Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1976, Blaðsíða 51

komið í ljós, eftir að beitilandið hefur verið bætt að öðru
leyti.
Tilkoma vanþrifa, eins og allra annarra kvilla vegna
selenskorts, er mjög misjöfn eftir árum og árstíðum, en
yfirleitt eru skortseinkennin gleggst þegar gróðurinn er hvað
safaríkastur og gróskumestur.
Vanþrif vegna selenskorts eru venjulega einu einkennin,
þótt iðrasnýklar séu einnig oft til staðar, þar sem skita er
einkenni.
I naugtripum er skita algengasta einkennið. A háu stigi
getur kvillinn dregið bæði sauðfé og nautgripi til dauða.
Lömb, sem eru eldri en 2ja til 3ja mánaða eru móttæki-
legust fyrir kvillann. Þar sem sauðfé og nautgripir á öll-
um aldri eru á sama beitilandi, geta lömb á þessum aldri
verið einu skepnurnar sem slík vanþrif koma fram á.
Sjúkdómsgreiningin fæst með því að efnagreina selen í
blóði og / eða með því að kanna viðbrögð við selengjöf.
Eftir dauða skepnu er gagnlegast að mæla selen í nýrnaberki
og lifur.
Lækning og vörn fæst með inngjöf eða með því að sprauta
natríumselenít- eða natríumselenatlausn undir húð. Fyrir
sauðfé nægir 1—5 mg af Se (eftir líkamsþunga) á 2—4 mán-
aða milli bili, 10 mg á 2—3 mánaða fresti fyrir kálfa og
30 mg fyrir fullorðna nautgripi. Selenkögglar í vömb geta
einnig komið að notnm til langs tíma.
Tannlos í Nýja Sjálandi er oft verulega tengt seleni. Það
kemur oft fyrir í sauðfé frá 2—3 ára aldri og getur verið or-
sök fyrir vanþrifum. Oft hefur notkun selens fækkað tilfell-
um og gert tannlosið vægara, stundum að mun en stundum
óverulega eða alls ekki, en kemur aldrei alveg í veg fyrir
það. Þótt selen geti oft komið að verulegu leyti í veg fyrir
tannlosið er ekki vitað um dæmi þess að það hafi læknað
kvillann.
Nefna má að þar sem selenskortur er á háu stigi í Nýja
Sjálandi, helst nyt ekki í kúm nema að þær fái selen.
Varðandi selenskort hér á landi má benda á grein í Frey 71. árg. 1975 bls.
159 og í Ársriti Ræktunarfélags Norðurlands, 70. árg. 1973 bls. 77. — Þýð.
53