Vísbending - 13.08.1999, Blaðsíða 1
ISBENDING
13. ágúst 1999
32. tölublað
V i k u
r i t
um viðskipti
og efnahagsmál
17.árgangur
Netbólan
Margir hafa hrist hausinn
hressilega yfir uppgangi
netfyrirtækja á síðustu
misserum. Virði þeirra á hlutabréfa-
markaði hefur virst langt umfram alla
skynsemi hefðbundinna mælikvarða
fjármálafræðinnar. Hugsanlega gæti þó
markaðurinn verið farinn að endurskoða
mat sitt þar sem gengi netfyrirtækja er
að lækka verulega um þessar mundir.
Hefðbundnar skýringar
Margir fjármálasérfræðingar sem
hafa haft fjármálasöguna til
hliðsjónar hafa séð æðið í kringum
netfyrirtæki sem dæmi um svokallað
túlipanaæði, þ.e. að fjöldinn verði svo
brjálæðislega bjartsýnn um framtíð
einhvers, jafnvel þó að það sé nær
virðislaust, að verð hækkar upp úr öllu
valdi. Jafnvel hörðustu hugmynda-
ffæðingar hafa þó smám saman verið að
guggna á kenningum sínum og
viðurkennt að í raun skilji þeir ekki hvað
er að gerast. A meðan hafa komið fram
nýir spekingar sem hafa haldið því fram
að við lifum í nýjum heimi sem byggður
er á upplýsingum og sem hefur breytt
öllum helstu hagfræðilögmálum sem
hingað til hafa verið notuð til þess að
skilja veruleikann. Efnahagsveruleikinn
er allt annar en áður, segja þeir, og benda,
máli sínu til stuðnings, á þann uppgang
sem hefur verið í bandarísku efhahags-
lífi og hefur, að þeirra sögn, gert hefð-
bundnar kenningar hagfræðinnar
úreltar.
Ergleðinúti?
Helstu hetjur netheimsins hafa orðið
fyrir verulegum skakkaföllum að
undanfornu. Fyrirtækin Yahoo,
America Online og Excite@Home hafa
öll lækkað í verði um meira en 50% ffá
því að hlutabréfaverð í þeim stóð sem
hæst. Hlutabréfaverð í Amazon.com
hefur lækkað um meira en 60% og
fyrirtæki eins og Infoseek og E*Trade
hafa misst tvo þriðju hluta af sínu
verðmæti. Þá hefur Goldman Sachs
Internet vísitalan, sem sýnir gengi
netfyrirtækja, lækkað um rúmlega 30%
frá þvi að hún stóð hæst um miðjan
apríl. A meðfylgjandi mynd má sjá
hvemig hreyfmgamar á gengi
hlutabréfa í Amazon.com, America
Online og Yahoo hafa verið síðastliðið
ár og þar má sjá að gengi þessara
fyrirtækja er nokkuð samstíga og hefur
þeim öllum skrikað nokkuð fótur.
.com
að er greinilegt að það er ekki lengur
nægilegt að setja „punktur com“ á
eftir nafni á fyrirtæki til þess að það taki
á flug á markaðinum. Fjárfestar virðast
vera áhættufælnari nú en oft áður. Að
vissu leyti er hægt að útskýra það með
yfirvofandi hættu á hækkandi vöxtum í
Bandaríkjunum en jafnframt því má
vænta að fleiri og fleiri vilji tryggari
fjárfestingar en þær sem eiga
hugsanlega eftir að gefa af sér hagnað
einhvern tímann í íjarlægri framtíð.
Markaðurinn hefur hins vegar hingað
til ekki haft mikinn áhuga á
hefðbundnum mælikvörðum á virði
fyrirtækja enda skipta þeir ekki máli ef
fólk er tilbúið að taka þátt í leiknum og
kaupa án þess að líta ti I hægri eða vinstri.
Það var þó ljóst, þótt hugmyndir um ný
hagfræðilögmál segi að það sé engin
leið niður, að gengi bréfa í netfyrirtækjum
mundi einhvem tímann lækka, að ekki
gætu allir verið sigurvegarar á þeim
markaði ffekar en öðrum mörkuðum.
Ævintýrið í Oz
Islenski draumurinn á svipuðum
vettvangi er hugbúnaðarfyrirtækið
Oz og þó að það sé ekki skráð á
hlutabréfamarkaði hafa hlutabréfin í
fyrirtækinu gengið kaupum og sölum
líkt ogþað væri ámarkaði. Fyrir þremur
mánuðum þegar gengi bréfanna náði
sem hæst stóð það í 4,80 en i dag er það
um 2,75. Þetta þýðir að bréfin í Oz hafa
lækkað um 43%.
Það er margt sem bendir til þess að
ævintýrið sé úti hjá netfyrirtækjum, að
allt í einu þurfi þau að lúta sömu
lögmálum og önnur fyrirtæki á ntarkað-
inum í stað þess að vera til í annarri vídd.
Það er ekki ólíklegt að þá muni þeir
ijárfestar sem hafa villst inn í þessa vídd
eða töfraheim óska þess að þeir væru
annars staðar rétt eins og litla stúlkan í
Galdrakarlinum í Oz þegar hún lokaði
augunum og sagði: „Úeirna er best.“
Heimildir: Business Week (11. ágúst '99),
Bloomberg Financial Data og ft.com.
Mynd 1. Gengi hlutabréfa í nokkrum netfyrirtcekjum ásamt gettgi
tœknifyrirtcekjavísitölunar Nasdaq Composite
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
-50
Gengi hlutabréfa í net- ^ Stjómir í fyrirtækjum eru ^ Magnús í. Guðfinnsson m Halldór Jónsson verk-
I fyrirtækjumhefurlækkað 1 aðmörguleytimikilvægar -4 viðskiptaffæðingur íjallar /| ffæðingur svarar greinar-
X mikið núna síðustu þrjá og nauðsynlegt er að fá J um mikilvægi þess að stúf Hannesar Hólmsteins
mánuðina. góða menn til starfans. skoða innviði fyrirtækja. prófessors.