Vísbending - 26.03.1999, Side 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
26. mars 1999
12. tölublað
17. árgangur
Á sjó - ólgusjó
Þegar sjávarútvegurinn fær á sig
brotsjó tekur þjóðarskútan dýfu.
Hagkerfið er enn samofið sjávar-
útveginum þó svo að þau tengsl hafi
minnkað á síðastliðnum árum. Stærstu
fyrirtæki landsins tengjast sjávarútvegi
annaðhvort sem sölusamtök eða
vinnslu- og útgerðarfyrirtæki. Fréttir af
afkomu og stjórnarbreytingum í _________
mörgum af þessum fyrirtækjum
hafa tröllriðið fréttaflutningi
undanfarið. Þá hefur mörgum þótt
gaman að lifa en öðrum það sárt.
Góðar fréttir
Mörg fyrirtæki gengu vel á
síðasta ári og eru á verulegri
uppsiglingu. SÍF skilaði 226
ntilljón króna hagnaði af reglulegri
starfsemi eftir skatta á síðasta ári
sem er 77% aukning frá árinu á
undan. Samherji skilaði 407
milljónum í hagnað af reglulegri
starfsemi, sem er aukning um nær
350% frá árinu á undan.
Dótturfyrirtæki beggja fyrirtækja
skiluðu einnig góðum hagnaði.
Þormóður rammi-Sæberg jók hagnað af
reglulegri starfsemi úr 201 milljón króna
í 302 milljónir, sem er rúmlega 50%
aukning. Loks _ breyttu bæði Skag-
strendingur og ÚA taprekstri í hagnað
á árinu.
hagnaði af reglulegri starfsemi árið 1998
en 1997, hann minnkaði um 94% hjá
fyrrnefnda fyrirtækinu og 47% hjá því
síðarnefnda. Taprekstur af Tanga
nemur 32 milljónum en hagnaður ársins
1997 var 66,5 milljónir króna og Borgey
heldur áfram að tapa.
Mynd 1. Þróun afkomu sölusamtakanna
þriggja (milljónir króna)
Benedikt Sveinsson fór í leiðangur til
Bandaríkjanna til að reyna snúa vörn í
sókn á þeim markaði. Róbert
Guðfinnsson tók stjórnarformennsku
SH af Jóni Ingvarssyni og var í kjölfarið
samið unt starfslok Friðriks Pálssonar,
forstjóra SH, sem hefur stýrt fyrirtækinu
frá árinu 1986. Þá vakti athygli að
Sighvatur Bjarnason sagði
nýlega upp sem
framkvæmdastjóri Vinnslu-
stöðvarinnar.
Kröfur markaðarins
K
■ - - -is
-SH
-SÍF
Slæmarfréttir
Þrátt fyrir nokkrar góðar fréttir
er mun meira um slæmar fréttir
af sjávarútveginum en góðar.
Hæst ber tap íslenskra sjávar-
afurða sem „landaði" rúmlega 900
milljón króna tapi af reglulegri
starfsemi fyrir skatta, sem er
sigling niður á við frá 159 milljón
króna tapi árið áður. Á sama tíma
minnkaði hagnaður Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna af
reglulegri starfsemi fyrir skatta
niður í 97 milljónir úr 397
milljónum, sem sé um 76%.
Síldarvinnslan og Hraðfrystihús
Þórshafnar skila töluvert minni
Stj ómarbrey tingar
Isj álfu sér hafa afkomutölur ekki fengið
mesta athygli í stórsjó athafnalífsins
heldur miklu frekar breytingar á stjórnun
og hugmyndafræði fyrirtækja. Strax í
upphafi árs varð uppstokkun hjá ÍS þar
sem Finnbogi Jónsson kom úr forsæti
Síldarvinnslunnar til að standa í brúnni,
Mynd 2. Þróun á verðmœti útflutnings
síld og loðnu (milljónir króna)
röfur hluthafa um betri
afkornu eða áherslubreyt-
ingar virðast í auknum mæli hafa
áhrif á stjórnskipulag fyrirtækja
og ábyrgð stjórnenda er að taka
á sig þá mynd að þeir verði að
taka pokann sinn ef illa gengur.
Þó er ekki þar með sagt að allar
breytingar megi fyrst og fremst
útskýra sem afleiðingu af kröfu
um betri afkomu. Stundum eru
einfaldlega aukin völd en ekki
aukin skilvirkni höfð að leiðarljósi og
stundum er það spurning um
áherslubreytingar, spurning um
forgangsröðun verkefna. Slíkar
breytingar þurfa þó ekki að leiða til betri
afkomu eða aukinnar skilvirkni. Engu
að síður er það hollt fyrir flest fyrirtæki
að opna fyrir nýjar hugmyndir sem leiða
til nýrra tækifæra en um leið er alltaf
hættan á að missa styrka stjórnun
og stöðugleika fortíðarinnar.
Sölusamtökin þrjú
Hvorki 1S né SH átti miklu láni
að fagna á síðasta ári. Þau
hafa reyndar verið mjög samstíga
á síðustu þremur árum bæði hvað
varðar markaði og einnig hvað
varðar versnandi afkomu. Frægt
er orðið þegar fyrirtækin bitust
um fískréttaverksmiðj una í Gelmer
í Frakklandi og það má sjá
áberandi fylgni í afkomu
fyrirtækjanna síðustu þrjú ár.
(Framhald á síðu 4)
1
Fyrirtæki sem tengjast
sjávarútveginum hafa
upplifað síðasta ár á rnjög
mismunandi hátt.
2
Ríkur verður sá maður sem
leggur fyrir og ávaxtar fé
sitt af skynsemi í stað þess
að sóa því.
3
Tómas Örn Kristinsson
rekstrarhagfræðingur
fjallar um þróun evrunnar
og framtíð hennar.
4
I framhaldi af fyrstu síðu
er fjallað um tengingu
árangurs fyrirtækja og
efnahagsaðstæðna.
1