Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1977, Blaðsíða 58

58
UM VINÁTTU OG BRÉFASKIPTI
að þær fylltu upp skörð stofnananna og hvor um sig hefði með því
móti texta allra handritanna. Um íslenzk skjalagögn í Kaupmanna-
höfn var tiltekið, að þeim skyldi skilað Islendingum til eignar.
Hér var brytt upp á nýju, sem aldrei hafði komið fram í óskum
íslendinga, sameign þeirra og Dana á handritunum. I nefndarálitinu
1951 var það talið sjálfsagt, að afhending fæli í sér afsal eignarréttar,
gjöf væri gjöf. íslenzka ríkisstjórnin og Alþingi ræddu málið og
höfnuðu þeirri leið, að sameign handritanna gæti orðið „samkomu-
lagsgrundvöllur til lausnar handritamálinu, þar sem slík sameign
mundi gersamlega brjóta í bága við þjóðartilfinningu Islendinga og
skilning þeirra á handritamálinu og verða stöðugur ásteytingarsteinn
í sambúð þjóðanna."
Víkur þá sögunni aftur til bréfs Sigurðar 5. júní, þar sem hann
segir í framhaldi af því, er fyrr var greint: „Islendingar eru búnir
að fara svo með möguleika sína þar, að vandséð er, hvernig unnt er
að fitja upp á því á nýjan leik. I rauninni var það tilboð, sem kostur
var á frá Dana hálfu og aldrei hefur verið birt (því að íslenzka stjórn-
in svaraði því óséðu!), svo gott, að allt mátti heita Islendingum í
lófa lagið. Það var jafnvel boðið, að í öllum ágreiningsmálum milli
stofnananna í Höfn og Reykjavík skyldi íslenzki forsætisráðherrann
vera oddamaður. Ég þarf ekki að skýra þetta nánara fyrir þér. Allir
vita, að ef íslendingar segja: allt eða ekkert, - þá fá þeir aldrei neitt.
Og þegar hér var nú í fyrsta sinn opnuð leið til samninga um málið,
þá neita Islendingar að tala frekar um það. Þegar þii segir í bréfi
þínu, að við séum „að gera þetta að æsingamáli“, þá neita ég að
vera í þeim hópi. Ég hef aldrei hugsað né skrifað annað um þetta
mál en að við ættum að fara svo langt sem við kæmumst, en umfram
allt leysa málið sem fyrst, því að ég er hræddur um, að ekki sé betra
að bíða. Til þessa hafði ég í rauninni fullt umboð stjórnarinnar, sem
hefur beinlínis svikið mig í tryggðum. En ég get ekki sagt alla þá
sögu, fyrr en ég er laus héðan, sem fer nú senn að nálgastA1)
Sigurður Nordal varð sjötugur 14. september 1956, og efndu vinir
hans þá m. a. til útgáfu afmælisrits, er kallað var Nordæla. Halldór
Hermannsson birti grein í ritinu, er hann nefndi Sögulega staði,
fjallar þar einkum um Þingvelli og Reykholt og mælir nokkrum
varnaðarorðum um þessa helgu staði af þeim íslenzka metnaði, er
1) Gangur handritamálsins veröur hér ekki rakinn frekara. Siguröur kom þar síðar við
sögu og lagði holl ráð til, og skal um það vitnað m. a. til greinar minnar um Sigurð
í Andvara 1976.