Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1980, Blaðsíða 92
nafni, að ná ætíð heilu og höldnu í hina öruggu höfn gró-
andans; það eru nóg ljón á veginum samt.
Hvað svo til bragðs á að taka hjá bændum í haust eftir
slæmt heyskaparsumar og fyrningar í lágmarki, fer eftir ýmsu.
Hitt er þó víst, að hver og einn þarf að hyggja að orðum
manna eins og Páls heitins Zophaníassonar, en hann hvatti
bændur til að eiga ávallt þriðjung heyfengs í meðalári fram
yfir strangasta ásetning. Að þessu marki þurfa bændur að
stefna svo fljótt sem auðið er, því að slíkt er lífsbjörgin sjálf. Af
eðlilegum ástæðum hefur Páll heitinn viljað þroska dóm-
greind bænda á ásetning sinn í þeim eina tilgangi að tryggja
að sveiflur í árferði yrðu stóráfallalausar, fyrir hefðbundinn
búskap bænda og landsmenn alla. Samfara þróun síðustu ára,
kemur þó fleira til, sem knýr enn á dyr fyrirhyggjunnar í
fóðuröflun, sem nú skal greina:
Þróun þessi, og þá einkum offramleiðslan, hefur ógnað
byggðinni í ýmsum, jafnvel blómlegum sveitum landsins, og
gerir enn af vaxandi þunga, án þess að menn hafist nokkuð
svo raunhæft að, gegn þessu eyðingarafli vorra sjálfra, að
megi verða til að hefta það. Til þess að auðn blasi ekki við fyrr
en varir, verður að svara þessari miskunnarlausu spurningu:
Hvernig höldum við landinu óllu í byggð, jafnframt þvi að takmarka
landbúnaðarframleiðsluna að mestu við innlendan markað, án veru-
legrar offramleiðslu og án þess að rýra kjör bænda, sem hver
og einn er hlekkur í keðju byggðarinnar?
Þarna virðist e.t.v. margt koma til greina, en þegar grannt
er skoðað stendur ákveðin aðgerð ætíð upp úr, sem jafnframt
er forsenda þess að vel takist til í landbúnaði framtíðarinnar,
en það er vinnsla og nýting innlendra auðlinda. Taka þarf algjörum
stakkaskiptum hvað þetta varðar, nýta alla möguleika til
bættrar fóðuröflunar og ekki síst kjarnfóðurgerðar úr inn-
lendu hráefni með innlendri orku, ásamt því að við tileinkum
okkur bætta fóðrun, sérstaklega með þessa þróun í huga. Slíkt
skaþar hvorttveggja í senn, verulega aukna þörf fyrir vinnuafl til sveita
og aukna landþörf sem aftur verður til styrktar þeim byggðum sem
hættast er við að verði grisjun að bráð að öðrum kosti, og það án
afurðaaukningar eða tekjumissis.
94