Vísbending - 06.07.1988, Page 1

VIKURIT UM
VIÐSKIPTIOG
EFNAHAGSMÁL
26.6 6. JÚLÍ1988
GENGI
DOLLARS:
SAMA
ÓVISSAN
ÁFRAM
Fyrir um tveimur vikum síðan tók
gengi dollars skyndilega að hækka, eftir
að hafa verið tiltölulega stöðugt allt frá
áramótum. En þótt “markaðurinn“
meti dollarann þetta mikils um þessar
mundir, þá hafa seðlabankar ýmissa
landa áhyggjur af of mikilli uppsveiflu
dollarans eins og nú árar. Peir gripu því
til þess ráðs að auka framboð á dollur-
um til að stemma stigu viðfrekari hœkk-
un. Nú er gengi dollars komið upp í
1,82 þýsk mörk og 134,9 yen (4. júlí)
eftir að hafa verið um nokkurn tíma á
bilinu 1,60-1,70 mörk og í kringum
1,25 yen. Engu að síður er mjög óvíst
hversu varanleg þessi breyting verður
og umdeilt er í hvaða átt gengi dollarans
á eftir að stefna þegar frá líður.
Ástæður lyrir hækkun______________
Það sem af er ársins hefur dollarinn
hækkað um 16% gagnvart þýsku
marki, um 10% gagnvart yeni og um
7% gagnvart viðskiptavog. Ýmsar
ástæður hafa verið nefndar til að út-
skýra þennan vaxandi styrk dollars, en
þyngst vega eflaust upplýsingar um
minnkandi halla á vöruskiptajöfnuði
Bandaríkjanna og aukinn vaxtamunur
á peningamarkaði í Bandaríkjunum
annars vegar og á peningamörkuðum
annarra iðnríkja hins vegar.
Á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs
minnkaði hallinn á vöruviðskiptum
Bandaríkjanna niður í 47 milljarða
dollara, en hafði verið 55 milljarðar á
sama tíma í fyrra. Og á hálfs árs tíma-
bili fram að apríl s.l. hefur útflutningur
vaxið um 35% á ársgrundvelli, á með-
an innflutningur hefur á sama tíma
vaxið um aðeins 7%. Ef þessi þróun
heldur áfram má búast við að jafnvægi
náist í vöruviðskiptunum á tveimur
árum.
Hin meginástæðan fyrir gengis-
hækkun, vaxtamunurinn, er þó vænt-
anlega ekki síður mikils verð. Seðla-
banki Bandaríkjanna hefur fylgt
aðhaldssamri peningastefnu á þessu ári
til að fyrirbyggja verðbólguaukningu
og hún hefur sagt til sín í hækkun
vaxta. Er nú svo komið að vaxtamunur
á skammtímavöxtum í Bandaríkjunum
gagnvart umheiminum hefur ekki ver-
ið eins hár síðan árið 1985. Og í fyrsta
skipti á þremur árum eru vextir á ríkis-
skuldabréfum til langs tíma hærri en
meðaltal slíkra vaxta í umheiminum.
Þessir vextir eru um 9% um þessar
mundir í Bandaríkjunum, en t.d. að-
eins tæp 5% í Japan.
Til viðbótar þessum tveimur skýr-
ingum á hækkandi dollaragengi má
síðan nefna, að beinar erlendar fjár-
festingar hafa aukist verulega að und-
anförnu í Bandaríkjunum og það eykur
tiltrú manna á dollarann. En þar að
auki virðist svo sem að seðlabankar
helstu iðnríkjanna séu ekki eins sam-
taka og almennt var haldið, um að
halda gengi dollars innan vissra marka.
Það var trú margra að seðlabankar
reyndu að halda genginu ekki hærra en
130 yen og 1,80 þýsk mörk, en annað
kom á daginn.
Viðbrögð seðlabanka__________________
En þegar ljóst var að dollarinn færi
eitthvað yfir þessi mörk leið ekki á
löngu þar til að seðlabankar ýmissa
landa gripu inní. Seðlabanki Banda-
ríkjanna reið á vaðið og síðan komu
evrópsku bankarnir í kjölfarið. Stærst-
an hlut átti Vestur-Þýski seðlabankinn,
sem seldi alls á milli 700 og 800 milljón
dollara og samanlagt seldu seðlabank-
Efni:
• Gengi dollars
• Hagfræði, stjórnmál og
hagsmunir
• Erlend fréttabrot
Gengi dollars gagnvart:
DM