Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1986, Blaðsíða 47

AF JÓNSBÓKAREINTAKI f VISBY
47
stórlega við fyrrnefnda Minnis- og reikningabók biskups, hefur hann
verið mjög örlátur á bækur þær, er hann gaf út. Kunnugt er, að hann
gaf fátækum kirkjum, „sem hvorki hafa kirkjugóz né tíundir að kaupa
með“, 20 eintök biblíunnar, öll bundin, og var eintakið, sem hann gaf
Hnappstaðakirkju, eitt þeirra, eins og fram kemur í Minnis- og
reikningabók Guðbrands biskups.
Páll Eggert vitnar m. a. til merkilegs bréfs Guðbrands, varðveitts í
bréfabók biskups í Pjóðskjalasafni fol. 95, er hann skrifaði prestum
Hólabiskupsdæmis 1601 um passíuprédikanir Luthers (Passio), er sr.
Guðmundur Einarsson hafði þýtt og komu út aldamótaárið 1600.
Bréfið lýsir tilraun biskups til að koma ritum prentverksins út á
meðal manna, og er þar fróðlegt að sjá nafn sr. Þorsteins [Illuga-
sonar]. í bréfinu segir svo m. a.: „Með því ég hefi kostað upp á þessar
Passíupredikanir, að láta prenta þær, til þess að prestarnir skyldu þar
af taka predikanir, að predika passíuna fyrir sóknarfólkinu, hver á
sinni kirkju, þá sendi ég nú þessa bæklinga út um stigtið, tilsegi, bið
og befala í nafni drottins öllum prestum Hólastiftis og sérhverjum
yðar, að þér predikið herrans Christi passíu fyrir yðru sóknarfólki,
með guðhræðslu og góðri alúð almúgann þar til leiðandi, og gerið
þetta á miðvikudaga, en ekki sunnudaga og farið hér að með góðri
skynsemi úr þessum predikunum að lesa og taka það bezta og svo í
sjö predikanir þeim að sundurskipta, eftir því sem hver hefir náð og
gáfu til, svo það mætti fólkinu verða til undirvísunar og gagns. Og bið
ég síra Þorstein [Illugason í Múla], minn umboðsmann, að senda
prestum þessi kver og láta þar með fylgja þessi mín orð með hverju
kveri. Og hugsi nú hver og einn að vera hér úti í hollur og trúr í
augliti drottins, sem hann vill fyrir Christo sjálfum bíkenndur
verða.“6
Nú verður farið nokkrum orðum um band Lögbókarinnar, en
eintakið virðist hafa verið bundið á íslandi.
Dr. Sten G. Lindberg, fyrrum deildarstjóri í Konunglega bókasafn-
inu í Stokkhólmi, hefur gert okkur þann greiða að skoða eintakið, og
hefur hann náð upp myndunum á spjöldum þess. Af samanburði
þeirra mynda við mikið myndasafn af því tagi, er hann á í fórum
sínum, verður að sögn hans ráðið, að merki stimpla þeirra, sem sá er
batt emtakið hefur notað, verða ekki fundin á dönsku bókbandi frá
6 Páll Eggert Ólason: Menn og menntir siðskiptaaldarinnar á íslandi III, 711-12, Reykjavík
1924. - Bréfið er einnig prentað í Bréfabók Guðbrands biskups Þorlákssonar, 534—35,
Reykjavík 1919-42.