Vísbending - 15.08.1994, Blaðsíða 2

Kaupstaðir
safna
skuldum
Hrein peningaskuld kaupstaða (skuldir
að frádregnum peningalegum eignum)
jókst úr rúmum átta milljörðum króna í
lok 1992 í tólf og hálfan milljarð 1993.
Skuldin fór úr 37% af skatttekjum 1992
í 57% 1993 og er því komin fram úr við-
miðunarmörkum, sem nefnd á vegum
félagsmálaráðuneytisins stakk upp á í
skýrslu um fjárhag sveitarfélaga árið
1990. Þar var lagt til að nettóskuldir
sveitarfélaga færu yfirleitt ekki fram úr
50% af tekjum. Fregnir af stærstu
bæjunum benda til þess að skuldirnar séu
enn að aukast (sjá til dæniis 27. tölublað
Vísbendingar).
Kosið var til bæjarstjórna í vor. Um-
svif kaupstaða vaxa jafnan fyrir
kosningar. Auk þess veldur stöðnun í
efnahag landsins því, að tekjur þeirra
aukast ekki eins og ella. A sama tíma eru
gerðar meiri kröfur um útgjöld. Til dæmis
hafa margir kaupstaðir lagt mikið fé til
atvinnumála. Fyrirnokkrum árum, þegar
betur áraði, voru margar stöður lausar
hjá bæjarfélögum, en þær hafa fyllst eftir
því sem þrengt hefur að á öðrum sviðum
og helur það að sjálfsögðu kostnað í för
með sér.
Hagur 22 bæja versnaði,
en staða 9 batnaði
Á liðnu ári versnaði hagur22 bæja, en
staða 9 bæja batnaði, ef lilið er á peninga-
stöðu sem hlutfall af skatttekjum. Þeir
bæir sem stóðu betur en í meðallagi
steypa sér flestir í meiri skuldir, en nokkrir
skulduguslu bæjanna hafa heldur rétt sig
af. Munur á skuldastöðu hefur því
minnkað nokkuð. Þetta er þó ekki algilt,
til dæmis jókst peningaskuld Bolungar-
víkur, sem stóð verst kaupstaðanna fyrir,
úr 145% af sköttum 1992 í 160% 1993.
Gjöld voru 34 milljónum króna meiri en
tekjurog samsvararþað nokkurn veginn
hlutafjárframlagi til Ósvarar hf. Jafn-
framt lánaði bærinn fyrirtækinu 20
milljónir króna og er ætlunin að
meirihluta þess verði breylt í hlutafé síðar.
Bolungarvík gjaldfærði 50 milljóna
króna lán til Einars Guðfinnssonar hf.
árið 1991. Pcningastaða Ólafsfjarðar
versnaði mest allra kaupstaða á Iiðnu ári,
fór úr-21 % af skatttekjum í-79%. Þarna
vantaði rúmlega 73 milljónir króna upp
á að endar næðu saman. Tæpar 50
milljónirrunnu til smíði nýs íþróttahúss,
sem tekið var í notkun í maí á þessu ári
og kostarfullbúið um 170 milljónir króna.
ISBENDING
Fjárhagur kaupstaða
fjárhæðir í milljónum króna, tölur eiga við árið 1993, nema annað komi fram
H 1 u t 1' a 1 1 a f s k a 111 e k j u m
Skatt- Skatttekjur/ Peningastaða Peningastaða Ábyrgðir Peningastaða
tekjur íbúa 1992 1993 v. 3. aðila samstæðu
Akranes 505 0,10 -24% -28% 22% -37%
Akureyri 1.456 0,10 -42% -47% 38% -334%
Blönduós 112 0.11 -110% -105% 5% -255%
Bolungarvík 133 0,11 -145% -160% 32% -276%
Borgarnes 180 0,10 3% -14% 33% -48%
Dalvík 154 0,10 32% 12% 56% -37%
Egilsstaðir 153 0,10 -11% -5% 0% -31%
Eskifjörður 115 0,11 -27% -16% 0% -
Garðabær 689 0,09 -24% -48% 22% -
Grindavík 236 0,11 12% 6% 0% -72%
Hafnarfjörður 1.619 0,10 -49% -78% 15% -
Hveragerði 159 0,10 -22% -34% 3% -32%
Höfn 206 0,12 -36% -38% 0% -101%
Húsavfk 263 0,11 -25% -10% 40% -94%
Isafjörður 404 0,12 -60% -58% 3% -89%
Keflavík 709 0,09 -35% -68% 27% -132%
Kópavogur 1.482 0,09 -104% -1 14% 7% -
Mosfellsbær 440 0,09 -35% -42% 0% -42%
Neskaupstaður 175 0,1 1 -7% -12% 0% -168%
Njarðvík 261 0,10 -6% -50% 2% -116%
Ólafsfjörður 131 0,11 -21% -79% 54% -125%
Ólafsvík 131 0,12 -137% -99% 62% -130%
Reykjavík 10.261 0,10 -25% -53% 6% -16%
Sandgerði 154 0,12 33% -3% 24% -74%
Sauðárkrókur 269 0,10 -94% -112% 15% -105%
Selfoss 385 0,10 -39% -59% 0% -97%
Seltjamarnes 408 0,09 -66% -59% 25% -43%
Seyðisfjörður 108 0,12 -22% -40% 130% -108%
Siglufjörður 187 0,10 -28% -51 % 29% -43%
Stykkishólmur 128 0,10 -75% -62% 24% -108%
Vestmannaeyjar 461 0,09 -61% -60% 3% -283%
Alls 22.072 0,10 -37% -57% 13% -
Heimildir: Ársreikningarkaupstaða 1993
____________________________1_____________________________________________________________
Gert er ráð fyrir að litlar framkvæmdir
verði á vegum Ólafsfjarðarbæjar næstu
fjögur til fimm árin, á meðan verið er að
greiða mestu skuldirnar. Fjárhagsstaða
Keflavíkur ogNjarðvíkurvemvdði mikið
árið 1993, en þessir kaupstaðir
sameinuðusteftiráramót. I Keflavík var
afgangur eftir að rekstrarkostnaður og
raunvextirhöfðu verið greiddiraðeins um
25 milljónirkróna, 3,5% af skatttekjum,
en að fjárfestingum meðtöldum varhalli
rúmlega 200 milljónir. Bærinn keypti í
fyrrahlutabréf í Eignarhaldsfélagi Suður-
nesja hf. og fleiri fyrirtækjum fyrir 55
milljónir króna.
I Reykjavík, Hafnarfirði, Garðabœ og
Ólafsfirði, var við völd meirihlutastjórn
eins Áokks. Þarna virðist hal'a verið lagt
óvenjumikið kapp á að vinna
kosningarnar, því að peningastaða
þessara bæja versnaði meira en flestra
annarra. Reyndar var einn Bokkur líka
við völd í Neskaupstað og Vestmanna-
eyjum, en þar var afkoman miklu betri.
Hrein peningaskuld Ólafsvíkurbœjar
fórúr 137% af skatttekjum 1992 f 99% í
lokliðinsárs. Tæplega 17milljónakróna
afgangur varð af rekstri bæjarins, en
meira máli skiptir að skuldugt félags-
heimili var teknar út úr reikningi bæjar-
sjóðs (skuldir þess koma fram í sam-
stæðureikningi). Góður afgangur varð af
rekstri bæjarins fyrstu fimm mánuði
ársins 1994. Ólafsvík, Hellissandur og
Rif hafa nú sameinast í Snæfellsbæ.
3 milljarða ábyrgðir
í lokársins 1993höfðukaupstaðirtekið
ábyrgð á 2,8 milljarða lánum lil „þriðja
aðila“, fyrirtækja, félaga og einstaklinga.
Hér eru ekki taldar ábyrgðir vegna lána
til bæjarfyrirtækja eða íbúðakaupa á
vegum bæjanna (að því leyti er taflan ekki
sambærileg við lölur sem birtust í 32.
tölublaði 1993), en peningastaða á sam-
stæðureikningi gefur hugmynd um þær.
Lífeyrisskuldbindingar eru ekki heldur
taldar með. Tiltölulega meslar eru
ábyrgðir sem Seyðisfjarðarbœr hefur
tekið vegna Ottos Wathnes hf. og fleiri
fyrirtækja. Þærvoru 141 milljón króna
um áramót, eða 130% skatttekna ársins
1993. Fólki fækkaði um tíu prósent á
Seyðisfirði frá 1990 til 1994. Fyrirtæki
hafa gengið illa og þau hafa því leitað til
bæjarins og beðið um aðstoð. Fyrr á árinu
féll sex ára gömul ábyrgð á bæinn. Með
dómi Héraðsdóms Austurlands sem
kveðinn var upp í mars er Seyðisfjarðar-
kaupstað gert að greiða Islandsbanka
tæpar 25 milljóni r króna auk dráttarvaxta
frá því í nóvember. Dómurinn varðar
2