Dagblaðið - 19.08.1981, Page 10

10
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 19. ÁGÚST 1981.
Hvað segja andleg og veraldleg yfirvöld um
meint harðræði gagnvart sakbomingum?
Slysagildra íKópavogi:
Sjö slys á 1800 metra vegarkafla frá áramótum
— Margir bera ævilangt sár eftir slys á vegarkaf lanum sem enn er þó með öllu ómerktur sem hættuleg braut
Á 1800 metra malarvegarkafla milli
malbiks á Fifuhvammsvegi og malbiks
á Engihjalla 1 Kópavogi hafa á þessu
ári orðið sjö umferðarsiys. Hið
siöasta varð um helgina er rallí-bill og
jeppi rákust saman og fimm voru
fluttir i sjúkrahús, meira og minna
meiddir.
Á þessum stutta malarkafla hafa
á umliðnum árum orðið ótal slys, en
samt hefur ekkert verið að gert til slysa-
varna. Vegarkaflinn liggur um gamlar
sand- og malarnámur. Er hann i ótal
bugðum og blindhæðum. Mönnum
virðist ganga erflðlega að draga úr ferð
er þeir koma af malbikinu beggja vegna
og því fer sem fer.
Einn er varð fyrir slysi á vegarkaflan-
um 1972 hafði samband við blaöið og
sagði:
,,Ég vildi að siðasta slysið á þessum
vegi yrði nú til þess, að úrbætur yrðu
gerðar eða að minnsta kosti hættu-
merki sett upp. Vegurinn er nánast
slysagildra. Ég ökklabrotnaði, lær-
brotnaöi, handleggsbrotnaði auk
annars 1972 og vonandi llður ekki ára-
tugur frá þvi slysi þar til úrbætur koma
eða viðeigandi merkingar. Sfðasta slys
ætti raunar að vera nægilegt til að
vekja athygli þeirra sem ábyrgðina bera
á ástandi vegarins. Það er hrein tilvilj-
un að ekki hafa orðið tiðari og verri
slys þama en raun ber vitni,” sagði
fórnarlambið.
Valdimar Jónsson starfandi yfir-
lögregluþjónn i Kópavogi tjáði DB að
frá siðustu áramótum hefðu þarna
orðið sjö slys. Einu sinni var ekið á
gangandi vegfaranda, tvivegis hafa
orðið veltur vegna útafaksturs, einu
sinni (um siðustu helgi) árekstur með
alvarlegum slysum á fólki og þrívegis
árekstrar án meiðsla á fólki.
DB kannaði aðstæður til aksturs
þarna og eru þær vægast sagt bág-
bornar. Þó ættu allir að komast um
klakklaust ef ekki er farið yfir 40 km
hraða á klukkustund.
Þarna er orðinn allmikil umferðar-
þungi því þetta er stytzta leið t.d. milli
, Garðabæjar og hverfa þar sunnar til
verksmiðju- og þjónustuhverfis við
Smiðjuveg svo ekki sé talað um Breið-
holtið. Gætir þvi furðu að þessi 1,8 km
kafli skuli enn vera ómalbikaður, og á'
ieiðinni algerlega óþarfar sveigjur.
-A.St.
t viötali sem DB átti við séra Jón
Bjarman fangaprest í fyrradag lýsti
hann yfir undmn sinni yfir þeirri
þögn sem rikt hefur af hálfu yfir-
valda um mjög alvarlegar ásakanir
um meðferð gæzlufanga í Síðumúla-
fangelsinu, sérstakiega á þeim tima
sem Guðmundar og Geirfinnsmálin
svokölluöu voru í rannsókn. Fanga-
presturinn óskaði á sinum tima eftir
þvi að dómsmálaráðuneytið léti
athuga hvort gæzlufangarnir hefðu
verið beittir harðýðgi. Það var gert en
sr. Jón telur að sú athugun, svoköll-
uð „harðræöisrannsókn”, hafi ekki
veriö nógu ítarleg.
Kæmi þaö í ljós að játningar gæzlu-
fanganna væru fengnar með því að
beita þá harðræði eru dómararnir
yfir þeim ólögmætir — og úrskurður
í þessu máli ógildur.
DB leitaði álits yfirvalda á
ummæium sr. Jóns. Fara hér á eftir
svör þeirra.
„Mun ræða bæði
við sr. Jón Bjarman
og Hallvarð Einvarðsson
rannsóknarlögreglustjóra”
sagði Friðjón Þórðarson dómsmálaráðherra
,,Ég vil helzt ekki tjá mig um þetta
mál fyrr en ég hef rætt bæði við sr.
Jón Bjarman og Hallvarð Einvarðs-
son rannsóknarlögregiustjóra,”
sagði Friðjón Þórðarson dómsmála-
ráðherra við DB i gær.
„Heldur þú að þaö sé almennt að
fangar séu barðir við yfirheyrslur?”
„Ég hef i minni löngu reynslu,
fyrst sem fulltrúi lögreglustjóra í
Reykjavik frá 1948 og síðan sem
sýslumaður i tuttugu ár aldrei þekkt
til þess að fangar eða sakborningar
væru beittir ofbeldi. Þvert á móti.
Yfirheyrslur hefjast á því að hinum
ákærðu er leiðbeint og tU dæmis er
útskýrt fyrir þeim hvaða spurningum
þeir þurfa ekki aö svara,” sagði
Friðjón Þórðarson dómsmálaráö-
herra.
-IHH.
Jón Bjarman hefur unnið mikilvægt
starf á vandasömum og erfiðum vett-
vangi. Honum treysti ég á sínum tíma
manna bezt til að takast þetta verk-
efni á hendur og ég hef ekki minni,
tiltrú til hans að fenginni langri
reynslu. Það vegur þungt sem hann
segir um aðstöðu og aðbúnaö skjól-
stæðinga sinna.
Sizt viljum við trúa því að réttarfar
og réttargæzla á íslandi sé með brota-
lömum, en nauðsynlegt er að vera vel
á verði í þeim efnum eins og víðar.
Allir hljóta að vera sammála um að
þar eigi ekkert að geta átt sér stað
sem við getum ekki horfzt í augu við i
fullu dagsljósi. Enn er engin einhlit
forskrift fundin fyrir meðferð
dæmdra brotamanna, enda eru þeir
auðvitað eins óiíkir innbyrðis og þeir
eru margir.
Þaö er hart og illt aö þurfa að
dæma nokkurn mann eða refsa fyrir
afbrot. Hjá því verður þó ekki
komizt en flestum er ljóst að harð-
ýðgi við þá sem uppvísir verða að
afbrotum betra hvorki þá né þjóð-
félagið og að réttarríkið má sizt af
öllu brjóta rétt á neinum, þótt sekur
sé fundinn,” sagöi Sigurbjörn
Einarsson biskup að lokum.
•IHH.
„Það er
gæzluvarðhaldi. Gæzlufangl á
erflðara með að koma vltnum við, sé
hann belttur harðýðgi,” segir Þor-
steinn Jónsson fulltrúi.
DB-mynd: Bjarnleifur.
„Umræða um fang-
elsismál ætti
að snúast um
vandamálin í dag
— og ástandið hefur batnað mikið” segir
Þorsteinn Jónsson, f ulltrúi
í dómsmálaráðuneytinu
Baldur Möller ráöuneytisstjóri og
Jón Thors deildarstjóri, dómsmála-
„t meira en þrjátiu ára reynslu hef ég
aldrei þekkt tii þess að fangar eða
sakbornlngar væru beittir ofbeldi,”
seglr Friðjón Þórðarson dómsmála-
ráðherra.
ráðuneytinu eru báðir i sumarfríi um
þessar mundir. En Þorsteinn Jónsson
sagði eftirfarandi um viðtalið viö sr.
Jón Bjarman sem birtist i DB i fyrra-
dag.
„Ef við litum á það sem tilgang
umræðu um fangelsismál að bæta
aðbúnaö fanga þá fyndist mér eðli-
legra að ræöa um þau vandamál, sem
við er að etja í dag heldur en fara
fimm ár aftur i timann.
Hins vegar held ég að ástandið hafi
batnað mikið, sérstaklega í
afplánunarfangelsinu á Litla-Hrauni
þar sem litlir árekstrar hafa orðið á
siðasta ári.
Þess ber að gæta að það er mikill
munur á því að vera í afplánun eða í
gæzluvarðhaldi.
í gæzluvarðhaldi sitja menn sem
enn hafa ekki fengið dóm. Sekt
þeirra er ekki sönnuð. Þeir eru því
hafðir i einangrun og öll samskipti
þeirra við umheiminn eru meira og
minna rofín. Séu þeir beittir harðýðgi
er erfiðara fyrir þá að koma vitnum
við,” sagði Þorsteinn Jónsson.
•IHH.
Á sviði réttargæzlu á
ekkert að eiga sér stað
sem við getum ekki horfzt
í augu við í dagsljósi
— segir hr. Sigurbjörn Einarsson, biskup
„Það er ótvíræð skylda kirkj-
unnar að vera vörn varnarlausra,
málsvari þeirra sem eiga fáa eða enga
formælendur, styðja þá sém fara
halloka og verða útundan,” sagði
Sigurbjörn Einarsson biskup þegar
DB baö hann aö segja álit sitt á
skoðunum sr. Jóns Bjarman um
fangelsismál sem fram komu í viðtali
i DB i fyrradag.
„Fangar eru menn meö mannlegan
rétt,” sagði biskupinn ennfremur”
og eiga að njóta lagaverndar og
mannlegrar tillitssemi. Jesús minnist
sérstaklega á þá sem eru i fangelsum
þegar hann taiar um sina minnstu
bræður og segir að það sem þeim er
gert, sé honum sjálfum gert.
Það var gleðilegt fyrir kirkjuna
þegar hún fékk aðstöðu til þess að
hafa prest 1 fullri þjónustu við fanga
og dæmda brotamenn.
Dómsmálaráðuneytið sýndi því
máli fullan skilning og stuðning og
átti hlut að þvi að unnt var að ráða
prest til þessa starfs áður en það varð
lögfest embætti 1970.
Hins vegar hefur fangapresturinn
hingaö til verið á launum sem ætluð
voru sjúkrahúsapresti, sem líka hefur
verið lögfest embætti i 11 ár en fjár-
veitingarvaldiö hefur ekki viljaö hlíta
þeim lögum, ekki veitt fé til aö launa
það starf.
Það má því segja að við höfum
fórnað sjúkum fyrir fangana — eða
metið fangana meira en sjúklinga en
ekki hefur okkur þótt þaö gott aö
„Fangapresturinn hefur verið á
launum sem ætluð eru sjúkrahúsa-
presti og okkur hefur ekki þótt gott
að þurfa að velja þarna á milli,” segir
hr. Sigurbjörn Einarsson og skorar á
fjarveitingarvaldið að velta laun til
sjúkrahúsaprests- en fyrir það starf er
mikil þörf.
þurfa að velja þarna á milli á þennan
hátt.
Mér er vel kunnugt um það að sr.