Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1985, Blaðsíða 53

ÞORSTEINN HALLDÓRSSON
53
Þórður var mikill lagamaður, sá um latneska þýðingu og útgáfu
Grágásar 1829 og Járnsíðu 1847, hvora tveggju í Kaupmannahöfn,
en Fornyrða. . . Jónsbókar eftir Pál Vídalín í Reykjavík 1846-54. Var
því eðlilegt, að hann renndi hýru auga til hins mikla lagahandrits
Þorsteins í Skarfanesi, er hann sá það hjá Guðmundi syni hans í Hlíð,
sem síðan liefur látið það og ílciri rit, að því er fram er komið, af hendi
rakna við Þórð.
Handritið hefur Jón Sigurðsson síðan fengið hjá Jóni Arnasyni,
þegar hann loks sættist á að selja honum hluta handritasafns síns, en
mikil átök urðu um það milli þeirra nafnanna, svo sem lesa má um í
verkinu Ur fórum Jóns Arnasonar, 2. bindi.
Eins og fram kom í efnisyfirliti Páls Eggerts um lagahandrit
Þorsteins Halldórssonar, hefur hann mjög víða farið eftir prentuðum
ritum. Hann hefur naumast átt sjálfur mörg jteirra rita, sennilegra,
að hann hali fengið þau að láni, t. a. m. hjá embættismönnum í
héraðinu. Sýslumaður í Rangárþingi á því skeiði, er Þorsteinn fékkst
við þessar lagauppskriftir, var lengstum Þorsteinn Magnússon, er tók
við því embætti 1743 og liélt til æviloka 1785, en hafði þó tengdason
sinn og eftirmann, Jón Jónsson, að umboðsmanni frá 1768. Þorsteinn
sat á Móeiðarhvoli frá 1747 til æviloka, en Jón bjó fyrst á Seljalandi
1771-75, að Stórólfshvoli 1775-85 og síðustu þrjú árin á Móeiðar-
hvoli, lézt þar sumarið 1788. Báðir þeir sýslumenn Þorsteinn og Jón
voru góðir lagamenn. Þorsteinn varð t. d. fyrstur Islendinga til að
ljúka lagaprófi við Hafnarháskóla 1738.
Kona Þorsteins var Valgerður dóttir Bjarna ríka Péturssonar
lengstum á Skarði á Skarðsströnd. Um hann segir m. a. í Islenzkum
æviskrám: „Hann skrifaði upp og lét skrifa upp allmargt handrita,
einkum sögur. Honum er eignað að hafa sarnið nokkrar lagarit-
gerðir.“
Líklegt er, að eitthvað af handritum Bjarna hafi gengið til Þorsteins
tengdasonar hans.
I þætti Þorsteins í Skarfanesi um foreldra sína segir, eins og fyrr er
greint, frá arfaskiptum eftir Bjarna og Guðríði á Víkingslæk, „og var
þessu bæði íöstu og lausu gótzi skipt milli greindra erfingja af
Þorsteini Magnússyni, þáverandi sýslumanni í Rangárþingi“.
Þótt Þorsteinn sýsluntaður þætti nokkuð féfastur, þarf ekki að vera,
að hann hafi verið nízkur á bækur og handrit, hafi Þorsteinn í
Skarfanesi leitað til hans um lán á þcim, þegar hann vann að ritun
hins mikla lagahandrits síns. Það eitt er víst, að sýslumaður hefur