Vísbending - 06.07.1992, Blaðsíða 2

ISBENDING
einbýlishúsaverð árið 1986 eins og sést
á myndinni hér fyrir neðan. Ef til vill átti
breyting húsnæðiskerfisins það ár þátt í
þessu, en hækkun lána nýttist best
kaupendum lítilla og meðalstórra íbúða.
Kannski felst skýringin einnig að nokkru
leyti í því að íbúðakaup eru þeim erfðari,
sem hafa lítil fjárráð, en þeim, sem hafa
á annað borð efni á að kaupa sér
einbýlishús. Verð íbúða í fjölbýlishúsum
virðist að minnsta kosti mun fremur
endurspegla almennt efnahagsástand en
einbýlishúsaverð. I nóvember sem leið
lækkaði hámarkslán vegna húsnæðis-
kaupa úr 9,7 milljónum króna í 5
milljónir. Líklegt er að verð einbýlis-
húsa hafi lækkað eitthvað í framhaldi af
því, en tölur Fasteignamats um þau ná
enn sem komið er aðeins til síðastliðinna
áramóta.
Fasteignaverð, fermetraverð á verðlagi 1992
Heimild: Fasteignamat ríkisins
Enn tap á
rekstri
tryggingafélaga
Tap á rekstri almennra try ggingafélaga
var um 32 milljónir króna í fyrra, eða um
2% eiginfjár félaganna. Árið á undan var
tap á rekstrinum mun meira, eða 93
milljónir. Tapið má einkum rekja til
mikils halla á ökutækjatryggingum, en
sú grein hefur reyndar verið rekin með
tapi mjög lengi. Iðgjöld bílatrygginga
hækkuðu mikið í upphafi ársl 991, en sú
hækkun virðist ekki hafa dugað. Nú
hefur verið lagt fram á alþingi frumvarp
að nýjum skaðabótalögum og er talið að
með samþykkt þess muni draga úr bóta-
greiðslum fyrir smávægileg meiðsli.
Markaðssókn Skandia í ársbyrjun 1992
kom í veg fyrir að iðgjöldin hækkuðu þá.
Áður voru verðskrár félaganna svipaðar
og verðsamkeppni lítil, en nú hefur orðið
breyting þar á. Samkeppni hefur stór-
aukist í ökutækjatryggingum. Það er þó
misjafnt hvað félögin Ieggja mikið upp
úr því að hafa góða markaðshlutdeild í
þessari grein, sem virðist engu skila nema
tapi, enn sem komið er að minnsta kosti.
Hagkvæmni
og réttlæti
Önnur grein
Dr. Þorvaldur Gylfason
Ríkisfjármál
Miklar sveiflur í afkomu
einstakra félaga
Afkoma einstakra félaga breyttist
talsvert frá fyrra ári. Tap varð á rekstri
Sjóvár-Almennra, í fyrsta skipti frá
stofnun þess, en Vátryggingafélaginu
tókst að snúa tapi í hagnað. Þá varð
töluvert tap á rekstri Skandia. Skandia
er arftaki Reykvískrar tryggingar, en
brey tti um nafn þegar sænska trygginga-
félagið Skandia keypti meirihluta
hlutafjár ífyrra. Má einkum rekja tapið
til aukins kostnaðar, sem félagið vonast
að sjálfsögðu til að skili sér í meiri
markaðshlutdeild á næstu árum.
Nánar verður fjallað um afkomu
tryggingafélaga í næsta tölublaði
Vísbendingar.
Afkoma almennra
tryggingarfélaga, milljónir króna
1991 1990
Vátryggingafélagið 40 -161
Sjóvá-Almennar -74 27
Tryggingamiðstöðin 24 35
Trygging 10 5
Ábyrgð -10 -6
Skandia -22 7
Alls -32 -93
Mikilvægasta hagkvæmnisröksemdin
fyrir veiðigjaldi í mínum huga varðar
fjármál ríkisins og mikilvægi þeirra í
þjóðarbúskapnum. Stjómvöldum ber
sjálfsögð skylda til að gæta ýtrustu
hagsýni í meðferð almannafjár. Þetta á
ekki aðeins við um útgjaldahlið ríkis-
fjármálanna, heldur tekjuhliðina líka.
Stjórnvöldum ber að gæta almannahags
með því að taka hagkvæma skattheimtu
fram yfir óhagkvæma skattheimtu,
hvenær sem þess er kostur. Þetta er sér-
staklega brýnt við núverandi aðstæður
hér heima. Hér hefur halli á búskap ríkis
og byggða í víðum skilningi verið ein
helzta uppspretta verðbólgu, óhóflegrar
skuldasöfnunar erlendis og meðfy lgjandi
ófremdarástands í þjóðarbúskapnum í
heild ámm saman. Stjómvöld hafa engu
aðsíðurdrýgtalvarlegarvanrækslusyndir
í mörgum mikilvægum málum, til dæmis
í velferðarmálum og í mennta- og
menningarmálum, eins og samanburður
ellilífeyris og kennaralauna hér á landi
við lífeyri og laun annars staðaráNorður-
löndum ber órækt vitni um.
Ég eygi enga leið til þess að koma
fjárreiðum ríkis og byggða í eðlilegt horf
til frambúðar, draga varanlega úr verð-
bólgu og erlendum skuldum og snúa
vöm í sókn í þeim málaflokkum, sem
almannavaldið hefur vanrækt á liðnum
ámm, án þess að hagræða bæði útgjalda-
og tekjumegin í ríkisbúskapnum í víðum
skilningi. Hagræðingin útgjaldamegin á
að felast í uppskurði og skipulags-
breytingum fyrst og fremst í stað þess
óhyggilega handahófsniðurskurðar, sem
núverandi ríkisstjórn hefur ráðizt í.
Hagræðingin tekjumegin á að felast í að
rýma fyrir lækkun eða jafnvel afnámi
tekjuskatts eða fyrir lækkun virðis-
aukaskatts með álagningu veiðigjalds í
einhverri mynd vegna þess, að veiðigjald
er eins og önnur rentugjöld hagkvæmasta
tekjuöflunarleið, sem almannavaldið á
völ á. Yfirburðir veiðigjalds em þeir, að
það hefur æskileg hliðaráhrif ólíkt flestum
öðrum sköttum og skyldum: veiðigjald
dregur úr sókn á miðin, sem er æskilegt,
því að fiskiskipaflotinn er allt of stór, en
tekjuskattur og virðisaukaskattur draga
úr framleiðslu og atvinnu, þótt hvorugt
2