Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Blaðsíða 137

137
þær misstórar, flestar vekja enga eftirtekt, aðrar geta orðið
svo bjartar, að þær sjáist í fullri dagsbirtu, en allar eru
þær efnislitlar og losaralegar, gerðar úr sundurlausum smá
ögnum, jafnvel að sumra dómi aðallega af smá ískristöll-
um. Halinn, sem þessar stjörnur draga oft óra vegu á eftir
sér, er aðeins rykslæða eða þunnur mökkur úr sams konar
smáögnum eins og höfuð stjörnunnar. Vegna þrýstings sól-
arljóssins, kembir þennan straum af smáögnum út frá
stjörnunni, enda horfir halinn sífellt frá sól. Stundum
sundrar sólin stjörnunni gersamlega, svo hún breytist í
rykský eða rykhring er snýst um sólina.
Mikið af þeim smáagnasveim, er verður til við upplausn
halastjarnanna, sogar sólin til sín en nokkuð af þeim held-
ur áfram lengi að sveima um innan sólkerfisins.
Jörðin hlýtur að sjálfsögðu öðru hvoru á braut sinni um
sólina að lenda í þessum smáagnasveim og því tíðar, sem
meira er af þeim. Nú er talið, að margar halastjörnur
eyðist og leysist sundur með þeim hraða, að þær verði úr
sögunni innan milljón ára, en út frá því má álykta, að
varla getur verið liðin meira en ein milljón ára, síðan
upplausn þeirra hófst, því ella mundu þær þegar vera úr
sögunni. Þetta samsvarar því nokkurn vegin þeim tíma,
sem liðinn er, frá upphafi ísaldar. Ef þannig má gera ráð
fyrir, að þetta afhroð halastjarnanna sé tiltölulega nýlegt
fyrirbæri, þá gæti það skýrt að nokkru þá sérkennilegu og
áhrifamiklu veðurfarsbreytingu, er varð með upphafi
Kvartærtímans, eða fyrir ca. 600.000—1.000.000 árum síðan,
og sem á sér enga hliðstæðu síðan á Kolatímanum eða í
upphafi Permtímans, fyrir ca. 200 millj. ára síðan.
Magnið af smáögnum gæti hafa orðið mjög mismunandi
á ýmsum tímum, eftir því hve mikið kvað að upplausn
halastjarnanna, og gæti það útskýrt hitasveiflur þær, sem
orðið hafa allt frá upphafi ísaldar, ekki einungis stóru
sveiflurnar frá ísskeiðum til hlýviðraskeiða, heldur einnig
minni háttar sveiflur á hlýviðrisskeiðum og ísskeiðum og