Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1977, Blaðsíða 16

16
STEFÁN KARLSSON
og AM 93 fol., sem er eiginhandarrit Laurents Hanssonar að þýðingu
hans úr konungasögum (sbr. 3. kafla), og honum þótti þarna vera
komin fullnaðarsönnun fyrir því að Kringla hefði verið það Heims-
kringluhandrit sem Laurents Hansson hefði notað við þýðingu sína
auk Fríssbókar, sem lögð var til grundvallar þýðingunni. Grein (1) í
Kringlu taldi Finnur líklegt að væri einnig með hendi Laurents Hans-
sonar.
í Skírnisgrein 1955 færði Jakob Benediktsson fram traust rök fyrir
því að þetta Heimskringluhandrit sem Laurents Hansson notaði hefði
ekki verið Kringla, og honum þóttu þessir fáu stafir í (2) vera ónógir
til þess að unnt væri að fullyrða að hönd Laurents Hanssonar væri á
spássíu Kringlu. Að þessu skal hér hugað ögn nánar.
Finnur Jónsson nefndi sérstaklega líkindi með A í (2) Aff og Astridt
F (= Codex Frisianus) 29r, en einnig mætti nefna Astrid F 37r, Aff F
60v og aff F 59v. J í (2) Jar er áþekkt J í Jorsala F 73r, og aðrir stafir
í (2) eiga sér samsvörun í spássíugreinum Fríssbókar. Sé borið saman
við ritsýni með hendi Laurents Hanssonar úr Thott 1272 fol. í Saga-
sprák og stil eftir Egil Eiken Johnsen, reynast skriftarlfkindi við (2) í
Kringlu reyndar minni, en þó er þar t. a. m. A neðst á spássíu, sem
er allt að einu og A í (2) Aff. Meiri líkindi eru með umræddri spássíu-
grein í Kringlu og rithendi Laurents Hanssonar í AM 93 fol., sem ég
hef fengið fáein ritsýni úr; þar er t. a. m. Affíi spássíu f. 123v nær allt
að einu og Affí Kringlu, og líkt er einnig Jarll 61r6 og 141r5. (Blaða-
tölur eru hér í samræmi við tölusetningu þýðanda sem farið er eftir í
útgáfu Storms 1899.)
Það sem tekur af tvímæli um að handaverk Laurents Hanssonar
séu á Kringlu er spássíugreinin (1), sem á sér glöggar samsvaranir í
Fríssbók. Þar er á þó nokkrum stöðum vakin athygli á einhverju í frá-
sögninni með því að teikna hönd utanmáls og láta hana benda inn í
textann, og sumar þessara handa eru að heita má allt að einu og
handarmyndin í Kringlu, drættir fínlegir, ekki dregnir nema fingur og
handarbak að ofan, og vísifingur er ögn bjúgur og óeðlilega langur. Við
slíkar handamyndir stendur „prou(erbium)“ F 22r og „pro(uerbium)“
F 76v (tvisvar), en án handarmyndar stendur ,,prouerb(ium)“ F 71v og
„prou(erbium)“ F 79r, og alls staðar er sá hluti orðsins sem skrifaður
er rétt eins og í Kringlu. Handarmynd á spássíu, eins dregin og lýst
var hér að framan, er einnig í AM 93 fol., f. 47r, og fleiri handamyndir
eru þar á ff. 22, 28, 57, 61 og 111 samkvæmt útgáfu Storms, en þær