Vísbending - 14.06.1992, Blaðsíða 1

ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
14.
júní
1992
23. tbl. 10. árg.
Skerðing
þorskafla
kæmi ójafnt
niður
Tillögur Alþjóðahafrannsóknar-
ráðsins um 40% samdrált þorskveiða
jafngilda um 16% samdrætti afla-
verðmætis, eða um 20% samdrætti í
útflutningsverðmæti sjávarafurða, því
að þorskur er meira unninn hér en annar
afli. Þetta kemur fram í frétt Þjóðhags-
stofnunar um málið. Þar kemur einnig
fram að atvinnuleysi gæti orðið 4-5% á
næsta ári, miðað við tæp 3% árið 1992
og að landsframleiðsla gæti minnkað
um4-5%. Hugsanlegagætiaflaskerðing
víðar um heim orðið til þess að þorskverð
hækkaði á heimsmarkaði. Varla fer þó
hjá því að kjör versni hér á landi í kjölfar
kvótaskerðingarinnar. En því fer fjarri
að skerðingin komi jafnt niður á öllurn.
Þeir sem eiga mikinn
þorskkvóta bera áfallið en
hagur loðnuveiðimanna
vænkast
Samkvæmt lögum um fiskveiðar við
Island eiga útgerðarfyrirtæki rétt til að
veiða ákveðnar tegundir. Útgerðar-
fyrirtæki sem eiga þorskkvóla bera því
Fólksflutningar frá lands-
byggð til höfuðborgarsvæðis
1970 I97S 19B0 19S5 1990
Heimild: ByggÖastofnun
Áhrif kvótaskerðingar á afla og atvinnu
Vestmonnoeyjar
Þorlókshöfn
Gr indavik
Ketlavík
Hof narf jörður
Roykjavik
Akranes
Olof svík
Grundarf jörður
Stykkishólmur
Potreksf jörður
Boiungarvík
lsuf|órður
skagoströnd
Sauðarkrókur
Sigluí[örður
Olafsf örður
Dalvik
Akureyri
I lúsuvik
Seyðisfjörður
Neskoupstaður
Fáskrúðsíiör ður
Hornaf örður
-30%
-2 5%
-20%
-15%
5%
Áhrif 6 aflaverðm.
Bein úhr. ú alvinnu
Hcimildir: Sjávarútvcgsráðuncyti, Hagtíðindi og fleira. Gögn vantar til þcss að rcikna áhrif á
alvinnu á nokkrum stöðum.
að öllum líkindum einir áfallið. Aftur á
móti eiga loðnuveiðimenn bjartari tíð
fyrirhóndumþvíaðloðnustofninnvirðisl
vera sterkur. Þetta má meðal annars
skýra með því að þorskur og loðna lifa
að hluta á sama æti, og ef þorski fækkar
fær loðna meira í sinn hlut. Meðal
þeirra fyrirtækja sem eiga mikinn
þorskkvóta má nefna Skagstrending og
Útgerðafélag Akureyringa en
loðnukvóti er tiltölulega mikill hjá
Granda, Haraldi Böðvarssyni og
Síldarvinnslunni í Neskaupstað.
Sjávarútvegsráðuncytið gaf ekki upp
tölur um kvóta einstakra fyrirtækja, en
með því að skoða kvóta sveitarfélaga
(samanber mynd hér að ofan) má geta
sér til um hvernig ástandið er hjá helstu
fyrirtækjunum. Ætlunin mun að gefa
frjálsan aðgang að upplýsingum um
kvótakerfið íhaust, enda sjálfsögð krafa
að þær séu opinberar.
Fleiri flytjast frá
landsbyggðinni til
höfuðborgarsvæðisins
Á myndinni hér að ofan kemur fram
að aflaverðmæti skerðist um yfir 30% á
Seyðisfirði, Patreksfirði og í Stykkis-
hólmieffariðvcrðuraðlillögumAlþjóða
hafrannsóknarráðsins. Myndin sýnir
einnig áætlun um bein áhrif kvóta-
skerðingarinnar á atvinnu á stöðunum.
Sú áætlun er gerð þannig að skerðing
aflaverðmætis er margfölduð með
hlutfalli sjávarútvegs í ársverkum árið
1989. Samdrátturinn kemur fram í
styttum vinnutíma, atvinnuleysi og
brottflulningifólks. Héreruótalinóbein
áhrif, lil dæmis á þjónustu, ef fiskveiðar
dragast saman til langframa og fólki
fækkar. Þessi óbeinu áhrif er erfitt að
meta. Sums staðar kann samdráttur í
sjávarútvegi að verða til þess að aðrar
greinareflist. Meslmyndi atvinnadragast
saman íliflum sjávarþorpum. Beináhrif
á alvinnu í Reykjavík yrðu mjög lítil.
Líklegt er að fólksflulningar aukist frá
landsbyggðinni og að atvinnuleysi aukist
um tíma íhöfuðborginni af þeim sökum.
Hagræðing í sjávarútvegi
verður hraðari en ella
Skerðing aflakvóta í fyrra varð til þess
að stöndug útgerðarfyrirtæki keyptu sér
nýjarveiðiheimildir.tilþessaðgetarekið
skip og fiskvinnslu með fullum afköstum.
Nú má búast við svipuðum viðbrögðum.
Aflakvólar hækka í verði.
Aflasamdrátturinn cykurenn á vandræði
skuldsettra sjávarútvegsfyrirtækja og þau
• Kvótaskerðing
• Flutningur milli tekjubila
• Hvarfakútar