Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Side 73

73
máti er nú mjög á undanhaldi en í hans stað korain stað-
greiðsla víðast hvar, en vegna þess, hvernig iranileiðslu
bóndans er liáttað, er staðgreiðslan ekki eins einföld hjá
honum eins og hjá þeim stéttum, er fá laun sín greidd að
fullu viku- eða mánaðarlega. Bóndinn getur átt um tvennt
að velja, að selja framleiðslu sína einhverri verzlun fyrir
ákveðið og endanlegt verð, eða láta hana í umboðssölu,
gegn því að fá nokkurn hluta andvirðisins greiddan þá þeg-
ar, en sumt ekki fyrr en verzlunin hefur endanlega selt vör-
una og veit hvaða verð hún gefur. Þetta getur auðvitað þýtt
það, að bóndinn verður að taka lán til kaupa á nauðsynj-
um sínum að einhverju leyti, meðan endanlegt uppgjör
liggur ekki fyrir, en það getur oft dregizt alllengi. Hins veg-
ar tryggir þessi sölumeðferð, að bóndinn fær það verð, sem
verzlunin hefur getað selt vöruna fyrir að frádregnum sölu-
kostnaði. Selji bóndinn hins vegar afurðir sínar strax fyrir
endanlegt verð, fær hann sennilega eitthvað meiri peninga
í hendur þá þegar, en verður að sjálfsögðu að ganga út frá,
að verzlunin greiði ekki hærra verð, en að hún verði skað-
laus af kaupunum.
Annars getur þetta mál verið all flókið, því ýmislegt get-
ur haft áhrif á endanlegt verð vörunnar, svo sem: Sölukostn-
aður, verzlunarsambönd, og verðsveiflur á markaðinum. I
öðru tilfellinu tekur bóndinn á sig áhættuna af þessu en
hlýtur þá líka hagnaðinn, í hinu tilfelli er hann laus allra
mála og þarf einskis að kvíða og hefur einskis að vænta
þegar hann hefur afhent vöruna.
Hver bóndi getur sem þjóðfélagsþegn vænt þess, að á
hann falli ýmiss konar aukastörf félagslegs eðlis. Þessum
störfum má skipta í tvennt: Borgaraleg skyldustörf, sem
ekki verður undan skorazt að fullu og öllu, svo sem hrepps-
nefndarstörf, sýslunefndarstörf o. fl., og svo trúnaðarsúirf í
félagasamtökum, sem bóndinn er þátttakandi að. I fram-
kvæmd er þó ekki svo mikill eðlismunur á þessu, því yfir-
leitt er þvingunum ógjarnan beitt í sambandi við borgara-