Vísbending - 24.08.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
KlNA:
Stjórnvöld hækka vexti til að draga
úr veröbólgu_________________________
Það er afar sjaldgæft að breytingar
verði á vaxtastefnu í Kína; svo sjald-
gæft að þegar vextir hækkuðu um dag-
inn úr 7,92% í 9% þá var það fyrsta
meiri háttar vaxtabreytingin frá því á
sjötta áratugnum. Þessi 9% eiga við
um öll almenn lán, en ef áhætta virðist
óvenju mikil þá verða vextir eitthvað
hærri. Vextir á innlánum munu líka
hækka, úr 7,2% í 8,64% á eins árs
sparireikningum og úr 10,44% í
12,42% á reikningum bundnum til tíu
ára.
Ástæðan fyrir vaxtahækkuninni er
óvenju mikil og stöðugt vaxandi verð-
bólga. Hún var skv. opinberum
heilmildum 13% á tímabilinu frá fyrri
árshelmingi síðasta árs til fyrra árs-
helmings þessa árs, en til samanburðar
var verðbólgan 7,3% á öllu seinasta ári
og aðeins 2,7% árið 1984. Og óopin-
berar heimildir herma að verðbólgan
sé í raun miklu hærri en þetta eða jafn-
vel á bilinu 30-40%.
Halli á ríkisbúskapnum er talinn
vera orsök verðbólgunnar í Kína eins
og svo víða, en hann hefur farið vax-
andi á undanförnum tveimur árum
vegna aukinna niðurgreiðslna og
styrkja til fyrirtækja sem rekin eru
með tapi. Það sem hefur e.t.v. mest að
segja í þessu sambandi er að hallinn
hefur verið fjármagnaður með pen-
ingaprentun, þar sem eiginlegir fjár-
magnsmarkaðir hafa tæpast verið til
staðar. Nú á að reyna að bæta úr þessu
með því m.a. að láta fjármálaráðu-
neytið gefa út skuldabréf að upphæð
2,15 milljarða dollara á þessu ári og er
það þá í fyrsta skipti sem kínversk
stjórnvöld grípa til skuldabréfaútgáfu.
ÍRLAND:
Gætu orðið útundan í hagræðingar-
herferö evrópskra fyrirtækja
Svo sem kunnugt er hafa samræm-
ing og yfirtökur evrópskra fyrirtækja
farið mjög í vöxt að undanförnu vegna
áforma EB um sameiginlegan mark-
að. Einhverra hluta vegna hafa þó írsk
fyrirtæki orðið útundan í þessari þró-
un og er ekki laust við að þau hafi
nokkrar áhyggjur af því afskiptaleysi
sem þeim er þannig sýnt. Skýringar-
innar á þessu er þó tæplega langt að
leita. írland er á útjaðri hins væntan-
lega sameiginlega markaðar og heima-
ERLEND
FRÉHBROT
markaðurinn er aðeins örlítið brot af
hinum stóra markaði EB-landanna.
(Á írlandi búa um 3,5 milljónir manna
en markaður EB-landanna til samans
er um 320 milljónir). Þar að auki er
hlutabréfamarkaðurinn fremur ófull-
kominn og ekki til þess fallinn að ýta
undir samruna fyrirtækja. Það er að-
eins eitt dæmi til um kauptilboð á
þessu ári sem orð er á gerandi, en það
var tilboð bresks fyrirtækis um kaup á
eina framleiðanda írsks viskís.
Að ýmsu leyti virðist sem nánari
viðskiptatengsl séu við Norður-Amer-
íku heldur en Evrópu. Þetta birtist
m.a. í því að um helmingur þeirra tæp-
lega tíu milljarða írskra punda, sem
erlend fyrirtæki hafa fjárfest í fast-
eignum á írlandi, kemur frá Banda-
ríkjunum. Og bandarísk og kanadísk
fyrirtæki eiga 341 fyrirtæki á írlandi
samanborið við 175 fyrirtæki í eigu
Evrópubúa. Eflaust spilar þarna inn
sameiginlegt tungumál og menningar-
leg tengsl vegna fjölda írskra innflytj-
enda í Bandaríkjunum.
En þótt margir séu þeirrar skoðunar
að ekki borgi sig fyrir evrópsk fyrir-
tæki að koma sér upp aðstöðu á írlandi
þá ætti auðvitað ekkert að vera því til
fyrirstöðu að írsk fyrirtæki njóti þeirra
möguleika sem sameiginlegi markað-
urinn býður upp á og komi sér upp að-
stöðu í Evrópu. Enn sem komið er
virðast þó tiltölulega fá írsk fyrirtæki
vera þess umkomin að fjárfesta í Evr-
ópu. í því sambandi er einkum talað
um tiltekið kjötvinnslufyrirtæki sem
er fimmta stærsta fyrirtæki írlands og
einnig pappírsvinnslufyrirtæki og
byggingarfyrirtæki, en fyrirtæki í þess-
um greinum hafa þegar náð aðstöðu í
Hollandi, Ítalíu og á Spáni.
HOLLAND:_____________________________
Fyrirhugað að lækka virðisauka-
skattsprósentu
Nú er fastlega búist við að hollensk
stjórnvöld lækki virðisaukaskattspró-
sentu sína úr 20%, sem mun vera sú
þriðja hæsta í löndum Evrópubanda-
lagsins, í 18 eða 19%. Hollendingar
hafa sérstakan virðisaukaskatt á mat-
væli og aðrar nauðsynjavörur eins og
svo margar aðrar Evrópuþjóðir og er
hann 6%. Ekki er enn vitað hvort
skattur á þessar vörur verði hækkaður
til mótvægis við hina fyrirhuguðu
skattalækkun.
Ýmsar ástæður hafa verið nefndar
fyrir þessari ákvörðun. í fyrsta lagi
ætla stjórnvöld sér að bæta fólki upp
fyrirsjánlega hækkun tekjuskatta
vegna vaxandi verðbólgu. (Verðbólga
hefur verið nánast engin, en búist er
við að hún verði 2% á næsta ári). í
öðru lagi er sagt að stjórnvöld vilji
auka kaupmátt þeirra lægst launuðu,
sem hafa þurft að þola frystingu á vel-
ferðarstyrkjum á undanförnum árum.
Stjórnvöld munu fremur hafa kosið
þessa leið heldur en að auka styrkina
og sé það í meira samræmi við að-
haldsáætlun þeirra. í þriðja lagi er
virðisaukaskattslækkunin í samræmi
við fyrirhugaða samræmingu á virðis-
aukaskattsprósentum í löndum Evr-
ópubandalagsins. Takmark stjórn-
valda mun vera að nálgast virðis-
aukaskattsprósentu V.Þjóðverja, sem
er 14%. Hafa þau orðið áþreifanlega
vör við að fólk leitaði út fyrir ianda-
mærin og þá til Þýskalands um inn-
kaup vegna skattamunarins.
Yfir höfuð eru skattar tiltölulega
háir í Hollandi og hefur það m.a. birst í
vaxandi svörtum markaði. í nýút-
kominni skýrslu um þessi mál kemur
fram að um þriðjungur Hollendinga
vinnur og fær greitt fyrir störf sem ekki
kemur fram á skattframtali. Er nú
meiningin að lækka tekjuskatt fyrir-
tækja úr 42% í 35% 1. janúar 1989 og
efsta skattþrep tekjuskatts einstak-
linga verður lækkað niður í 60% árið
1990.
Ritstj. og ábm.: FinnurGeirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot og útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta máekki afrita með
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt að hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.