Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1976, Blaðsíða 26

skyndilegu fækkun dýranna um mitt sumarið, sem virðist
vera almenn reynsla a. m. k. í Norðvestur-Evrópu. Að þetta
er samt ekki einhlýt skýring, sést best af samanburði við
línumynd 1, þar sem veruleg úrkoma er á lágmarkstímanum
í júlí, samfara óvenjulegum kulda, þ. e. rakastig hlýtur að
hafa verið hagstætt.
Breytingar á næringarforða dýranna er einnig nærtæk
skýring, en getur naumast stemmt svo saman fyrir hina ýmsu
flokka dýranna, sem hafa verulega mismunandi fæðuval.
Loks geta ævilengd og æxlunarhættir þeirra átt hér töluverð-
an hlut að máli, þótt yfirleitt megi finna dýr af öllum aldurs-
stigum allt sumarið. Síðast en ekki sízt geta svo einhver innri
lögmál sjálfra dýranna verið hér að verki, og eru það efa-
laust, enda þótt einhverjir ytri þættir geti spilað inn í feril-
inn.
Hausthámarkið, sem flestir smádýraflokkar í jarðveginum
virðast hafa í sept./okt., er hins vegar að ýmsu leyti skýran-
legt frá ytri áhrifum. Jarðvegshitinn er þá enn tiltölulega
hár, en úrkoma og þarmeð rakastig jarðvegsins hefur jafn-
aðarlega aukist verulega. Einnig leggst þá til mikið af jurta-
leyfum á yfirborðinu og sveppagróður og örverulíf er þá
líka oftast í hámarki. Við þessar aðstæður er það eðlilega
kuldinn, sem verður einkum takmarkandi þáttur í byrjun
vetrar, á okkar breiddargráðum, eins og sjá má á línumynd-
unum.
Við samanburð á tíðarfarsþáttum og dýrafjölda í jarðvegi
verður auðvitað að taka tillit til þess, að utanaðkomandi
áhrif, hvort sem þau eru hagstæð eða óha?stæð. h'ióta að
koma fram nokkrum dögum eða jafnvel vikum síðar í mold-
arlífinu, einfaldlega vegna þess, að það tekur sinn tíma fyrir
dýrin að fjölga sér. Þannig gæti „aukalágmark“ liðdýranna
í ágúst 1970 verið afleiðingar af júlíkuldunum.
Samanburður við útlönd.
Samkvæmt þeim heimildum sem fyrir liggja hér, og eru nær
eingöngu frá löndum NV-Evrópu, sýna flestir flokkar smá-
28