Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Blaðsíða 68

68
III. HLUNNINDI OG AUKABÚGREINAR.
Áður en þessum hugleiðingum er lokið, þykir rétt að
drepa nokkuð á minni háttar hagfra'ðileg viðfangsefni, er
tengd hafa verið landbúnðainum frá öndverðu eða gætu
átt þar heima og haft nokkra hagfræðilega þýðingu, jafnvel
þótt sum þessara viðfangsefna séu nokkuð staðbundin, þ. e.
tengd einstökum býlum.
Hlunnindi eru sérstök náttúrugæði, er fylgt hafa sumum
jörðum frá öndverðu og geta gefið bóndanum allgóðar
aukatekjur umfram venjulegar landbúnaðartekjur. Nokk-
uð er nú orðið á reiki hvað telja eigi hlunnindi eða hversu
hátt megi meta þau. Notkun og viðhald hlunninda liefur
ætíð nokkurn tilkostnað í för með sér og breytingar á verð-
lagi, einkum verkalaunum, svo og mannekla, getur breytt
verðmæti hlunninda svo, að þau séu ekki lengur talin neinn
kostur. Einnig geta breytt viðhorf vakið upp ný hlunnindi.
Margir kannast sjálfsagt við gamla hlunnindavísu um
Reykhóla svohljóðandi:
Söl, hrognkelse, kræklingur,
hvönn, egg, reir, dúnn, melur,
kál, ber, lundi, kolviður,
kofa, rjúpa, selur.
Nú á tímum mundi sumt af því, sem vísan nefmr, talið
lítil hlunnindi, eins og söl, hvönn, reir, melur, kál eða kol-
viður. Sumir mundu jafnvel telja hið síðastnefnda fremur
til óþuftar en gagns. Hins vegar er það athyglisvert, að í
vísunni eru ekki nefnd þau gæði, er nú mundu vafalítið
talin mestu gæði staðarins, en það er jarðhitinn eða hin
miklu ræktunarskilyrði jarðarinnar, sem nú eru orðin und-
irstaða margra býla. Reki, sem áður var mjög eftirsótt
hlunnindi, er nú víða lítið nýttur vegna fólksfæðar og til-