Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Síða 85

85
munar okkar, en hann segir svo í síðustu grein sinni (Ársr.
Rf. Nh, 58. árg„ 1961), bls. 54:
„Nú er það vitað, að nythæðin fyrst eftir burðinn er til-
tölulega óháð fóðruninni á sama tíma, ef kýrnar eru sæmi-
lega undir burðinn búnar, en í þeim efnum hafði enginn
munur verið gerður á hópunum. Nythæðin, sem kvígan
kemst í eftir burðinn, gefur ótvíræða bendingu um nyt-
hæðina alla á fyrsta mjaltaskeiðinu. Lætur mjög nærri, að
þar gildi: Hæsta dagsnytx200 = Nytin á mjaltaskeiðinu,
þó mun þetta yfirleitt þannig, að nythæstu kvígurnar skila
meiru en þessu, en þær nytlægstu ná ekki þessu marki“.
Þessi fræði geta ekki staðizt að öllu leyti og það af eftir-
farandi ástæðum.
Nytin í mjaltaskeiðinu er háð ytri aðstæðum að mjög
miklu leyti, bæði vetrar- og sumarfóðrun, veðráttu, húsa-
kosti, mjaltatækni, heilbrigðisástandi gripanna og mörgu
fleiru. Þrátt fyrir þetta fer mjaltaskeiðsnytin að verulegu
leyti eftir hæstu dagsnyt, og þar af leiðir, að þau öfl, sem
ráða hækkun eða lækkun á mjaltaskeiðsnyt, hafa sams kon-
ar áhrif á hæstu dagsnyt eftir burð. Þess vegna getur hæsta
dagsnyt ekki verið nákvæmur mælikvarði á erfðaeðli kýr-
innar til mjólkur og tæpast nákvæmari mælikvarði heldur
en mjaltaskeiðsnytin.
Ólafur hefur því miður misskilið, hvað við er átt með
hugtakinu arfgengi (heritability), og skal ég reyna að skil-
greina það aftur.
Arígengi á ákveðnum eiginleika segir til um það, að hve
miklu leyti frávik einstaklings frá meðaltali í viðkomandi
eiginleika gengur að jafnaði að erfðum til afkvæmisins.
Jafnframt segir þá arfgengið til um það, hversu góða bend-
ingu útlitsgervi gripsins gefur um kynbótagildi hans. Dæmi
um þetta má taka meðal mjólkurkúa. Arfgengi á nythæð
erlendra kúakynja er oftast talið vera 0.2—0.3. Sé gert ráð
fyrir, að arfgengi á nythæð íslenzkra kúa sé 0.25, getum við
búizt við því, að mæður, sem eru 1000 kg yfir búsmeðal-