Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1907, Blaðsíða 95

Jrystisfofan (fræstlaboratoriet) í Jfutea.
í norðurhéruðunum í Svíþjóð, sem nelndir eru Norðurbotn-
ar, hafa menn við sömu erfiðleika að stríða, eins og hér
á landi, hvað snertir næturfrost á sumrum. Það má svo að
orði kveða, að frost geti komið þar á hvaða tíma sem er
yfir sumarið, og gera þau oft mikinn skaða, bæði í görðum
og á ökrum.
Árið 1903 kom mönnum fyrst til hugar að nauðsynlegt
mundi vera að gera tilraunir viðvíkjandi því, hvað jurtirnar
þoli mikið frost, og einnig hvert ekki væri hægt að fá fram
harðgerðari kyn eða albrigði en áður hefðu þekst.
Fyrsta hvatamann þessarar hreifingar má óhætt telja Fil.
Dr. Paul Hellström í Luleá yfirmann tilraunastöðvarinnar þar,
og sér hann nú um tilraunastartsemi þessa.
Sjálft frystihúsið, sem er bygt sumarið 1903 stendur við
Luleá á, fáa faðma trá hinum stóra amtspítala. Húsið er bygt
af tré, og skift f tvær stofur. í fremri stofunni er frystivél-
in, sem er kolsýruvél frá Thomas Sabroæ & Co. í Árósum.
Er hún knúð áfram af raturmagni, og þarf eins hestsafl til
að hreifa hana. Rafurmagnið, er leitt frá rafurmagnsverk-
smiðju, sem stendur í bænum Luleá, og kostar það 15 aura
fyrir hverja klst. sem vélin hreyfist. Við hliðina á frostvél-
inni er sogdæla, og trá henni liggur 100 m. löng járnpípa
fram í ána, dælan hreyfist um leið og vélin, og sogar vatn
frá ánni, sem notað er til að kæla vélina.
Innra herbergið sem er sjálf frystistofan, er með ’/2 m.
þykkum veggjum, og eru þeir stoppaðir með nautshári, til
að hindra kuldann Irá að leiðast burt. Innan á veggjum
7