Vísbending - 19.03.1992, Blaðsíða 1

ÍSBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
19.
mars
1992
12. tbl. 10. árg.
\lðskiptahalli
er ofmetinn
Sjávarútvegsráðherra benti á það í
ræðu um helgina að í áratugi hefði
veriðnærsamfelldurhalli á viðskipta-
jöfnuði. Þetta notaði ráðherrann til
þess að rökstyðja þá skoðun sína að
gengi krónunnar hefði jafnan verið of
háttskráð. í framhaldi af þessumorðum
er við hæfi að skoða betur tölur um
halla á viðskiptum íslendinga við útlönd.
Á liðnu ári var viðskiptahalli ríflega
18 milljarðar, eða tæp 5% vergrar
landsframleiðslu. Ariðáðurvarhallinn
tæplega3%. íáætlunÞjóðhagsstofnunar
frá því í desember 1991 (þeirri nýjustu
sem hefur verið birt) er því spáð að
hann verði enn mikill 1992, eða rúm
4% landsframleiðslu. Að meðaltali
var hallinn 3,5% vergrar lands-
framleiðslu áratuginn 1982-1991. Þetta
líturískyggilegaút,ogþvíkemurkannski
á óvart að hlutfall hreinnar skuldar við
útlönd af landsframleiðslu hefur lítið
breyst frá miðjum níunda áratugnum
(sjámynd). Þóferþvffjarriaðástandið
sé gott, skuldahlutfallið jókst mjög
framan af 9. áratugnum og er mun hærra
en áratuginn á undan. Þáerþettahlutfall
mun hærra en annars staðar á
Norðurlöndum. Arið 1989 var það
lægst í Finnlandi, 17%, en hæst utan
íslands í Danmörku, 39%. Á íslandi var
skuldahlutfallið þá 48%. En þróunin
hér er þó ekki eins slæm og mætti halda
þegaropinberartölurumviðskiptahalla
eru skoðaðar.
^Greinar um hlutafélög"
Vísbendinghyggstánæstunni birta
greinar um afkomu og horfur allra
hlutafélaga á almennum hlutabréfa-
markaði í kjölfar aðalfunda þeirra. í
niðurlagihverrargreinarkemurfram
ábending höfundar um hlutabréfa-
viðskipti og getur hún orðið á þrjá
vegu: Kaupa, halda óbreyttu eða
selja. Er þá tekið mið af því hvort
búast megi við að afkoma og
eignabreytingar réttlæti hækkun eða
Iækkun á verði hlutabréfanna á
næstunni.Þegarhafabirstgreinarum
Sæplast og Hampiðjuna og í þessu
lölublaði erfjallað um Eimskip.
Hrein skuld íslendinga við útlönd,
% af vergri landsframleiðslu
___^
^^

Viðskiptahalli,
% af vergri landsframleiðslu
1 s ö o
"opinbérar tölur
Jeioiviuir"
Samkvæmt opinberum tölum varviðskipiahalli 3,5% vergrar þjóðarframleiðslu 1982-1991.
Ef sá hluti vaxtagreiðslna sem samsvarar veröbótum er dreginn f'rá lækkar laian í 1,5%.
Heimildir: Seðlabanki, Þjóðhagsstoi'nun, eigin útreikningar, 1992: Spá.
Verðbólgureikningsskil í
utanríkisverslun?
Eftír að verðbólga jókst á áttunda
áratugnumvaralgengtaðfyrirtækiværu
gerð upp með tapi árum saman þótt
hagur þeirra færi í raun batnandi.
Fyrirtæki sem skulduðu mikið færðu
háarvaxtagreiðslurtilgjaldaíbókhaldi
sínu þótt raunvextir væru jafnan undir
núlli og sannleikurinn væri sá að þau
högnuðust á því að skulda. Þetta var
lagfært árið 1979 þegar tekin voru upp
verðbólgureikningsskil í bókhaldi
fyrirtækja hérá landi og verðbreytinga-
færsla innleidd. Opinberar tölur um
utanríkisverslun hafa ekki verið
lagfærðar á þennan hátt. íslendingar
miða þjóðhagsreikningagerð sína við
alþjóðlegan staðal, þjóðhagsreikninga-
kerfi Sameinuðu þjóðanna, en þar er
miðað við nafnvexti en ekki raunvexti.
í Sögulegu yfirliti hagtalna frá
Þjóðhagsstofnun má finna mat á
raunvaxtagreiðslumlslendingatilársins
1988 ásamt tölum um nafnvexti. Sú
röð var framlengd með því að beita
svipuðum aðferðum og Þjóðhags-
stofnun. Mismunur raunvaxta og
nafnvaxta er dreginn frá viðskipta-
hallanum (sjá mynd). Með slíkri
leiðréttingu hefði hallinn aðeins verið
um 1,5% landsframleiðslu á árunum
1982-1991, en ekki 3,5% eins og opin-
berar tölur gefa til kynna. Þetta eru ekki
nákvæmir útreikningar en óhætt er þó að
fullyrða að lægri talan er mun nær sanni
en hin.
Arið 1991 greidduíslendingartæplega
15 milljarða króna í vexti til útlanda
umfram vaxtatekjur. Sennilega er um
helmingur, 7-8 milljarðar, aðeins uppbót
fyrir verðbólgu. Viðskiptahallinn var í
fyrra rúmir 18 milljarðar, en þegar þessar
verðbætur hafa verið dregnar frá, er
hann kominn niður í 10-11 milljarða.
Þetta má orða á annan hátt: A meðan
sömu uppgjörsaðferðir eru notaðar og
nú, er engin ástæða til þess að hafa
áhyggjuraf7-8milljarðaviðskiptahalla.
¦
Viðskiptahalli er ofmetinn
Opinber rekstur:
Hagræðing^
Kerfið er samkeppnistæki
Þjóðarbókhlaða
Eimskipafélagið