Vísbending - 16.03.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
MALTA:______________________________
Nýleg stjórn reynir að glæða
erlendar fjárfestingar______________
Malta hefur haft orð á sér fyrir fremur
óstöðugt stjórnarfar, jafnvel þótt sami
flokkurinn, Sósíalistar, hafi farið með
völd samfleytt frá 1971 þar til í maí í
fyrra. Pessu hyggst nýi stjórnar-
flokkurinn, Pjóðernissinnar, breyta.
Höfuðinntak nýju stjórnarstefnunnar
er að efla hag einkageirans í atvinnulíf-
inu, draga úr viðskiptahömlum og laða
erlent fjármagn til landsins til að hægt sé
að renna fleiri stoðum undir atvinnulíf
landsmanna.
Ríkið er mjög' fyrirferðarmikið á
Möltu og hefur t.d. í sinni þjónustu
46% af vinnandi fólki í landinu, en alls
búa þar 344.000 manns. Bankar og
tryggingarfélög eru þar t.d. í ríkiseign,
svo og allir fjölmiðlar og fjarskipta-
þjónusta og einnig helsta iðngreinin,
skipasmíðar. Hagstjórn hefur einkum
miðast við að halda verðbólgu niðri
með frystingu launa, og tekist bærilega
því hún hefur verið um og innan við 1%
að undanförnu. Á hinn bóginn er
atvinnuleysi tiltölulega hátt, eða 7% og
til viðbótar dulið atvinnuleysi vegna
fjölda óarðbærra starfa hjá ríkinu.
Þessu á sem sé að breyta smám
saman, því ekki er búist við neinum
stökkbreytingum á næstunni. Lang-
tímamarkmið nýju stjórnarinnar er að
gerast aðilar að Evrópubandalaginu, en
til að byrja með hefur verið ráðist í her-
ferð til að glæða erlendar fjárfestingar.
Hafa stjórnvöld í þessu sambandi beint
spjótum sínum að fjárfestendum í t.d.
Bretlandi, V. Þýskalandi og Ítalíu og
boðið þeim ýmsa fyrirgreiðslu, svo sem
skattafslætti og hagstæð lán. Er þá mik-
ið lagt upp úr að til staðar sé duglegur
vinnukraftur, almenn enskukunnátta
og að lega landsins sé hagstæð.
NIGERIA:____________________________
Efnahagsráðstafanir frá
1986 smám saman að skila
sér, en fjárlagahalli veldur
áhyggjum____________________________
Árið 1986 voru gerðar víðtækar efna-
hagsráðstafanir í Nígeríu, sem fólu
m.a. í sér 66% gengisfellingu, afnám
innflutningsleyfakerfis, umbætur í
tollamálum og afnám verðlagshafta á
búvörum. Þá voru einnig lögð drög að
mikilli einkavæðingarherferð, þar sem
selja átti að hluta eða að öllu leyti um 90
ríkisstofnanir, og hafa fyrstu skrefin
þegar verið tekin.
ERLEND
FRÉHBROT
Á hinn bóginn var viðbúið að ráðstaf-
anirnar þrengdu að ýmsum og þrýsting-
ur hefur því verið á stjórnvöld að létta
undir með þessum aðilum. Þetta hafa
svo stjórnvöld gert að einhverju leyti
með því að afgreiða fjárlög fyrir 1988,
sem hafa halla upp á 7% af landsfram-
leiðslu. Nú óttast margir að verðbólga
verði 25-30% á árinu eftir að hafa verið
14% 1987. Þetta er síðan líklegt að leiði
til gengissigs nígeríska gjaldmiðilsins
(naira).
Framvindan hlýtur samt að ráðast tal-
svert af ytri aðstæðum og þá einkum af
þróun olíuverðs. Olíuútflutningur er
75% alls útflutnings frá Nígeríu og
verðhækkanir á olíu gætu breytt stöð-
unni verulega. Á hinn bóginn gera fjár-
lögin ráð fyrir 16 dollara meðalverði á
þessu ári og til samanburðar má nefna
að olíuverð er um þessar mundir rúm-
lega 14 dollarar.
JAPAN:___________________________
Umsvif Japanskra fyrirtækja
erlendis hafa stóraukist á
undanförnumárum__________________
Hátt gengi yensins að undanförnu hefur
án efa ýtt undir fjárfestingar japanskra
fyrirtækja erlendis. En það er fleira sem
kemur til. Innflutningstakmarkanir EB
og fyrirhugaður sameiginlegur markað-
ur hefur leitt til þess að Japanir sækjast
eftir fótfestu þar, og samkomulag Jap-
ans og Bandaríkjanna árið 1981 um tak-
markanir á bílainnflutningi hefur hvatt
til þess að Japanir settu upp bílafyrir-
tæki í Bandaríkjunum.
Ýmsir bílaframleiðendur hafa sett
upp verksmiðjur í Bandaríkjunum í
samvinnu við bandaríska bílafram-
leiðendur. Toyota hefur samið við Gen-
eral Motors; Nissan og Mazda hafa gert
samkomulag við Ford um sölustarfsemi
og það sama hefur Mitsubishi gert við
Chrysler. Svo eru aðrir eins og Honda,
sem hafa horfið frá slíku samstarfi og
sett upp eigin verksmiðjur. Er nú svo
komið, að Honda er stærsta japanska
iðnfyrirtækið í Bandaríkjunum. Fyrsta
verksmiðjan þeirra hóf starfsemi í Ohio
árið 1982 og nú er verið að reisa aðra,
einnig í Ohio. Mun framleiðni japan-
skra bílafyrirtækja ekki vera síðri en
hún er í Japan og mikill hagnaður hjá
Honda hefur leitt til þess að önnur jap-
önsk bílafyrirtæki eru að koma á fót eig-
in verksmiðjum í Bandaríkjunum. Og
framleiðslan er ekki aðeins seld í
Bandaríkjunum, því talsvert er flutt út
og það jafnvel til Japans.
Japanskir bílaframleiðendur hafa
einnig komið sér fyrir í Evrópu, sem er í
rauninn eina færa leiðin til að selja
þangað bíla. Evrópubandalagið hefur
sett á kvóta fyrir innflutta bíla og þar að
auki hafa ýmis lönd innan þess komið á
fót viðbótarhindrunum. Þannig útiloka
Ítalía og Spánn næstum alla japanska
bíla og samkomulag ríkir á milli Breta
og Japana um að takmarka innflutning
við 11% af markaðinum, og við Frakka
um 3%.
Japönsk fjármálafyrirtæki (bankar,
verðbréfamiðlarar og tryggingarfélög)
hafa jafnvel verið enn stórtækari en iðn-
fyrirtækin á erlendum vettvangi. Fyrir
því liggja ýmsar ástæður auk gengis-
þróunarinnar. í fyrsta lagi eru fjármála-
fyrirtæki að fylgja japönskum við-
skiptavinum sínum eftir; í öðru lagi er
gnótt peninga í Japan vegna þess hve
sparnaðarhlutfall er þar hátt og vegna
afgangs á viðskiptum við útlönd, og
þetta ásamt afnámi hafta á gjaldeyr-
isviðskipti og frjálsari fjármálastarfsemi
hefur ýtt undir þátttöku Japana á
heimsmarkaði fjármálaviðskipta. í
þriðja lagi er mikill áhugi á því að kynn-
ast þeim tegundum fjármálaviðskipta,
sem ennþá eru ekki leyfð í Japan. Er nú
svo komið að Japanir eiga 7 af 10
stærstu bönkum í heimi, en árið 1980
áttu þeir aðeins 2.
Sem dæmi um hve þróunin hefur ver-
ið ör má nefna að fjöldi stofnunar nýrra
fjármálafyrirtækja erlendis var á bilinu
50 til 80 á árunum 1981 til 1984, fór upp í
164 árið 1985 og í 274 árið 1986. Fjárfest
var fyrir samtals 18 milljarða dollara
árið 1986 og um þriðjungur fór þá til
Norður Ameríku, annar þriðjungur til
Evrópu og fjórðungur til Suður Amer-
íku.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrotog útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita með
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt að hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.
4