Vísbending - 04.06.1999, Síða 1
Eftir löng og ströng fundarhöld um
áframhaldandi stjórnarsamstarf
hafaríkisstjómarflokkamir, Sjálf-
stæðisflokkur og Framsóknarflokkur,
ákveðið að halda samstarfmu áfram um
sömu málefni. Ef hugmyndin er að ná
betri einkunn og árangri í þetta sinn á
því prófi sem í stefnuyfirlýsingu
stjómarinnar felst, verða menn að taka
sig á. Niðurstaða fundarhaldanna
virðist hafa verið sú að það er ekki
nauðsynlegt að breyta prófínu - bara
svörunum.
í fremstu röð
Yfirskrift nýs stjómarsáttmála er „í
fremstu röð á nýrri öld“. Áherslu-
atriðin em í meginatriðum þau sömu og
í þeim síðasta: 1) Áhersla er lögð á
samheldni (og eindrægni) þjóðarinnar,
samvinnu vinnuveitenda og launþega,
dreifbýlis og þéttbýlis. 2) Efnahagslegur
stöðugleiki ogjafnvægi í ríkisfjármálum
eiga að ríkja. 3) Framtak einstaklinga
verður virkjað. 4) Vegur menntunar og
rannsókna verður aukinn. 5) Erlend
markaðssókn íslenskra fyrirtækja og
fjárfestingar erlendra aðila á Islandi eru
settar ofarlega á blað. 6) Stjórnin vill
nýta upplýsingatæknina.
Ný áhersluatriði em þó sett fram,
t.d. sparnaður, ákveðnari tök á einka-
væðingu en áður, breytt skattkerfí, að
vinna að sátt um fiskveiðistjórnunar-
kerfið og breytt skipulag orkumála. Þá
er lögð áhersla á að reka ríkissjóð með
umtalsverðum afgangi.
Mikilvægast er að ríkisstjórnin beiti
sér fyrir áframhaldandi stöðugleika og
má sjá að yfirleitt er settur fyrirvari á
útgjaldaáætlanir stefnuyfirlýsingar-
innar. Verðbólga mun verða helsti
óvinur þjóðarinnar á komandi missemm
sem nauðsynlegt er að stemma stigu
við. Verðbólgudraugurinn virðist með
auknum mætti vera farinn að gera vart
við sig um þessar mundir. Stöðugt
verðlag er forsenda fyrir auknum
hagvexti. Þjóðhagslegan spamað
verður þess vegna að auka og slá á
þenslu. Það er líklegt til að styrkja
efnahagsstjórnina að færa Seðla-
bankann undir forsætisráðherra en ekki
er víst að byggðamálum sé betur borgið
utan hans ráðuneytis.
Einkavæðing
Stefnuyfirlýsingin felur í sér
ákveðnari vilja til að einkavæða
ríkisfyrirtæki en áður. Sérstaklega em
bankamir nefndir en eitthvert ósætti
virðist ríkja með sölu Landssímans.
Framsóknarflokkurinn virðist þar
standa í veginum, sem þýðir að
Landssíminn verður sennilega ekki
seldur fyrr en seint á kjörtímabilinu.
Olíklegt er þó að ríkisstjóminni sé stætt
á að halda lengi utan um hann. Örar
framfarir fjarskiptaiðnaðarins krefjast
þess að fyrirtæki í þessum geira séu
rekin með framsýni og nýsköpun að
leiðarljósi, nokkuð sem opinberfyrirtæki
verða seint fræg fyrir.
Sala bankanna og Landssímans
mundi þýða um 50 - 70 milljarða króna
í ríkissjóð að mati forsætisráðherra, sem
er hátt í tífalt hærri upphæð en einkavætt
hefur verið fyrir til þessa. Yfirlýsingar
forsætisráðherra um þetta benda til þess
að hann styðji sölu bankanna og
Landssímans eindregið. í þessum tölurn
eru þó ótalin önnur fyrirtæki eins og
Sementsverksmiðjan, sem vonandi
verður eitt af þeim fyrirtækjum sem verða
einkavædd enda em betri rök fyrir sölu
hennar en Áburðarverksmiðjunnar á
sínum tíma.
Athygliverðar setningar sem láta
lítið yfir sér eru í kaflanum um
heilbrigðismál, þar sem segir að
„skoðaðar verði möguleikar á breyttu
rekstrarformi einstakra þjónustuþátta
eða stofnana heilbrigðisþjónustunnar
[...]“ og skömmu síðar „Skiljaþarf ámilli
hlutverks rikisins sem kaupanda
þjónustu annars vegar og veitanda
hennar hins vegar í því skyni að auka
ráðdeild." Með þessum setningum er
bæði opnað á frekari einkavæðingu í
heilbrigðiskerfinu og undirstrikuð sú
meginhugsun að menn eigi ekki að semja
við sjálfa sig, hvað þá að menn geti haft
eftirlit með sér sjálfúm.
Sala ríkisfyrirtækja mun losa ntjög
um íjármagn. Ríkisstjómin hyggst nota
hluta af því fjármagni til þess að greiða
erlendar skuldir. Einnig er hugmyndin
að nota ijármagnið í sérstök verkefhi í
samgöngumálum. „Þá erum við til að
mynda að hugsa um vegaframkvæmdir
af stærra taginu,“ segir forsætisráðherra
og jarðgöng em nefnd í því samhengi.
Loks er hugmyndin að nýta féð til þess
að efla upplýsingaþjóðfélagið.
Vemdarsteftia
r
Ahersla á landbúnað, samkeppnis-
tæfni fyrirtækja og áhugaleysi á
Evrópusambandinu bendir til þess að
ekki verði reynt að draga úr
innflutningshöftum og opna landið fyrir
erlendri samkeppni. Það er þó aldrei að
vita nema tilkoma Guðna Ágústssonar
í landbúnaðarráðuneytið þýði að
frelsisvindar muni leika um ráðuneytið
þó að reyndar fátt bendi til þess.
Sú hugmynd að vemdun atvinnu-
greina leiði til aukinnar samkeppnis-
hæfni fyrirtækja á ekki við nein rök að
styðjast. Fyrirtækin sökkva enn dýpra
í vonlausa hugmyndafræði frekar en að
bretta upp ermamar og endur-
skipuleggja sig þannig að reksturinn
verði í takt við tímann. Það er fyrst í
samkeppni sem grundvöllur skapast til
að rækta styrkleika og hæfni fyrirtækja,
sömu styrkleika og þá sem ættu að vera
skilyrði fyrir áframhaldandi rekstri.
Bráðum kemur ekki...
Stuðmenn sungu um árið „Bráðum
kemur ekki... betri tíð“ og em það
orð í tímatöluð. Hið miklahagvaxtarskeið
sem hefur ríkt síðustu fjögur ár er að
öllum líkindum að lokum komið.
Fjármálastofnanir hafa það sem af er
árinu verið að endurmeta verðbólguspár
sínar á hálfsmánaðarfresti vegna
vanmats. Ekki er ólíklegt að halda þurfi
áfram að hækka þær í smáskrefúm það
sem eftir lifir ársins. Ný ríkisstjórn hefúr
því ærin verkefni á næstunni við að halda
utan um eihahagsmálin og þess vegna
er ekki úr vegi að óska henni velfamaðar
og góðs gengis.
1
Ríkisstjórnarflokkarnir
hafa birt nýja stefhu-
yfirlýsingu fyrir næsta
kjörtímabil.
2
Uppsalalíkanið hefúr verið
leiðandi hugmyndafræði
fyrir alþjóðavæðingu
fýrirtækja í næstum 25 ár.
3y
í
Asgeir Jónsson hag-
fr æðingur fj allar um þenslu
íslensku efhahagslífi.
Hann telur að herða verði
4
á klónni á peningamarkaði
til þess að ná niður verð-
bólgu og halda genginu
stöðugu.
1