Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Síða 8

8
Mjólkurmyndunin.
Mjólkin verður til í kirtilfrumunum af þeim næringar-
efnum, er þeim flytjast með blóðinu. Mjólkin fyllir smám
saman blöðruholið og getur því næst tæmzt um blöðruopið
niður í mjólkurgangan, ásamt mjólk úr óteljandi öðrum
blöðrum. Að lokum safnast svo mjólkin í víðu mjólkur-
gangana og niður í júgurholið. Það er þó aðeins lítill hluti
mjólkurinnar, sem kominn er niður í júgurholið þegar
mjaltatími er kominn, og það er aðeins sá hluti mjólkur-
innar, sem hægt er að mjólka úr júgrinu án aðstoðar kýr-
innar.
Sú mjólk, sem situr í ótölulegum fjölda alveola í kirtil-
vefnum, næst aðeins með sérstökum líffræðilegum áhrifum.
Mjaltarinn megnar hvorki með vélum eða hörðum hönd-
um að pressa mjólkina úr alveolunum. Einasta leiðin til
að tæma þær, er að fá kúna sjálfa til þess að gera það. Fá
hana til að selja, sem kallað er.
Hvernig selur kýrin.
Hæfileiki kýrinnar til að selja er tengdur vöðvafrumun-
um ,er klæða alveolurnar, og sérstöku tæknilegu kerfi, er
veldur samdrætti þeirra. Þetta kerfi er sýnt á einfaldan hátt
á 4. mynd.
Þegar júgrið hefur orðið fyrir sérstakri meðferð eða
snertingu af völdum kálfsins eða mjaltarans, er gefur til
kynna, að nú sé komið að mjöltum, gengur boð um þetta
gegnum taugarnar A og mænuna B til heiladingulsins
fHypofyse) C. Þetta er smákirtill aftan í heilanum. Þegar
hann fær boðskapinn um mjaltirnar, gefur hann frá sér
efni, er við getum kallað mjólkurhormon. Það fer inn í
blóðstrauminn og þegar það kemur niður i júgrið, hefur
það þau áhrif á vöðvafrumurnar umhverfis alveolurnar, að
þær dragast saman og mjólkin pressast út í mjólkurgangana.