Vísbending - 06.07.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
BRETLAND:____________________________
Meiri afgangur á fjárlögum en áætl-
aðvar________________________________
Nú er útlit fyrir meiri afgang á bresk-
um fjárlögum, fjárlagaárið 1988-89, en
fyrst var áætlað. Að öllum líkindum
verður hann í kringum 6 milljarðar
punda (áður áætlaður 3 milljarðar
punda), og samsvarar það 1,5% af
landsframleiðslu. Þetta þýðir að áfram
verður dregið úr opinberum útgjöld-
um, sem verða þá komin niður fyrir
42% af landsframleiðslu. (Fyrir aðeins
fimm árum síðan var hlutfallið komið
upp í rúmlega 46%). Jafnframt skapast
þá tækifæri til að grynnka á ríkisskuld-
um.
Útgjöld skv. fjárlögunum bresku
verða alls 172 milljarðar punda og þar
af fer alls 11,6% til varnarmála. Vís-
indi og menntir fá 13,2% heildarút-
gjaldanna, heilbrigðismál 12,7%,
dómsmál fá 5% og húsnæðismál 3,3%.
Til ýmissa velferðarmála fara svo
28,8% útgjaldanna.
Gott gengi ríkisfjármála á að hluta
til rætur að rekja til einkavæðingar-
herferðar breskra stjórnvalda. Og ný-
lega lét fjármálaráðherrann, Nigel
Lawson, svo um mælt, að ekkert ríkis-
fyrirtæki gæti verið öruggt um að
verða ekki selt einkafyrirtækjum.
Sönnunarbyrðin hefði breyst og nú
væri spurt hvers vegna fyrirtæki væru
yfir höfuð f eigu ríkisins.
Frá því að ríkisstjórn Thatchers tók
við völdum árið 1979 hefur hún selt
40% ríkisfyrirtækja og áður en langt
um líður verður búið að selja 60%
þeirra. Lawson segir stjórnina ekki
ætla að láta þar við sitja, heldur mun
áfram stefnt í átt til meiri einkavæðing-
ar. Fyrirhugað er t.d. að selja breska
járnbrautarfyrirtækið og kolafyrirtæk-
ið, auk þess sem undirbúningur er haf-
inn að sölu breska stálfyrirtækisins og
bankastarfsemi póstþjónustunnar.
BANDARÍKIN:
Purrkarnir hafa margvísleg áhrif___
Það hefur varla komið dropi úr lofti í
miðvesturríkjum Bandaríkjanna í
meira en mánuð og sums staðar hafa
þurrkar staðið yfir linnulítið mest allt
árið. Þetta hefur komið niður á upp-
skeru ýmissa korntegunda, einkum
sojabauna, maís og hveitis, og verðið
hefur rokið upp. Verð á sojabaunum
hefur tvöfaldast á seinustu níu mánuð-
um og verð á maís hefur aldrei verið
hærra. Af þessum sökum hafa verð-
bólguhorfur verið endurmetnar og er
ERLEND
FRÉTTABROT
verðlagshækkun matvara nú áætluð á
bilinu 3-5% í stað 2-4% áður.
Ástæðan fyrir hækkun matvaranna
liggur þó frekar í óbeinum áhrifum af
uppskerubrestinum heldur en beinum
verðhækkunum matvara úr kornvör-
um. Kornvörur eru jú mikilvæg fæða
fyrir nautgripi, svín og hænsni og af-
urðaverð þessara dýra speglar verð-
breytingar á kornvörum. Fyrstu áhrif
eru þó þau, að dýrin verða skorin nið-
ur, sem eykur framboðið og lækkar
verðið. Til lengri tíma litið er samt við-
búið, að fækkun dýranna kalli á hærra
afurðaverð og slíkt gæti staðið nokkuð
lengi, þar sem það tekur talsverðan
tíma að reisa stofninn aftur við.
En eins dauði er annars brauð. T.d.
má reikna með að hærra kjötverð
stuðli að meiri fiskneyslu og ýti þar
með undir hærra fiskverð. Hækkun
verðs á sojabaunum hefur þegar aukið
eftirspurn eftir fiskmjöli og knúið verð
á því upp. íslenskur sjávarútvegur gæti
þess vegna hagnast á óáran í banda-
rískum landbúnaði. En það eru fleiri
sem hagnast. Bandaríska ríkið borgar
bændum styrki í hlutfalli af afurða-
verði þeirra og eftir því sem verðið
hækkar, þeim mun lægri verða
styrkirnir. Fyrir hvert 1% sem verð á
maís hækkar, sparar ríkið t.d. 50 millj-
ón dollara.
SPANN:
Á þessu ári hafa tveir samrunar átt
sér stað á Spáni, þar sem í hlut eiga
fjórir af stærstu bönkunum. Er al-
mennt talið að þetta hafi verið nauð-
synlegt til að spænskir bankar hafi ein-
hverja möguleika í samkeppni við
banka annarra EB-landa. En stærðin
segir náttúrulega ekki allt og ljóst virð-
ist að spænskir bankar þurfa að taka
sig verulega á ef þeir eiga að geta stað-
ist meiri samkeppni. Nýleg skýrsla á
vegum EB greinir t.d. frá því að ef
spænskir bankar eigi að vera sam-
keppnishæfir, verði þeir að skera niður
kostnað mest allra EB-landanna, eða
um 34%. Til samanburðar má geta
þess að Frakkar eru taldir þurfa að
skera kostnað hjá sér um 24% og Bret-
ar um 13%.
Þetta verður allt annað en auðvelt.
Hjá spönsku bönkunum ríkir þegjandi
samkomulag um samhæfðar aðgerðir á
ýmsum sviðum og takmörkuð starf-
semi erlendra banka, sem fyrst var
leyfð 1978, hefur mælst illa fyrir hjá
þeim. T.d. hafa þeir gert með sér sam-
komulag um að selja ekki undir
nokkrum kringumstæðum útibú sín er-
lendum aðilum. Og stjórnvöld taka
undir þetta að sínu leyti með því að
fresta í lengstu lög leyfisveitingu fyrir
fulla starfsemi erlendra banka. Samt er
ljóst að það hafa verið erlendu bank-
arnir sem innleiddu flestar merkar nýj-
ungar í bankastarfsemi sem fram hafa
komið á undanförnum árum.
JAPAN:_______________________________
Semja um árskvóta á bílaútflutning
tilEB________________________________
Nýlega var samið um heildarfjölda
útfluttra japanskra bifreiða til Evrópu-
bandalagsins, en um þetta hefur verið
sérstaklega samið allt frá 1986. Á þessu
ári mega Japanar skv. samkomulaginu
flytja út 1,21 milljón ökutækja og er
það 3,2% aukning frá því í fyrra. Þetta
er minni aukning en árið áður en meiri
aukning en evrópskir bílaframleiðend-
ur höfðu gert sér vonir um. í fyrra jókst
sala japanskra bíla um 6,4% og um
10,5% árið 1986.
Japanskir bílaframleiðendur eru út
af fyrir sig ekki óánægðir með þetta
samkomulag og hafa gefið til kynna að
þeir sætti sig við 10% markaðshlut-
deild. Enda hafa sumir þeirra fundið
aðrar leiðir. T.d. munu Nissan verk-
smiðjurnar í Sunderland, Bretlandi, í
fyrsta skipti í ár vera undanþegnar
magntakmörkunum. Ástæðan er sú,
að Bretar gera sig nú ánægða með að
nægilegur hluti framleiðslunnar sé af
breskum toga spunninn.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot 03 útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita með
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt að hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.