Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1961, Blaðsíða 71

71
skilningur, að gengi sé eitthvað, sem stjórnir eða banka-
vald geta sett og ákveðið að eigin geðþótta. Það er þvert
á móti lögmál eða staðreynd, er ekki verður komizt hjá að
viðurkenna, annað hvort hreinlega með breyttri myntskrán-
ingu eða með meira og minna dulbúnum aðgerðum, sem
skriða má á bak við um stundarsakir, en fyrr eða síðar hljóta
að leiða til breyttrar skráningar. Til þess að skilja þetta,
verðum við að hætta að líta á þrykkta peninga sem eitthvað
raunhæft. Peningar geta aldrei verið annað og meira en
ávísun á visst verðmæti af seljanlegri vöru, sem bak við þá
stendur, og verðmæti þessarar vöru, framleiðslunnar, mið-
ast á hverjum tíma við það verðmæti í erlendri vöru á frjáls-
um markaði, sem við getum fyrir hana fengið, og þetta er
þá bundið því skilyrði, að við á erlendum markaði getum
fengið fyrir framleiðslu okkar það verð, sem kostnaðinum
við framleiðslu hennar nemur.
Nú skulu rakin nokkur tilbrigði af gengisfellingu, er við
liöfum komizt í kynni við á undanförnum árum.
1. Uppbætur. Þegar innlenda framleiðslan geíur ekki það
verð á erlendum markaði, sem kostnaði við framleiðsluna
nemur, er hægt að selja hana undir kostnaðarverði, en bæta
framleiðendum tjónið með því að greiða hallann úr ríkis-
sjóði. Fé, til þess að greiða slíkar uppbætur, verður að taka
af þjóðfélagsþegnunum með sköttum. Þetta jafngildir því,
að framleiðendur greiði of há laun við framleiðsluna, eða
hærri en hún þolir, en ríkið taki svo nokkuð af þessum
launum aftur af skattgreiðendunum og skili framleiðend-
um. Auðvitað er þetta ekkert- annað en-dulbúin gengis-
felling, sem auk þess að vera skriffinnskuleg hefur þann
ljóð, að erlendi gjaldeyririnn er bæði skráður og seldur á
of lágu og óraunhæfu verði.
2. Vöruskipti. Allmörg lönd, einkum austan járntjalds,
er þurfa að koma framleiðslu sinni í verð, en eiga erfitt
með að ryðja sér til rúms á frjálsum markaði, hafa tekið
upp þá viðskiptastefnu að neita að kaupa framleiðslu ann-