Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1961, Blaðsíða 43
43
komið á bak einhvers ábyrgs aðila, þá er þess því sem næst
krafizt, að sú kynslóð, sem nú byggir landið, greiði sektina
og bæti það, sem aflaga liefur farið.
Nú er það svo, að allt þetta skraf um gróðureyðingu og
orsakir hennar eru næsta barnalegar. Niðurstöðurnar eru
líka hæpnar og illa rökstuddar og því harla fánýtar. Það
skiptir vitanlega nokkru máli að vita glögg skil á orsökun-
um, en þó svo aðeins, að vitneskjan sé örugg og af henni
séu dregnar réttar ályktanir, og réttar leiðir séu valdar til
úrbóta. Alyktanirnar, sem gróðureyðingarpostularnir hafa
dregið, eru þær, að höfuðbölvaldur íslenzks gróðurlendis sé
sauðfé, og til þess að ráða bót á tjóninu séu helztu ráðin að
fækka, helzt útrýma, sauðfénu og græða landið skógi. Kenn-
ing þessi hefur reynzt mjög óheppileg. I fyrsta lagi er hún
hæpin og kemst oft í mótsögn við sjálfa sig. I öðru lagi ber
hún þess ijósan vott, að þeir, sem mest hampa þessari kenn-
ingu, þekkja lítið til hugarfars og sálarástands íslenzkra
bænda yfirieitt. Ef þeir hefðu borið dálítið skynbragð á
slíkt, þá hefði þeim verið ljóst, hve óhyggilegt var að flíka
slíkri kenningu, er hlaut að vekja djúpa andúð og auk þess
gera aðalhugsjónina — skóggræðsluna — óvinsæla.
Islenzkum bændum er vel Ijós þýðing gróðurlendis, en
fyrst og fremst í sambandi við sauðfjárrækt. Þeir eru vafa-
laust til viðtais og fúsir til samstarfs um ráðstafanir, er rniða
að því að bæta og auka gróðurlendið, en fyrst og fremst með
aukna búfjárrækt og sér í lagi sauðfjárrækt fyrir augum.
Engum getur dulizt, ef hann hefur teljandi kynni af gróð-
urfari og gróðurskilyrðum hér, að landið er fyrst og fremst
grasland. Það breytir engu í þessum efnum, þótt landið hafi
eitt sinn verið talið viði vaxið milli fjalls og fjöru. Sá viðar-
gróður var birki, sennilega mest smávaxið og vex mjög við
sömu aðstæður og gras.
Nýskeð lét erlendur maður, er hér var að kynna sér land-
ið, þá skoðun í ljósi, að landið og veðurskilyrði hér væru
alls ekki hagstæð til skógræktar, og skóggræðsla hér væri því