Vísbending - 01.06.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
QECD:
Bandaríkin knýja á um afnám land-
búnaðarst>Tkja fyrir árið 2000
Á ráðherrafundi OECD í síðustu
viku lögðu Bandaríkjamenn það til, að
aðildarlöndin 24 afnæmu alla styrki til
landbúnaðar fyrir næstu aldamót. Til-
lagan hlaut hins vegar dræmar undir-
tektir hjá ríkjum Evrópubandalagsins
og hjá Japönum. Varð niðurstaðan sú,
að málefnið yrði skoðað og voru engar
skuldbindingar gefnar í því sambandi.
í yfirlýsingu sem ráðherrarnir gáfu eft-
ir fundinn er þó tekið svo til orða, að
OECD ríkin ættu í ríkari mæli að láta
markaðinn ráða búvöruframleiðsl-
unni, með það langtímamarkmið að
leiðarljósi að draga á samhæfðan hátt
úr opinberum styrkjum og innflutn-
ingshömlum.
í viðskiptasamningum ríkja á milli
hafa búvörur alla tíð haft mikla sér-
stöðu og til skamms tíma nánast und-
anskildar. Þó hafa viðræður nú verið
teknar upp um að draga úr viðskipta-
hömlum með búvörur á vettvangi
GATT og greinilegt er að þrýstingur á
að úr styrkjum dragi fer vaxandi um
allan heim. Þrýstingurinn kemur ekki
síst frá löndum, sem hafa riðið á vaðið
og dregið verulega úr styrkjum til land-
búnaðar, en það hafa bæði Ný Sjálend-
ingar og Ástralir gert nýlega. Árið
1984 voru landbúnaðarstyrkir nánast
afnumdir á Nýja Sjálandi og er land-
búnaður þar þó ein helsta útflutnings-
greinin með 66% útflutningstekna.
Á sínum tíma höfðu styrkir til land-
búnaðar verið ein helsta byrðin á ríkis-
sjóði Ný Sjálendinga, en það sem gerði
útslagið um niðurfellingu þeirra voru
þó ekki síst efasemdir um að þeir
kæmu bændum raunverulega að gagni.
Aðlögunin að breyttum aðstæðum hef-
ur hins vegar verið bændum gífurlega
erfið og þá ekki síst fyrir þá sök að þeir
eru að keppa við niðurgreiddar búvör-
ur annarra landa. Sérstaklega gildir
þetta um lönd Evrópubandalagsins,
sem virðast afar treg til að breyta
nokkru um styrkjastefnu sína í land-
búnaðarmálum, svo sem ráðherra-
fundurinn gaf til kynna.
TYRKLAND:
Drefiið úr ríkisút^jöldum ogvextir
hækkaðir til að raoa niðurlögum 70%
verðbólgu
Af löndum OECD er það aðeins
Tyrkland, sem hefur haft hærri verð-
bólgu en ísland að meðaltali á undan-
förnum árum, og að ýmsu leyti minnir
ERLEND
FRÉTTABROT
verðbólguþróunin þar dálítið á þróun-
ina hér. Á seinustu fimm árum hefur
verðbólgan sveiflast upp og niður á bil-
inu 25% til 65%, og nú er hún komin
upp í 70%. Að hluta til er skýringin á
svo mikilli hækkun að undanförnu sú,
að ríkisstjórnin hefur nýlega hækkað
verð á vörum sem hún hafði haldið
niðri um langt skeið.
Nú er það hins vegar ætlun stjórnar-
innar að lækka verðbólgu um helming
á þessu ári. Til að lækka verðbólguna
hyggst ríkisstjórnin m.a. draga úr ríkis-
útgjöldum og hún hefur þegar hækkað
vexti, sem eru um þessar mundir 65% á
innlánsreikningum bundnum til eins
árs. Mikil eftirspurn er eftir lánsfé og
eru dæmi þess að fyrirtæki þurfi að
greiða allt að 100% vexti af lánum sín-
um.
Ef áform ríkisstjórnarinnar ganga
eftir ætti verðbólgan að vera komin
niður fyrir 20% árið 1991 og jafnframt
er reiknað með árlegum hagvexti upp á
5% næstu árin.
0ECD:
Verðbólga í minnstu löndunum hærri
en meðaltalið, en erániðurleið
Á síðasta ári var verðbólgan í lönd-
um OECD 3,3% að meðaltali og hafði
þá aukist lítillega frá árinu áður, en þá
var hún 2,5%. Ef níu minnstu löndin
(ísland undanskilið) eru hins vegar
flokkuð saman kemur í ljós að verð-
bólga var þar að meðaltali 5,9% í fyrra
og hafði lækkað úr 7,4% 1986. Og útlit
er fyrir enn lægri verðbólgu á þessu
ári.
Af þessum löndum hefur Portúgal
haft hæstu verðbólguna á þessum ára-
tug, eða rúnilega 30% árið 1984. Síðan
þá hefur verðbólgan hins vegar verið á
hraðri niðurleið og er um þessar mund-
ir komin niður fyrir 9%. Mikil um-
skipti hafa einnig orðið á írlandi, þar
sem verðbólga var rúmlega 20% í byrj-
un þessa áratugar, en þar er verðbólg-
an nú minnst landanna níu, eða 1,9%.
Mest er verðbólgan í Grikklandi,
13,4%, en líka þar hefur verðbólgan þó
verið á niðurleið þar sem hún var kom-
in upp í 25% árið 1985. Af öðrum lönd-
um, sem hafa náð miklum árangri ný-
verið má nefna Nýja Sjáland, þar sem
verðbólga var tæplega 20% í fyrra, en
er komin niður fyrir 10% um þessar
mundir.
ÁSTRALÍA:_______________
Af^angur á f árlögum, lægri skatt-
prosentur á fyrirtæki og lægri tollar.
1. júlí n.k. hefst nýtt fjárlagaár í Ástr-
alíu og nú þegar hafa verið kynntir
helstu þættir fjárlaganna. Þar er m.a.
reiknað með afgangi upp á 3 milljarða
ástralska dollara (einn ástralskur doll-
ari samsvarar 0,8 bandaríkjadollar) og
hefur afgangur aldrei orðið svo mikill í
sögu þjóðarinnar. Búist er við eins
milljarðs dollara afgangi á því fjárlaga-
ári sem nú er að ljúka, og er þess vænst
að afgangsféð nýtist Áströlum til að
grynnka á erlendum skuldum, en þær
samsvara nú um 88 milljörðum banda-
ríkjadollara.
Þrátt fyrir afganginn á fjárlögum nú
hafði verið búist við enn frekari sparn-
aði í ríkisútgjöldum en raunin varð á,
og er það mat ýmissa hagfræðinga að
meira hefði þurft til svo að draga mætti
úr þenslu. Með þessu móti væri ljóst að
meira reyndi á aðhaldssemi seðlabank-
ans en ella hefði þurft og það þýðir ein-
faldlega hærri vexti. Hafa þeir hækkað
eilítið í kjölfar þessara upplýsinga og
eru nú 12,05% á ríkisskuldabréfum
(verðbólga er í kringum 7%).
Á meðal fyrirhugaðra breytinga er
lækkun tekjuskatta á fyrirtæki úr49% í
39%. Á móti kemur hins vegar breikk-
un skattgrunnsins vegna þrengri af-
skriftareglna. Þar að auki verða tollar
nú lækkaðir verulega og verða að fjór-
um árum liðnum aldrei hærri en 15%.
Þeir tollar sem nú eru á bilinu 10 til
15% verða ennfremur lækkaðir niður í
10%. Munu þessar tollalækkanir sam-
svara því, að sú vernd sem áströlsk iðn-
fyrirtæki hafa búið við verði skorin nið-
ur um 20%, en munu jafnframt draga
úr kostnaði vegna ódýrari innfluttra
aðfanga.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Flúsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7. 103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot oa útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita meö
neinum hætti svo sem meö Ijósritun eða á
annan hátt aö hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.
4