Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Side 117

117
mæltir eða náttúrugrúskarar, en íullkomnir fávitar í öðr-
um efnum. Oftast nenntu þeir ekki að vinna, gerðust trúð-
ar, flæktust um, dönsuðu, sungu, tónuðu, predikuðu,
frömdu sjálftilbúna fimleika eða kúnstir, litu stórt á sig og
þóttust vera listamenn, en voru hafðir að háði og spotti.
Aðrir létu sér nægja að vera viðutan, voru taldir mannleys-
ur og lifðu í sínum eigin hugarheimi utan við þá tilveru,
er lífið hafði búið þeim. Þessir menn voru nefndir ofvitar
og fannst þó öllum almenningi það hróplegt rangnefni, því
hvernig gæti nokkur maður haft of mikið vit? Þó er nafn-
ið ekki eins mikil fjarstæða og það kann að virðast í fljótu
bragði, því allt er afstætt. Vit eða gáfur, sem ekki samrým-
ast aðstæðunum og umhverfinu, gátu orðið þeim er átti
til óþurftar og gert hann að viðundri í augum samferða-
mannanna. Einhæfni í gáfnafari, með fávizku og vöntun
á hinu leitinu, ollu því, að þessi fyrirbæri urðu oft frá-
munalega hjákátleg. Ósamræmi gáfnafarsins og tíðarand-
ans og misræmið í gáfnafarinu, gerðu hugtakið „Ofviti“
réttlætanlegt.
Nú eru ofvitarnir horfnir af sjónarsviðinu. Hvað er orðið
af þeim?
Þeir hafa horfið með breyttri menningu og efnahagsþró-
un. Nú geta þeir auðveldlega hlotið þá menntun, sem máir
af þeim mestu vankantana, og þau lífskjör, er gerir þeim
fært að að nýta sérhæfni sína. Sennilega fylla nú margir
þeirra flokk atomskálda, er hnoða saman rímlausri og
óstuðlaðri vitleysu, er enginn skilur, en fjöldinn heldur
að sé einhver æðri speki, af því að hann skilur það ekki.
Sumir hafa sjálfsagt gerzt klessumálarar og þekja léreftið
með óskiljanlegum fígúrum, mislitum blettum og strikum,
eða þá verum og jafnvel landslagi, sem fyrst hefur verið
höggvið í spað, en síðan ruglað saman af handahófi. Þetta
kalla þeir svo list, og listdómararnir segja að þetta sé list,
og allur almenningur heldur að þetta sé list og afskræmir
heimili sín tneð Jressum óskapnaði. Hlutverkunum er skipt.