Vísbending - 21.05.1999, Blaðsíða 2

ÍSBENDING
Mynd 4. Gengi hlutabréfa bankanna
nýti sér aukna eftirspum eftir fjármagni
og ýti undir hana. í góðæri er þetta ekkert
vandamál. Vandamálin geta hins vegar
komið upp ef samdráttur gerir vart við
sig og spár fyrirtækja og einstaklinga
um greiðslugetu standast ekki. Þá fyrst
fer aukin áhætta, sem bankar hafa lagt
upp í, með því að slaka á kröfum um
lánshæfi, að svíða.
Hækkandi vextir
Bandaríski seðlabankinn hefur
ákveðið að geyma vaxtahækkun
eitthvað fram eftir ári en bandaríska
hagkerfið stendur framrni fyrir svipuðum
þensluvandamálum og það íslenska.
Verðbólga fer hækkandi, spá Seðla-
banka Islands hefur nú nýlega verið
hækkuð upp í 3% og ef aðhalds verður
ekki gætt gæti þessi tala hæglega
hækkað. Ekkert lát er á neyslu og
fjárfestingum og mikil ólga er á
vinnumarkaði. Atvinnuleysi hefur verið
lítið og vinnulaun eru lág hér á landi
þannig að búast má við að þrýstingur á
hærri laun verði mikill. Kjaradómurhefur
þegar gefið tóninn sem verkalýðs-
forustan mun syngja með.
Davíð Oddson forsætisráðherra sá
ástæðu til þess að stíga fram og kveða
verðbólgudrauginn niður og sagði að í
áframhaldandi ríkisstj ómarsamstarfi
mundi hann beita sér fyrir sparnaði.
OECD leggur áherslu á aðhald í
bankakerfinu í nýlegri skýrslu sinni og
Þjóðhagsstofnun er sama sinnis. Allt
stefnir því í að vextir muni hækka á árinu
til þess að draga úr útlánum banka-
kerfisins og þenslunni.
r
Islandsbanki
r
Islandsbanki var stofnaður árið 1989
og fyrsta starfsárið var árið 1990.
Bankinn varð til við sameiningu
Útvegsbanka íslands hf., Verzlunar-
banka íslands hf., Iðnaðarbankans hf.
og Alþýðubankans. Dótturfyrirtæki
íslandsbanka eru Glitnir hf, Verðbréfa-
markaður Islandsbanka hf. og Verð-
bréfasjóðir VÍB hf.
Hagnaður ársins 1998 var (m.v.
samstæðureikningsskil Islandsbanka
hf.,Glitnishf. ogVÍBhf.) 1.415 milljónir
(tap frá fyrri árum var fúllnýtt til skatta-
afsláttar) sem er 33% aukning frá fyrra
ári. Hreinar vaxtatekjurem3.561 milljón
króna og aðrar rekstrartekjur 2.845
milljónir (þar af hreinar þjónustutekjur
1.577 millj ónir). Arðsemi eigin fj ár á árinu
1998 var23%enhúnvar 19% árið 1997.
Landsbankinn
andsbanki íslands var stofnaður
árið 1886 og árið 1997 var honum
breytt í hlutafélag sem tók við starfsemi
bankans í byrjun árs 1998. Nýr
bankastjóri tók við af þremur fráfarandi
bankastjórum í apríl árið 1998.
Dótturfyrirtæki bankans eru Ilömlur hf.,
Landsbréf hf. (fyrirtækja-og stofnana-
starfsemi Landsbréfa hf. var sameinuð
starfsemi Landsbankans í byrjun árs
1998) og Landsbanki Capital Inter-
national Limited.
Hagnaður ársins 1998 var (m.v.
samstæðureikningsskil) 911 milljónir
króna sem er 179% aukning frá fyrra ári.
Hreinar vaxtatekjur voru 4.477 milljónir
og aðrar rekstrartekjur 2.968 milljónir
(þar af hreinar þóknunartekjur 1.927
milljónir). Arðsemi eigin fjár var 13%
1998 en 5% árið á undan.
Búnaðarbankinn
únaðarbanki Islands hóf starfsemi
sína árið 1930.1 upphafi siðasta árs
breytti bankinn um rekstrarform og hefúr
síðan verið rekinn sem hlutaiélag.
Dótturfyrirtæki bankans eru Rekstrar-
félag Verðbréfasjóðs B.I. og Urður ehf.
Hagnaður ársins 1998 var (m.v.
samstæðureikningsskil) 649 milljónir
króna sem er 373% aukning frá fyrra ári.
Hreinar vaxtatekjur voru 2.909 milljónir
og aðrar rekstrartekjur 2.030 milljónir
(þar af hreinar þóknunartekjur 1.140
milljónir). Arðsemi eigin fjár var 10,5%
en var 3% árið á undan.
Sparisjóðimir
Aíslandi eru 26 sparisjóðir. Fyrir tólf
irum stofnuðu sparisjóðirnir
sérstakan viðskiptabanka, Sparisjóða-
banka Islands, sem er fjórði viðskipta-
banki landsins. Sameiginlega reka
sparisjóðimir, auk Sparisjóðabankans,
Kaupþing hf, SP-Fjármögnun hf.
Alþjóða líftryggingarfélagið hf., og
Scandinavian Holding S.A.
Hagnaður Sparisjóðabankans var
111 milljónir króna á síðasta ári en
sparisjóðimir skiluðu á sama tíma 676
milljónum í hagnað. Hreinar vaxtatekjur
Sparisjóðabankans voru 281 milljón
króna en sparisjóðanna 3.447 milljónir
og aðrar rekstrartekjur 1.931 milljón.
Arðsemi eigin ijár Sparisjóðabankans
var 7,9% og sparisjóðanna 9%.
FBA
járfestingarbanki atvinnulífsins
varð til á haustmánuðum 1997 en
hóf formlega starfsemi í byrjun árs 1998.
Bankinn varð til úr fjárfestingarlána-
sjóðum atvinnuveganna, þ.e. Fiskveiði-
sjóðs Islands, Iðnlánasjóðs, Iðn-
þróunarsjóðs og Útflutningslánasjóðs.
Hagnaður ársins 1998 var 734
m i 1 lj ónir króna. Hreinar vaxtatekjur vom
1.049 milljónir og aðrar rekstrartekjur
567 milljónir, þar af var gengishagnaður
441 milljón og hreinar þjónustutekjur
101 milljón. Arðsemi eigin fjár var 9,1 %.
Nýjungar í bankaþjónustu
Auknar kröfur markaðarins, aukin
tækni og breytt hugarfar hafa ýtt
undir breytingar og munu ýta enn frekar
undir breytingar á komandi árum,
hugsanlega miklu meiri breytingar en á
undanförnum árum ef eitthvað er að
marka framtíðarsýn tölvugeirans með
Bill Gates í fararbroddi, en hann talaði
um fyrir nokkrum árum að bankar væru
„risaeðlur" samtímans, eða netveruleika
Davids Friedmans sem hélt fýrirlestur í
Reykjavik á dögunum.
Nýjungar í bankakerfinu hafa ekki
látið á sér standa. Snjallkort, veltikort,
rafbuddur, snertibankar og heima-
bankar eru dæmi um þá grósku sem á sér
stað í bankakerfinu. Húsnæðislána-
kerfið og fjárfestingarsjóðir eru smám
saman að verða hluti af bankakerfinu.
Það sem hefur verið að gerast um
allan heim í bankakerfinu er að munur
innláns- og útlánsvaxta hefur verið að
minnka þannig að smám saman hefur
áhersla á sölu upplýsinga og þjónustu
orðið stærri hluti af rekstri banka-
stofnana. Þetta mun aukast og hinn
hefðbundni banki mun breytast úr
lánastofnun í þjónustu- og þekkingar-
fyrirtæki sem fær tekjur af upplýsinguin
og ráðgjöf og verður traustur milliliður
í viðskiptum.
Fjármagnsheimurinn verður án
landamæra sem þýðir að samkeppnin
verður háð á alþjóðlegum grundvelli.
Það er því ljóst að búast má við miklum
breytingum á bankaþjónustu á komandi
árum og fá lyrirtæki munu þurfa að tifa
i takt við tilveruna af jafnmikilli
nákvæmni, og bankar framtíðarinnar.
Heimildir: Arsreikningar og VÍB
2