Vísbending - 07.12.1988, Blaðsíða 2

VÍSBENDING
Markaðsvægi innfluttra vara
1984 1985 1986 1987 1988v
Evrópa21 69% 71% 74% 73% 73%
Bandarikin 7% 7% 7% 7% 8%
Japan 5% 4% 7% 11% 8%
Sovétrikin 9% 8% 6% 4% 3%
Önnur lönd 10% 10% 6% 5% 8%
100% 100% 100% 100% 100%
Innflutningur frá Sovétríkjunum hefur minnkað (olía) og innflutningur frá Japan hefur aukist
(bilar), en hlutdeild annarra markaða hefur litið breyst.
1) Janúar-júni.
2) EB og EFTA.
eitthvað er. Og innflutningur frá
Bandaríkjunum hefur verið nákvæm-
lega sama hlutfall af innfluttum vörum
a.m.k. frá árinu 1984, eða 7%. Hins
vegar hefur það sama verið að gerast í
innflutningi og útflutningi gagnvart
Japan og Sovétríkjunum. Hlutur Jap-
ana hefur aukist verulega, en hlutur
Sovétmanna hefur aftur minnkað
mjög mikið, eða úr 9% árið 1984 í 3%
fyrstu sex mánuði þessa árs. Eflaust
veldur hér mestu um aukinn bílainn-
flutningur frá Japan og lækkun olíu-
verðs að því er Sovétríkin snertir.
í þessu sambandi er vert að vekja at-
hygli á viðbrögðum Japana við hækk-
un gengis á yeni, en þvert ofan í það
sem hefði mátt ætla hefur útflutningur
þeirra haldið áfram að aukast. Þetta
hefur þeim tekist með skjótum við-
brögðum og aukinni hagræðingu.
Hugsanlega er skýringin á auknum
innflutningi þeirra hingað þess vegna
sú, að þeim hafi tekist að halda verði í
skefjum til mótvægis við áhrif gengis-
hækkunar.
Meiri fjölbreytni en ofterætlaö
Umræður um utanríkisviðskipti
snúast oft eingöngu um inn- og útflutn-
ing á vörum. Petta á sér langa hefð og
skýrist væntanlega af því að vörur eru
áþreifanlegar. Jafnvel opinberar hag-
skýrslur fjalla um inn- og útflutning
vara eins og ekkert annað væri flutt út.
Þetta er hins vegar mikill misskilning-
ur. Á undanförnum árum hefur t.d.
verið flutt út þjónusta fyrir verðmæti
sem svara til nálægt þriðjungi af heild-
arútflutningnum eða heildargjaldeyr-
isöfluninni. Á sama tíma hefur hlutur
sjávarafurða verið rúmlega 50% og
iðnaðarvara á bilinu 14 til 19%.
Ef litið er sérstaklega á útflutta
þjónustu þá samanstendur hún aðal-
lega af þremur liðum. í fyrsta lagi sam-
göngur, sem hafa á undanförnum
árum átt á milli 40 og 50% þjónustu-
teknanna. 1 öðru lagi varnarliðið, en
nettótekjur af því hafa numið í kring-
um 20% af þjónustutekjunum á und-
anförnum árum. Og í þriðja lagi er-
lendir ferðamenn, sem hafa gefið af
sér stöðugt vaxandi hlut, eða frá 10%
þjónustuteknanna árið 1984 í 16%
árið 1987. Aðrar tekjur samanstanda
m.a. af vaxtatekjum, sem hafa lagt til
4%, og af tekjum vegna trygginga,
sem hafa verið á bilinu 2-3%.
Hins vegar er ljóst að sjávarafurðir
eru langmikilvægasta útflutningsaf-
urðin eftir sem áður og koma væntan-
lega til með að vera það áfram. Þó er
vert að vekja athygli á því, að jafnvel
þótt sjávarafurðir séu eins mikilvægar
þjóðarbúinu og raun ber vitni þá er
varla lengur hægt að tala um þær sem
eina vöru lengur, líkt og gert er hvað
sykur varðar fyrir Kúbu og olíu fyrir
Árabalöndin. Það eru margir fiskar í
sjónum og þegar afli einnar tegundar
bregst hafa aðrar oft á tíðum komið í
staðinn. Þar að auki er til staðar mikil
fjölbreytni í því að útbúa fisk á mark-
aði. Það má mikið vera ef allir mark-
aðir fyrir allar fiskgerðir og öll vinnslu-
stig fisks bregðast í einu. Þess vegna
hlýtur að vera mikilvægt að fiskselj-
endur hafi fullt frelsi til að þróa eins
marga sölumöguleika og þá lystir.
Hlutfallslegt vægi atvinnugreina í heildarútflutningi1)
1984 1985 1986 1987 1988
Sjávarafurðir 46% 50% 54% 54% 56%
Þjónusta 32% 33% 30% 24% 25%
Iðnaðarvörur 19% 15% 14% 14% 16%
Landbúnaðarafurðir 1% 1% 1% 1% 1%
Annað 2% 1% 1% 2% 2%
100% 100% 100% 100% 100%
1)Janúar-júni.
2