Vísbending - 14.06.1992, Qupperneq 1

V
Viku
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
14.
júní
1992
23. tbl. 10.
árg.
Áhrif kvótaskerðingar á afla og atvinnu
Vestmanncieyjar
Þorlákshbfn
Grindavík
Keflavík
Haf narf jörður
Rcykjavík
Akranes
Olafsvik
Grundar f jörður
Stykkishólmur
Patreksf jörður
Boíungarvik
lsaf|órður
Skagaströnd
Sauðarkrókur
Sigluf jörður
Olafsfiörður
Dalvík
Akureyri
Húsavík
Seyðisf jörður
Neskaupstaður
Fáskr úðsfjör ður
Hornaf |öröur
-30%
-25% -20%
15% -10%
-5%
0%
Áhrif ú afluverðm.
Bein áhr. á atvinnu
Heimildir: Sjávarútvegsráðuneyti, Hagtíðindi og fleira. Gögn vantar til þess að reikna áhrif á
V^atvinnu á nokkrum stöðum.___________________________________________________
Skerðing
þorskafla
kæmi ójafnt
niður
Tillögur Alþjóðahafrannsóknar-
ráðsins um 40% samdrált þorskveiða
jafngilda um 16% samdrætti afla-
verðmætis, eða um 20% samdrætti í
útflutningsverðmæti sjávarafurða, því
að þorskur er meira unninn hér en annar
afli. Þetta kemur fram í frétt Þjóðhags-
stofnunar um málið. Þar kemur einnig
fram að atvinnuleysi gæti orðið 4-5% á
næsta ári, miðað við tæp 3% árið 1992
og að landsframleiðsla gæti minnkað
um4-5%. Hugsanlega gæti aflaskerðing
víðarumheim orðið til þess að þorskverð
hækkaði á heimsmarkaði. Varla fer þó
hjá því að kjör versni hér á landi í kjölfar
kvótaskerðingarinnar. En því fer fjarri
að skerðingin komi jafnt niður á öllum.
Þeir sem eiga mikinn
þorskkvóta bera áfallið en
hagur loðnuveiðimanna
vænkast
Samkvæmt lögum um fiskveiðar við
Island eiga útgerðarfyrirtæki rétt til að
veiða ákveðnar tegundir. Utgerðar-
fyrirtæki sem eiga þorskkvóta bera því
að öllum líkindum einir áfallið. Aftur á
móti eiga loðnuveiðimenn bjartari tíð
fyrir höndum því að loðnustofninn virðist
vera sterkur. Þetta má meðal annars
skýra með því að þorskur og loðna lifa
að hluta á sama æti, og ef þorski fækkar
fær loðna meira í sinn hlut. Meðal
þeirra fyrirtækja sem eiga mikinn
þorskkvóta má nefna Skagstrending og
Utgerðafélag Akureyringa en
loðnukvóti er tillölulega mikill hjá
Granda, Haraldi Böðvarssyni og
Síldarvinnslunni í Neskaupstað.
Sjávarútvegsráðuneytið gaf ekki upp
tölur um kvóta einstakra fyrirtækja, en
með því að skoða kvóta sveitarfélaga
(samanber mynd hér að ofan) má geta
sér til um hvernig ástandið er hjá helstu
fyrirtækjunum. Ætlunin mun að gefa
frjálsan aðgang að upplýsingum um
kvótakerfið í haust, enda sjálfsögð krafa
að þær séu opinberar.
Fleiri flytjast frá
landsbyggðinni til
höfuðborgarsvæðisins
Á myndinni hér að ofan kentur fram
að aflaverðmæti skerðist um yfir 30% á
Seyðisfirði, Patreksfirði og í Stykkis-
hóimi ef farið verður að tillögum Alþjóða
hafrannsóknarráðsins. Myndin sýnir
einnig áætlun um bein áhrif kvóta-
skerðingarinnar á atvinnu á stöðunum.
Sú áætlun er gerð þannig að skerðing
aflaverðmætis cr margfölduð með
hlutfalli sjávarúlvegs í ársverkum árið
1989. Samdrátturinn kemur í'ram í
styttum vinnutíma, atvinnuleysi og
brottflutningi fólks. Héreru ótalin óbein
áhrif, til dæmis á þjónustu, ef fiskveiðar
dragast saman til langframa og fólki
fækkar. Þessi óbeinu áhrif er erfitt að
meta. Sums staðar kann samdráttur í
sjávarútvegi að verða til þess að aðrar
greinareflist. Mest myndi atvinnadragast
samanílitlumsjávarþorpum. Beináhrif
á atvinnu í Reykjavík yrðu rnjög lítil.
Líklegt er að fólksflutningar aukist frá
landsbyggðinni og að atvinnuleysi aukist
urn tíma í höfuðborginni af þeim sökum.
Hagræðing í sjávarútvegi
verður hraðari en ella
Skerðing aflakvóta í fyrra varð til þess
að stöndug útgerðarfyrirtæki keyptu sér
nýjarveiðiheimildir, til þessaðgetarekið
skipog fiskvinnslu með fullum afköstum.
Nú má búast við svipuðum viðbrögðum.
Aflakvótar hækka í verði.
Aflasamdrátturinn eykur enn á vandræði
skuldsettra sjávarútvegsfyrirtækja og þau
• Kvótaskerðing
• Flutninguv milli tekjubila
• Hvarfakútar