúblikana í Illinois í Banda-
ríkjunum, lýsti því formlega yfir í gær-
kvöld að hann væri staðráðinn í að
keppa á móti Jimmy Carter og Ronald
Reagan í komandi forsetakosningum.
Hann býður sig fram utan flokka.
„Ég trúi því nú, að óháður fram-
bjóðandi geti sigrað þessar kosningar
og lýsi í dag formlega yfir framboði
mínu,” sagði Anderson á blaðamanna-
fundi í gærkvöld. Siðustu tvo mánuði
hefur hann kannað möguleika sína á að
ná kjöri. Hann telur sig þurfa á
fimmtán milljón dollurum að halda til
að kosningabaráttan verði árangursrík.
Á fundinum með blaðamönnum til-
kynnti Anderson jafnframt að hann
hygðist á sunnudaginn hefja kynn-
ingarferð sína um Mið-Austurlönd og
Evrópu. Hann hyggst vera tíu daga í
förinni og reyna að sannfæra þjóðar-
leiðtoga vinveitta Bandaríkjamönnum
um að hann sé hæfur stjórnandi lands-
ins. í förinni notar Anderson þotu frá
Flugleiðum.
Anderson barðist fyrir því að verða
frambjóðandi repúblikana í forkosn-
ingum og skoðanakönnunum síðastlið-
inn vetur. Hann og George Bush lutu í
lægra haldi fyrir Ronald Reagan.
Anderson er í frjálslyndari armi Repú-
blikanaflokksins.
John Anderson sem nú býflur sig fram
til forseta Bandarikjanna mun næst-
komandi sunnudag hefja tiu daga ferð
um Evrópu og Mið-Austurlönd. Fram-
bjóðandinn hefur tekið á leigu þotu hjá
Flugleiðum til fararinnar.
Amnesty International um Rúmeníu:
Nauðungarvinna, vist á geð-
sjúkrahúsum og brottrekstur
— bíður þeirra sem ekki fara eftir opinberu Ifnunni í málf lutningi
— st jórnarskráin setur hömlur á mál- prent- og f undaf relsi
Amnesty International tilkynnti í
dag að rúmönsk yfirvöld beiti marg-
víslegum refsiaðgerðum, bæði lögleg-
um og ólöglegum, gegn þeim sem
fara út fyrir opinber mörk tjáningar-
frelsis í stjórnmálalegum, trúarlegum
eða öðrum félagslegum málflutningi.
í 20 blaðsíðna skýrslu um mann-
réttindamál i Rúmeníu telur Amnesty
International upp refsingar á borð
við fangelsun, nauðungarvinnu, inni-
lokun á geðsjúkrahúsum og skort á
lögvernd. Samtökin benda enn-
fremur á ofsóknir á hendur einstakl-
ingum, hótanir og brottrekstur úr
starfi eða þá nauðungarflutninga
milli starfsgreina.
Stjórnarskrá landsins setur hömlur
á mál-, prent- og fundafrelsi og
kveður á um refsingar fyrir það sem
nefnt er ,,að bera út óhróður um
ríkið”. Þeim sem fengið hafa fang-
elsisdóm af svo augljósum pólitískum
ástæðum, hefur heldur fækkað á
siðustu árum að því er virðist, en
nokkrir andófsmenn hafa verið
ákærðir fyrir glæpi eins og „sníkju-
lifnað” og „kynvillu” eftir því sem
skýrslan segir. Amnesty Internatio-
nal telur ásakanir þessar vera órétt-
mætar.
Meðal þeirra sem hlotið hafa refs-
ingu eru meðlimir í óopinberu verka-
lýðsfélagi, félagar í óleyfilegum trú-
málahreyfingum, þeir sem óskað
hafa eftir að flytjast úr landi og enn-
fremur þeir sem gagnrýna þær að-
gerðir rikisins sem brjóta í bága við
almenn mannréttindi.
Eitt tilfelli sem getið er um í skýrsl-
unni er mál Janos Török, efnaverk-
smiðjustarfsmanns og meðlims í
kommúnistaflokknum, en á fundi á
vinnustað sínum í Cluj í marz 1975,
gagnrýndi hann það kerfi sem notað
er við kosningar til þjóðþingsins.
Hann var handtekinn og sagt er að
hann hafi sætt alvarlegum pynding-
um við mjög langar yfirheyrslur.
Hann var lokaður inni á geðdeild og
fékk nauðugur stóran skammt af ró-
andi lyfjum. Hann losnaði af sjúkra-
húsinu í marzmánuði árið 1978 og
hefur síðan verið í stofufangelsi og
einungis fengið að fara að heiman
einu sinni í mánuði til viðtals viðgeð-
lækni.
Hann er aðeins einn af fjölda and-
ófsmanna sem hafa'verið lokaðir inni
á geðdeildum, þó svo rúmönsk lög
ætli þau örlög einungis þeim sem eru
sjálfum sér og öðrum hættulegir, eða
þá þeim sem séð verður að muni
fremja alvarlegan glæp.
í febrúar 1979 var stofnað óopin-
bert og óháð verkalýðsfélag rúm-
enskra verkamanna og hefur meðlim-
um þess verið refsað á margvíslegan
hátt: Dr. Ionel Cana var dæmdur til
fimm og hálfs árs fangelsisvistar í
júni 1979 fyrir sakir sem enn hafa
ekki fengizt opinberaðar. Aðrir hafa
fengið mildari dóma fyrir brot eins
og að dreifa upplýsingum erlendis í
óleyfi og fyrir sníkjulifnað. Georghe
Brasoveanu hagfræðingur mun hafa
verið lokaður inni á geðsjúkrahúsi í
marzmánuði árið 1979 — í fimmta
skipti á átta árum — eftir að hafa
gagnrýnt stefnu stjórnarinnar.
í ágúst árið 1977 fóru námumenn í
Ceausescu forseti Rúmeniu er sá
sem mestu ræður þar I landi. Þrátt
fyrir tiltölulega sjálfstæða stefnu
gagnvart Sovétrikjunum og vinsæld-
ir á Vesturlöndum vegna þess þá
hefur forsetinn ekki uppi neina til-
burði um að veita þegnum lands sins
meira frelsi. t Rúmeníu þykir einna
minnst tjáningarfrelsi af komm-
únistarikjum Austur-Evrópu.
Jiu dalnum í verkfall vegna deilu um
eftirlaun og öryggisbúnað. Þeir sem
voru áberandi í þeirri baráttu voru
handteknir og sendir án dóms til
vinnu i öðrum héruðum undir lög-
reglueftirliti. Nokkrar heimildir
herma að tveir verkfallsleiðtogar hafi
látizt skömmu eftir verkfallið og hafi
lögreglan aldrei gefið fullnægjandi
skýringu á dauða þeirra. Rúmönsk
yfirvöld hafa borið á móti þessum
upplýsingum.
Gheroghe Rusu hagfræðingur sótti
um að fá að flytjast til Frakklands
árið 1977 til þess að geta verið hjá
konu sinni og barni. Hann var hand-
tekinn og sakaður um kynvillu, en
sýknaður fyrir rétti i Búkarest vegna
skorts á sönnunum. Seinna var hann
þó dæmdur til þriggja ára fangelsis-
vistar þegar sækjandinn andmælti
úrskurðinum.
Þeir sem farið hafa í hungurverk-
fall eða hafa haft uppi aðrar aðgerðir
til stuðnings kröfunni um að fá að
flytjast úr landi, hafa verið fangels-
aðir eða lokaðir inni á geðdeildum.
Hins vegar hafa aðrir andófsmenn
verið ofsóttir unz þeir tóku við vega-
bréfum og fóru úr landi.