Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Blaðsíða 43
43
Vafalaust er búnaðarhagíræði enn þá kennd á bændaskól-
unum en í hvaða sniði veit ég ekki. í minni tíð á bænda-
skóla var litið á þessa námsgrein sem aukafag og hræddur
er ég um, að svo sé enn, en hvað sem um það er, þá eru
því miður alitof fáir bændur búfræðingar, svo megin þorra
þeirra skortir undirstöðuþekkingu til þess að geta tekið á
viðfangsefnunum og grundvallað búrekstur sinn á hagfræði-
legum sjónarmiðum.
Á búnaðarháskólanum í Kaupmannahöfn var i92i—’24,
þegar ég var þar, kennd nokkur búnaðarhagfræði. Reyndar
var hún nefnd Rekstrarfrœði (Driftslære). Engin prentuð
bók var þó notuð við þá kennslu og urðu nemendurnir að
skrifa hana upp eítir fyririestrum. Hvað síðan hefur gerzt
þar í þessum málum veit ég ekki, en það hygg ég þó, að
skilningur á þörfinni fyrir búnaðarhagfræðilega kennslu og
leiðbeiningar sé vaxandi víða um heim, en vitanlega verður
sú fræðsla jafnan að vera sniðin við búskaparform og að-
stæður á hverjum stað og tíma.
I. MEGINSTOÐIR LANDBÚNAÐAR.
Þrjár eða fjórar eru meginstoðir landbúnaðar: Jörð,
byggingar, bústofn og vélar og verkfœri. I raun og veru
mætti skipa þeim öllum í einn flokk og nefna hann stofnfé
eða stofnkapital landbúnaðarins. Kýs ég þó frekar að halda
þessum þáttum aðgreindum og skilgreina þá hvern fyrir sig.
Verður þá rætt um þá í nokkuð útvíkkaðri merkingu, svo
orkað getur tvímælis hvort samrýmist kapitalhugtakinu
nema þá óbeint.
A. Jörð. I ^andbúnaður án jarðar er lítt hugsanlegur, því
þótt unt sé að láta jurtir vaxa og þroskast án jarðvegs
(vatnsrækt), hlýtur slíkri ræktun að vera svo þröngur stakk-
ur skorinn, að hæpið er að nefna hana landbúnað. Svipað
má segja um það, þegar einstakar dýrategundir eru aldar