Vísbending - 03.08.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
Framhald afbls. 3.
Til gamans má geta þess að sam-
kvæmt ársreikningi Seðlabanka ís-
lands 1987 var gulleign hans í lok árs-
ins 48.449 únsur. Þær eru í
reikningnum metnar samkvæmt venju
á verðskráningu Alþjóðagjaldeyris-
varasjóðsins í árslok, og samkvæmt
því er únsan metin á tæplega 1.765 kr
og gulleignin alls á 85,5 millj.kr. Þessi
eign yrði því margfalt hærri á mark-
aðsverði.
Eitt af því markverðasta sem gerðist
á vettvangi alþjóðlegra peningamála á
síðasta ári var stórfelld aukning vara-
sjóða. Ef gull er undanskilið jukust
þeir um 40% í dollurum eða í 205 millj-
arða dollara, sem er miklu meira en
vöxtur heimsverslunar í dollurum
reiknað, sem nam 15%. Þetta er mesta
aukning þeirra síðan í upphafi áttunda
áratugarins. Vegna gengisfalls dollar-
ans á árinu 1987 er þetta þó ofmat á
raunverulegri aukningu þeirra. Sé
miðað við SDR(sérstök dráttarrétt-
indi) jukust varasjóðirnir um 20% á
árinu 1987 í stað meðalaukningar um
1,5% á árunum 1985 og 1986. Þessi
mikla aukning á árinu 1987 er aðallega
skýrð með því að Vestur-Þýskaland,
Japan og fleiri lönd utan Bandaríkj-
anna hafi keypt mikið af dollurum til
að stemma stigu við hækkun á gengi
gjaldmiðla sinna gagnvart dollar.
Varasjóður Bandaríkjanna lækkaði
hins vegar um 2,7 milljarða dollara.
Áhrif digurra varasjóða______________
En hvaða vísbendingu gefur aukn-
ing varasjóða heimsins nú? Felst í
þessu aukin verðbólguhætta eins og
upp úr 1970 þegar peningaflóð jókst
stórum á heimsmarkaði?
Til að meta greiðsluhæfi ríkja er að
sjálfsögðu ekki nóg að líta eingöngu á
varasjóði þeirra. Einnig verður að líta
á skuldir þeirra og lánstraust. Það fer
og mikið eftir því hvernig aukning
gjaldeyrissjóðanna skiptist á milli ríkja
hver áhrifin verða. í stórum dráttum
ættu lönd með sterka varasjóði að geta
leyft sér að auka eftirspurn innanlands
eða hækka gengi gjaldmiðils síns. Þau
sem verða fyrir sjóðþurrð gætu þurft
að draga saman seglin eða fella geng-
ið. Þar sem aukning gjaldeyrisforðans
var mest í Japan, Vestur-Þýskalandi
og Taiwan, þar sem hann var ærinn
fyrir og mikið er lagt upp úr stöðugu
verðlagi, er ekki talin ástæða til að ótt-
ast verðbólgu af þessum sökum. Hins
vegar bendir aukning varasjóðanna til
að jafnvægi sé ekki í heimsviðskiptun-
um, en það kemur víst engum á óvart.
ERLEND
FRÉHBROT
GRIKKLAND:_________________________
Skipulagsbreytingar og ný viðhorf
Sósíalistar hafa verið við völd í
Grikklandi í sjö ár samfleitt og hafa
heldur betur breytt um stefnu á tíma-
bilinu. Til að byrja með voru þeir
hlynntir ríkisrekstri í atvinnulífinu,
andvígir aðild að NATO og mótfallnir
samstarfi við Evrópubandalagið. Nú
er hins vegar ljóst að á öllum þessum
sviðum hafa þeir breytt um afstöðu.
Einkarekstur er álitinn vera nauðsyn-
legur til að bæta efnahaginn og ekki er
lengur minnst á úrsögn úr bandalög-
unum tveimur. Raunar fellur það nú í
hlut Grikkja að vera í forsæti hjá EB
og ekkert sem bendir til að þeir muni
tefja áætlun bandalagsins í frjálsræð-
isátt, nema síður sé.
í Grikklandi hefur skipulag efna-
hagsmála smám saman verið að breyt-
ast og þá einna helst á fjármálasviðinu.
Til dæmis eru raunvextir nú jákvæðir í
fyrsta sinn í mörg ár í kjölfar vaxta-
frelsis á um 80% lánamarkaðarins.
Þetta hefur m.a. leitt til þess að efnaðir
Grikkir leita ekki í eins ríkum mæli til
útlanda með fé sitt til ávöxtunar, en
slíkt var mjög algengt þrátt fyrir gjald-
eyrisreglur sem áttu að koma í veg fyr-
ir slíkt. Enda hefur fjármagnsjöfnuður
gagnvart útlöndum batnað mjög mikið
og þörf á erlendum lánum hefur
minnkað.
Að öðru leiti ganga umbætur í efna-
hagsmálum fremur hægt fyrir sig. Um
seinustu áramót lauk tveggja ára að-
haldsáætlun stjórnarinnar sem hefur
leitt til talsverðrar minnkunar verð-
bólgu. Ennþá er hún samt mikið hærri
en í öðrum löndum EB, eða um 13%.
Og hallinn á ríkissjóði er enn mjög
mikill þótt hann hafi minnkað á sein-
ustu árum, eða frá því að vera 18% af
landsframleiðslu árið 1985 í 13% árið
1987.
EB:__________________________________
Áætlun um aukiö frelsi í bílaviðskipt-
um á lokastigi
í löndum Evrópubandalagsins og
raunar miklu víðar hafa löngum við-
gengist alls kyns hindranir í fram-
leiðslu á bílum og í viðskiptum með þá.
Þetta á bæði við um framleiðslu og
sölu á bílum í einu EB-landi gagnvart
öðru, og svo gagnvart löndum utan
EB. Nú á þetta að breytast og er það
liður í áætlun EB um að árið 1992
verði löndin með sameiginlegan mark-
að.
í drögum að samkomulagi um þessi
mál er m.a. gert ráð fyrir samræmingu
á öryggiskröfum og takmörkun á
svæðisbundnum ríkisstyrkjum. Auk
þess sem ríkisstyrkir verða takmarkað-
ir við ákveðna upphæð og mega ein-
ungis renna til fjárfestingar en ekki
rekstrar, þá verða þeir bundnir sam-
þykki miðstjórnarinnar í Brussel.
Það ríkir ekki mikill ágreiningur um
ríkisstyrkina í plagginu, en það er við-
búið að ákvæðin um viðskiptin við
lönd utan bandalagsins og þá sérstak-
lega við Japan veki einhverjar deilur.
Drögin gera ráð fyrir samræmdri
stefnu landanna gagnvart Japan sem
miði að innflutningstakmörkunum.
Þær takmarkanir eru ekki nánar skil-
greindar, en það hefur samt verið yfir-
lýst stefna EB að ná markaðshlutdeild
í Japan sem nemi helming markaðs-
hlutdeildar Japana í EB-löndunum. í
fyrra seldu Japanir rúmlega milljón
bíla til EB-landanna og samsvarar það
9,5% markaðshlutdeild þar. Á sama
tíma seldu bandalagslöndin aðeins
tæplega 100.000 bíla til Japans og sam-
svarar það um 3% af markaðinum.
Þar að auki eru í EB uppi hugmynd-
ir um að takmarka aðgang Japana sem
þeir hafa áunnið sér með því að koma
á fót eigin verksmiðjum í löndum
bandalagsins. Er þá talað um að þeir
verða að nota svo og svo mikið af inn-
lendum aðföngum til fá óheftan að-
gang. Þetta eru hins vegar skilyrði sem
hugsanlega geta verið í andstöðu við
Gatt samkomulagið og hafa Japanir
þegar hreyft andmælum á þeim vett-
vangi, vegna slíkra reglna sem nú eru í
gildi í t.d. Bretlandi.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot og útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta máekki afrita með
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt að hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.