Vísbending - 28.05.1999, Side 4

ISBENDING
(Framhald af síðu 3)
velta fyrir sér útrás eiga erfítt með að fá
viðeigandi upplýsingar um erlend
markaðstækifæri en fyrirtæki sem nýlega
hafa hafið útflutning eiga aftur á móti
erfitt með að skilja hvemig alþjóða-
viðskipti virka, hvað varðar greiðslur á
milli landa, skriffmnsku og kaup á
upplýsingum erlendis frá o.s.frv. Eftir
því sem fyrirtæki verða alþjóðlegri, þ.e.
með aukinni reynslu og þekkingu,
snúast erfiðleikamir um að skilj a erlenda
viðskiptahætti, svara ólíkum vöru- og
viðskiptastöðlum og koma skipulagi á
greiðslufyrirkomulag við viðskiptavini.
Þröngsýni
Stærsta hindmnin í upphaflegu
alþjóðvæðingarferli er fyrst og
fremst þröngsýni þeirra sem eru í
forsvari fyrir fyrirtæki. Ahugaleysi og
þekkingarleysi þeirra og jafnvel hræðsla
við útlönd er stundum það eina sem
stendur í vegi fyrir að fyrirtæki reyni
fyrir sér á erlendum vettvangi. Með
aukinni menntun stjórnenda og fyrir
tilstilli atvinnustjórnenda hefur þetta
breyst hér á landi þó að enn sé langt í
land. Þá má ekki gleyma því að fyrst nú,
þennan síðasta áratug aldarinnar, er
viðskiptaumhverfíð ekki hreinlega
fjandsamlegt uppbyggingu íslenskra
fyrirtækja.
Asnaskapur
Þegar talað er um vöndinn og gulrótina
þá birtist óvart myndin af asnanum
sem er annaðhvort fenginn til þess að
hreyfa sig með því að slá hann hressilega
í afturendann eða með því að festa gulrót
við enda á spýtu sem haldið er fyrir
framan við trýnið á honum. Fyrirtæki
má þó ekki haga sér eins og asni. Það má
hvorki láta ýta sér út í eitthvað sem það
er ekki tilbúið til að axla né að láta teyma
sig í blindni út í óvissuna einungis
vegna þess að ávinningurinn virðist
vera beint fyrir framan nefíð á því.
Fyrirtæki verður að leitast við að
skapa sína eigin framtíð, með þraut-
seigju að leiðarljósi, eyða fordómunum
og leita tækifæranna. Framtíð fyrirtækja
getur ekki verið óháð þeirri alþjóða-
væðingu sem á sér stað og þess vegna
er sennilega mesti asnaskapurinn að
sitja auðum höndum á meðan aðrir vaxa
og dafna.
Heimildir: The Export Developement
process e. Leonidas C. Leondidou og
Constantine S. Katsikeas, Virksomhedens
strategiske udviklingsretningar i et
internationalt perspektiv e. Jesper
Strandskov.
Aðrir sálmar
(Framhald af síðu 1)
í 46,8% árið 1998. Hlutur landbúnaðar-
vara minnkaði úr 1,6% í 1,44% en hlutur
iðnaðarvara jókst úr 21,9% í 23% af
heildarvöruútflutningi og nam
verðmæti iðnaðarútflutnings tæplega
31,5 milljörðum króna á síðasta ári.
Gjaldeyristekjur
Utflutt þjónusta jókst um 13,9% á
milli ára, úr 59,7 milljörðum króna í
68,1 milljarð árið 1998. Sem hlutfall af
heildarútflutningi vöru og þjónustu er
hlutfall þjónustu nú orðið 33,3% en var
31,3% árið 1997. Þjónustuútflutningur
skapaði því þriðjunginn af gjaldeyris-
tekjunum árið 1998. Gjaldeyristekjur
landsins námu tæplega 205 milljörðum
króna árið 1998. Árið 1997 var hlutur
sjávarútvegs í heildargjaldeyrisöfíun
þjóðarinnar í fyrsta skipti minni en 50%
og árið 1998 var hann 48,5% hennar.
Lokað hagkerfi
r
Isamanburði við önnur lítil
hagkerfi eins og á írlandi, Belgíu og
Singapúr þá er útflutningur frá Islandi
mjög lítill. Hjá þessum þjóðum nemur
útflutningurmeiraen 50% afVLF. í hinni
árlegu könnun IMD um samanburð á
viðskiptaumhverfí landa lendir Island i
37. sæti hvað varðar alþjóðavæðingu
og er það einmitt það sem helst þyrfti að
færa til betri vegar. í nýlegri rannsókn
sem Þorvaldur Gylfason hefur gert
kemur fram að þegarhagkerfi eru skoðuð
út frá því hversu opin þau eru, með tilliti
til hlutfalls útflutnings afVLF miðað við
fólksfjölda, kemur i ljós að ísland lendir
í 139. sæti (álistayfir 159 löndjogerþar
á eftir þróunarlöndum eins og Síerra
Leóne, Perú, Argentínu og Bólivíu. Á
sama lista er írland í 12. sæti, Belgía í því
sjötta og Singapúr í því fyrsta.
Heimildir: Hagstofa Islands, hagfræðisvið
Seðlabanka Islands, ritgerð eftir Þorvald
Gylfason fyrir World Developement 1999
Vísbendingin
Nýlegar rannsóknir á GSM-símum
benda til þess að slík tæki geti leitt
til alls kyns kvilla, jafnvel heilaæxlis. Ef
þetta er rétt, þá eru það hvorki góðar
fréttir fyrir símafyrirtæki sem hafa selt
slík tæki né fýrir notendur. Þetta minnir
á bóndann sem var að selja epli undir
stóru skilti sem á stóð „Epli frá Chem-
obyl“. „Þú hlýtur að vera brjálaður,"
sagði vegfarandi við bóndann „enginn
kaupir epli frá Chernobyl." „Víst gerir
fólk það,“ sagði bóndinn „sumir fyrir
tengdamóður sína, aðrir fyrir konuna."
Égámigsjálft
Asíðustu dögum hafa birst fréttir
sem einhvem tíma hefðu vakið
mikla athygli. Baugur keypti 10-11 og
menn yppa öxlum og spyrja hvort það
hafí ekki í raun verið löngu skeð, þótt
það hafi ekki gerst með formlegum hætti
fyrr en nú. Einstaklingur, sem hefur með
hugviti og dugnaði byggt upp
verslanakeðju á skömmum tíma, selur til
stórfyrirtækis. Baugur er að vísu undir
stjóm tveggja einstaklinga sem ráða um
45% hlutafjár, en hefur þó tapað ímynd
einkafyrirtækisins sent bæði Hagkaup
og Bónus höfðu. Hagsmunir eigenda
og fyrirtækja rákust aldrei á. Menn voru
sífellt að hætta eigin fé en ekki fj ámiunum
fyrirtækja eða sjóða.
SH seldi öll sín hlutabréf í óskyldum
fyrirtækjum á einu bretti. Stjómendur
SH segja að nú muni fyrirtækið ekki
lengur binda fjármuni í því að tryggja
sér viðskipti heldur verða að standa sig
vel á markaðinum. Á sama tíma hafa
mörg frystihúsin verið að selja sinn
hluta í fyrirtækinu.
ÍS-blokkin hefur orðið fyrir hverju
áfallinu á fætur öðru að undanfornu, en
þar var farin sú leið að kaupa viðskipti
með hlutabréfakaupum. Nú virðast
peningar tapast bæði á viðskiptunum
og hlutabréfunum. Margir hafa leitað
skýringa á vanda Sambandsins og
kaupfélaganna í því að þar hafi menn
farið með annarra fé. En stórfyrirtæki,
fjárfestingasjóðir og lífeyrissjóðir eiga
við sama vanda að etja. Mikla peninga
sem aðrir eiga að stærstum hluta.
Nýútskrifaðir viðskiptafræðingar sitja
með sveittan skallann að fmna fyrirtæki
til þess að sameina undir stjórn
sjóðanna. Svo halda þeir áfram í MBA
nám. Er trúlegt að slík fyrirtæki verði
heilbrigð til lengdar?
Til skamms tíma kann að vera hægt
að flytja slík fyrirtæki úr einum sjóði í
annan en það gengur ekki endalaust.
Hér skal það fullyrt að innan fimm ára
rnuni stóráfall ríða yfír verðbréfa-
fyrirtækja-, lífeyrissjóða- og banka-
kerfíð. Stjómendur þeirra eru að sýsla
með annarra fé og verða ópersónulegir
eigendur sem hafa fjarlægst fyrirtækin.
Það kemur enginn Jón í Nóatúni úr
verðbréfasjóði.
ÁRitstjórn: Eyþór Ivar Jónsson ritstjóri og'
ábyrgðarmaður, Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
leyfis útgefanda.
4