Vísbending - 24.02.1988, Blaðsíða 2

VISBENDING
2
til stöðunnar í ríkisfjármálum. Frá
árinu 1975 og fram til s.l. árs hefur
ríkissjóður verið rekinn með halla
og það er einmitt frá þeim tíma
sem vextir hafa farið hækkandi.
Staða ríkissjóðs hefur farið
batnandi frá árinu 1984 en samt
hafa vextir hækkað. Að mati “Far-
mand“ gæti ein skýring verið sú,
að almennt búist menn við að þetta sé
tímabundið og að halli muni auk-
ast á næstu árum.
Önnur og veigameiri skýring
gæti þó verið sú, að viðskipta-
jöfnuður hefur versnað talsvert frá
1985. Háir vextir hljóti óhjá-
kvæmilega að fylgja slæmri stöðu
landa í viðskiptum þeirra við út-
lönd.
Pað er niðurstaða blaðsins, að
vextir endurspegli einungis aðra
þætti í efnahagslífinu auk þess sem
væntingar fólks hafi sitt að segja.
Það megi augljóslega sjá samheng-
ið á milli vaxta annars vegar og
verðbólgu, ríkisfjármáia og utan-
ríkisviðskipta hins vegar. Enn
fremur sé ljóst, að þetta væri ekki
sérnorskt fyrirbæri því alþjóðlegur
samanburður gefur til kynna að
lönd með mikla verðbólgu, halla á
viðskiptum við útlönd og tíðar
gengisfellingar hafa einnig háa
vexti.
OECD um efnahagshorfur í
Noregi
Nýlega sendi OECD frá sér
skýrslu um efnahagshorfur í Nor-
egi og samkvæmt henni er engin
von til þess að vextir lækki á
meðan verðbólgan er þetta há.
Þess er ekki vænst að vextir lækki
fyrr en í fyrsta lagi á seinni helm-
ingi ársins og þá aðeins nafnvextir.
Raunvextir eru taldir verða áfram
háir og jafnvel að þeir fari hækk-
andi.( Á hinn bóginn bendir norsk
könnun til þess að raunvextir séu
um þessar mundir svipaðir í Nor-
egi og í öðrum löndum).
Norskur þjóðarbúskapur er
sagður einkennast af ójafnvægi,
bæði inn á við og í viðskiptum við
útlönd. Þensla sé talsverð á vinnu-
markaði og verðbólga mikil. Sagt
er að gengisfelling í maí 1986
ásamt minni eftirspurn heima fyrir
hafi stuðlað að srhávegis minnkun
á viðskiptahalla. Hins vegar hafi
aukinn útflutningur á fyrri helm-
ingi 1987 ekki dugað til að vega
upp á móti lægri eftirspurn og því
hafi framleiðslan minnkað. Engu
að síður jókst þensla á vinnumark-
aði vegna þess m.a. að vinnuvikan
var stytt í janúar 1987. Stytting
vinnuvikunnar hafði ennframur í
för með sér hlutfallslega hærri
vinnuaflskostnað en áður.
Og ekki eru horfurnar ýkja
bjartar. Reiknað er með að hag-
vöxtur verði aðeins 1% á þessu ári
og einnig á því næsta, en hagvöxt-
ur var aðeins tæp 2% á s.l. ári. Er
jafnvel búist við lítilsháttar aukn-
ingu atvinnuleysis, eða frá 2.25%
1987 í 2.5% 1988. Verðbólga verð-
ur væntanlega eilítið lægri á þessu
ári en því síðasta, en áfram hærri
en í viðskiptalöndunum.
Viðskiptajöfnuður mun svo
væntaniega halda áfram að versna
og verða neikvæður um 5.25 millj-
arða dollara. Viðskiptahallinn var
5% af landsframleiðslu árið 1987.