Vísbending - 29.06.1988, Blaðsíða 4

BRETLAND:___________________________
Seðlabanki hækkar vexti afóttaum
vaxandi verðbólgu___________________
Að undanförnu hefur ýmislegt bent
til þess að verðbólga gæti verið á upp-
leið í Bretlandi. Mikill uppgangur er á
ýmsum sviðum efnahagslífsins og hon-
um hefur fylgt miklar launahækkanir
og jafnframt mikil aukning útlána.
Þessi útlánaaukning er mest hjá einka-
aðilum og t.d. hafa lán til þeirra aukist
að undanförnu um sem svarar til 30% á
einu ári. Af þessum ástæðum hækkaði
Englandsbanki vexti á lánum til við-
skiptabanka úr 8,5% í 9% í síðustu
viku.
Vaxtahækkuninni er ætlað að draga
úr útlánum og þar með úr þeirri verð-
bólguhættu sem nú vofir yfir. Á hinn
bóginn draga ýmsir í efa að þetta nái
tilætluðum árangri, og þá fyrst og
fremst vegna þess að meiri tregða virð-
ist ríkja á húsnæðislánamarkaðinum
en á öðrum lánamörkuðum. Um þess-
ar mundir eru vextir á lánum stærstu
húsnæðislánafyrirtækjanna 9,8% og
hafa lítið breyst þrátt fyrir breytingar á
vöxtum Englandsbanka. T.d. breyttust
þeir ekki þegar Englandsbanki lækk-
aði vexti úr 9% eins og þeir voru í mars
s.l. niður í 7,5% í maí-
Það er hins vegar vandrataður með-
alvegurinn í hagstjórn á Bretlandi um
þessar mundir. Hærri vextir þýða jú
væntanlega minni útlán og draga
þannig úr þenslu, en þeir styrkja jafn-
framt stöðu pundsins og það er ekki á-
kjósanlegt eins og nú árar. Ýmsir meta
stöðuna þannig að vextir hefðu þurft
að hækka jafnvel meira til að hafa til-
ætluð áhrif, en ólíklegt sé að til þess
komi nema þá að staða pundsins versni
eitthvað. Og til þess gæti raunar komið
ef halli á viðskiptum við útlönd heldur
áfram að versna.
JAPAN:_______________________________
Hagvöxtur á íyrsta ársfjórðungi sam-
svarar 11% á einu ári________________
Það eru rúmlega tíu ár síðan hag-
vöxtur á einum ársfjórðungi hefur ver-
ið þetta mikill í Japan, eða 11,3% á árs-
grundvelli. Er þetta áframhald á
uppsveiflu í Japan sem hófst um mitt ár
í fyrra. Um það leiti hafði japanska
yenið hækkað mikið gagnvart dollar og
samdráttur af þeim sökum yfirvofandi.
Við þessu brugðust stjórnvöld hins
vegar með því að lina mjög tökin á pen-
ingamálum, og með þeim árangri sem
að ofan greinir. Á seinasta ársfjórð-
VISBENDING
ERLEND
FRÉTTABROT
ungi síðasta árs var hagvöxtur 7% á
ársgrundvelli og kom þessi mikla aukn-
ing nú talsvert á óvart.
Uppruna þessa mikla hagvaxtar er
ekki að leita til aukins útflutnings eins
og vaninn hefur verið í Japan á undan-
förnum árum. Nú er það eftirspurnin
heima fyrir sem hefur tekið kipp upp á
við á meðan útflutningur stendur svo til
í stað. Þar með hafa Japanir greinilega
komið til móts við kröfur ýmissa ríkja
um að þeir örvi eftirspurn heima fyrir
svo að meira jafnvægi megi ríkja í
heimsviðskiptunum. Hagvöxtur á öllu
árinu 1988 verður þess vegna væntan-
lega öllu meiri en þau 3,8%, sem spáð
hafði verið, og er nú búist við 5,2%
hagvexti yfir allt árið.
V.PÝSKALAND: _____________________
Samstarf um gengismál (EM8) kem-
ursérvel fyrir útríutning
Á síðasta ári jókst útflutningur
V.Þjóðverja til annarra EB-landa um
6% að raunvirði, og á þessu ári er búist
við að útflutningur aukist alls um 3-
4%. Er þessi árangur rakinn til sam-
starfs 8 EB-landa um gengisstefnu, þar
sem v.þýska markið hefur verið leið-
andi gjaldmiðill. Aðhaldssöm peninga-
málastefna V.Þjóðverja hefur stuðlað
að háu gengi auk þess sem verðbólgu
hefur verið haldið í skefjum og er hún
nú sú minnsta í þessum átta löndum. Á
sama tíma hefur gengi gjaldmiðla
hinna landanna verið haldið stöðugu
gagnvart þýsku marki (allt frá janúar
1987), en verðbólga verið þar heldur
meiri. Samkeppnisstaða þýskra fyrir-
tækja hefur þess vegna batnað gagn-
vart fyrirtækjum hinna landanna og er
aukning samkeppnishæfninnar metin
um 2% frá byrjun ársins 1987.
Á þessu ári er áfram búist við batn-
andi samkeppnisstöðu þýskra fyrir-
tækja, a.m.k. svo framarlega sem upp-
stokkun á sér ekki stað á gengi
gjaldmiðlanna átta. Lengi vel var búist
við slíkri uppstokkun, sem þá fæli í sér
gengislækkun flestra gjaldmiðlanna
gagnvart þýska markinu, en nú eru
raddir um uppstokkun á þessu ári ekki
eins háværar og áður. Sérstaklega þar
sem niðurstaða frönsku kosninganna
virðist ekki gefa neitt slíkt til kynna.
Eftirspurn eftir áli í Vestur-Evrópu
fervaxandi___________________________
Á fundi Samtaka evrópskra álfram-
leiðenda, sem haldinn var nýlega, kom
fram að eftirspurn eftir áli í V.Evrópu
fer vaxandi á þessu ári og slær þar með
væntanlega út meteftirspurnina frá því
í fyrra. Evrópskar verksmiðjur fram-
leiddu 3,5 milljón tonn af áli í fyrra,
sem dugði engan veginn til að full-
nægja eftirspurninni, því auk þess sem
gengið var á birgðir (170.000 tonn) þá
varð að flytja inn 430.000 tonn. Nú
er svo komið að ekki verður lengur
gengið á birgðir og því er búist við að
innflutningur aukist enn frekar á þessu
ári og verði 650.000 tonn.
Formaður samtakanna, Theodor
Tschopp, bjóst þó ekki við því að þeg-
ar til lengri tíma væri litið yrði fram-
leiðslugetan aukin að ráði. Skynsam-
legra væri að halda óbreyttri
framleiðslugetu og láta innflutning sjá
til þess að eftirspurnarsveiflum yrði
mætt. Almennt um stöðu iðngreinar-
innar sagði Tschopp að hún væri við-
kvæm fyrir sveiflum í gengi dollars, en
það er sá gjaldmiðill sem viðskipti með
ál miðast við. Rekstrarkostnað evr-
ópskra verksmiðja sagði hann vera ó-
venju háan og ef dollarinn félli um önn-
ur 5 eða 10% þá væri rekstur þeirra í
mikilli hættu. Hins vegar gætti bjart-
sýni á fundinum um að orkukostnaður
gæti farið lækkandi, eftir því sem Evr-
ópubandalagið nálgaðist það takmark
að verða einn markaður og EFTA-
löndin aðlöguðust þeim markaði í rík-
ara mæli. Þá myndi orka (einkum
kjarnorka) eiga auðveldara með að
flæða á milli landa og verða þannig ó-
dýrari en nú væri.
Ritstj. og ábm.: FinnurGeirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot og útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita með
neinum hætti svo sem meö Ijósritun eöa á
annan hátt aö hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.
4