Vísbending - 08.01.1999, Page 1

V
Viku
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
8. janúar 1999
1. tölublað
17. árgangur
Liðkað fyrir lífeyrissparnaði
Nú um áramótin urðu nokkur þátta-
skil í lífeyrismálum launamanna.
Þeir geta lagt til hliðar 2% af laun-
um i viðbótarlífeyrisspamað (umfram þau
4% sem nú er skylt að leggjatil hliðar) og
njóta þá tiltekins skattahagræðis.
Skattaþagræðið er þó fremur frestun
á skattlagningu en beinn afsláttur en
ákveðið hagræði og öryggi felst þó í
lífeyrisspamaðinum. Margs konar
ávinningur hlýst af spamaði, t.d. eykst
þjóðhagslegur spamaður sem jafn-
framt dregur úr viðskiptahalla. Fyrir
einstaklinginn getur aukinn lífeyris-
spamaður þýtt að starfslok verði fyrr
eða að hann fái hærri tekjur en ella
við töku lífeyris. Menn geta valið úr
hópi viðurkenndra vörsluaðila þann
sem varðveita skal og ávaxta lífeyris-
spamaðinn. Mögulegt er að greiða
viðbótarlífeyrisframlagið í samtrygg-
ingarsjóð. Olíkir vörsluaðilar munu
væntanlega bjóða upp á mismunandi
ávöxtunarleiðir og hægt verður að
flytja spamaðinn á milli aðila að upp-
fylltum ákveðnum skilyrðum. Þegar
hafa birst auglýsingar frá vörsluaðil-
um þar sem sýndar eru þær fjárhæðir
sem hægt er að spara miðað við mis-
munandi forsendur um laun, tíma-
lengd spamaðarog ávöxtun en hvetja
ætti menn til að gætaraunsæis í slíkum
kynningum.
Skattahagræði
Þó að viðbótarframlagið sé skattfrjálst
nú, þýðir það ekki að menn sleppi
alfarið við að greiða skatt af lífeyri sspam-
aðinum því að hann verður skattlagður á
sama hátt og annar lífeyrissparnaður, þ.e.
við töku. Þar með er jafnframt verið að
skattleggja ávöxtunina sem hlýst af
sparnaðinum. Þessi kostur (viðbótarlíf-
eyrissparnaður) erþó að mörgu leyti hag-
stæðari en sambærilegur frjáls óbundinn
spamaður. Slíkurspamaðurverðurjafnan
til af tekjum eftir skatta og til viðbótar
þarf að greiða fjármagnstekjuskatt af
ávöxtun hans, auk eignarskatts éf þannig
stendur á. Helsti kosturinn við frjálsan
og óbundinn spamað er sá að hægt er að
grípa til hansþcgarhans erþörf. Jafnframt
mætti segja aðþað væri hans mesti ókost-
ur því að þá geta menn freistast til að nýta
spamaðinn á annan hátt en lífeyrisspam-
að. Viðbótarlífeyrissparnaðurinn er
bundinn þar til eigandi nær 60 ára aldri
og ekki er hægt að ganga að slíkum sparn-
aði, t.d. vegna gjaldþrots eða annarra
krafna. Lífeyrisspamaður er einnig und-
anþeginn eignarskatti. Við fráfall er ekki
greiddur erfðarljárskattur af lífeyris-
spamaði en tekjuskattur er innheimtur við
greiðslu til erfíngja.
ÞJóðhagslegur ávinningur
Astæðan fyrir því að hið opinbera
fórnar skatttekjum nú er þó ekki
hrein góðvild í garð íaunþega heldur eru
ýntsar knýjandi ástæður. Aukinn sparn-
aður einstakl inga dregur úr viðskiptahalla
og dregur að nokkru úr þörf hins opinbera
til spamaðar vegna hans. Þótt kostnaður
hljótist af leggur almenningur þó fram
stærra ffamlag, auk þess sem hið opinbera
næráendanum í sínarkrónurogsennilega
vel það. Fyrirsjáanlegt er að hlutfall aldr-
aðra mun vaxa á næstu áratugum og því
fylgir bæði aukin útlát vegna al-
mannatrygginga og einnig vegna
ýmiss konar þjónustu, t.d. heilbrigð-
isþjónustu. Með því að auka tekjur
aldraðra dregur úr þörf fyrir öryggis-
net almannatrygginga og einnig
munu skatttekjur af lífeyristekjunum
nýtast til að greiða fyrir þjónustuna
sent hið opinbera þarf að bæta við.
Helstu spumingamar sem vakna eru
því af hverju var þetta ekki gert fyrr
og afhverjuer viðbótarífamlagið ekki
hærra hlutfall af launum? Svörin eru
þau að góðærið gefur færi á að draga
úrtekjum ríkissjóðs nú, auk þess sem
lifeyrismál hafa verið að færast ofar á
áherslulista almennings. Hærra fram-
Iag gæti leitt til of mikils tekjutaps
ríkissjóðs og haft neikvæð áhrif á
efnahagslífið.
Avinningur einstaklings
Beinn ávinningur af auknum spam-
aði eru auknar tekjur í framtið-
inni. Með sparnaðinn að bakhjarli
geta skapast möguleikar á því að flýta
starfslokum eða draga úr vinnu þegar
líðurað lokurn starfsævinnar. Einnig
má nýta sparnaðinn til að tryggja
hærri tekjur þegar kemur að töku
annars lífeyris. Töku lífeyris ntáheíja við
60 ára aldurs og skal hann tekinn jafnt
a.m.k. til 67 ára aldurs. Ef fjárhæð spam-
aðar er undir 500 þúsundum rná greiða
hann á skemmri tíma. I mörgum lífeyris-
sj óðum vaxa réttindi við hvert ár sem töku
lífeyris er frestað og hugsanlegt er að við-
bótarlífeyrissparnaðurinn gæti þannig
tryggt hagstæðari lífeyri þegar dæntið er
gert upp að lokum. Frjálsi sparnaðurinn
er séreign viðkomandi og erfist því sam-
kvæmt lögum gagnstætt því sem gildir
um réttindi í samtryggingasjóðum.
Framhald á síðu 2
1
Um áramótin opnuðust
gáttir fyrir nýja tegund
sparnaðar, svonefndan
viðbótarlífeyrisspamað.
2
Hægt er að fresta skatt-
greiðslu vegnaþessa spam-
aðar og hann hentar því
flestum launþegum.
3
Páll Skúlason lögfræðingur
ritar grein unt starfsreglur
stjóma hlutafélaga en þær
eiga að vera til skv. lögunt.
4
Síðastaárvarjákvættí flest-
um kauphöllum Evrópu og
Norður Ameríku. Framhald
á grein Páls Skúlasonar.