Vísbending - 17.03.2006, Blaðsíða 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
17. mars 2006
10. tölublað
24. árgangur
ISSN 1021-8483
Umrótið í bankakerfínu á undan-
förnum dögum sýnir að menn
eiga ekki að tala af kæmleysi. Að
minnsta kosti ekki þeir menn sem mark
er tckið á. Merrill Lynch gaf út skýrslu
þann 7. mars síðastliðinn og ræddi um
bankana hér á landi og taldi í undirfyrir-
sögn að þeir væru „ekki það sem maður
héldi.“ Afleiðingamar hafa verið þær að
krónan hefur fallið og hlutabréfamarkað-
urinn líka. Forsætisráðherra kom fram á
blaðamannafúndi til þess að stappa í menn
stálinu. Morgan Stanley birti skýrslu 13.
mars sem telur að „sögusagnir og dylgj-
ur“ hafí lækkað verð skuldabréfa Lands-
banka og Glitnis. Merrill Lynch virðist
svo draga í land. En í raun gerðist ekkert
nema skýrsla varbirt þó að afleiðingarnar
hafí verið miklar.
Hvað sögðu útlendingarnir?
Samkvæmt Morgunblaðinu kemur
fram í skýrslunni „að óvissa ríki um
það hvort mjúk lending verði í íslenska
hagkerfínu og þar sem mikið af skuldum
íslensku bankanna sé til fremur skamms
tíma séu þeir sérstaklega viðkvæmir fyrir
því ef tiltrú markaðarins breytist. „Veik-
leikar íslensku bankanna sem skuldara
eru með þeim hætti að þeir réttlæta tölu-
vert hærra áhættuálag á skuldabréfþeirra
í samanburði við aðra banka í Evrópu
og núverandi vaxtaálag nær raunar ekki
að vega upp á móti þessum veikleikum
að fullu.““
Merrill Lynch segir einnig: „Við eig-
um auðvelt með að sjá fyrir okkur að eign
bankanna á hlutabréfum gæti leitt til þess
að þeir töpuðu. ... Við höldum fram að
áhætta íslensku bankanna nú sé meiri en
nokkru sinni þannig að fortíðin er ekki
viðunandi leiðbeining um framtíðina í
þessum efnum.“
Morgan Stanley segir i skýrslu sinni
að þó að menn taki vissa áhættu af íslensk-
um skuldabréfum sé áhættan ekki mikil.
„[Sjegjum að okkur skjátlist hrapallega i
Orð eru dýr
verði gjaldþrota. Að okkar mati verður
þeim ekki lokað... heldur mun þeim ann-
aðhvort verða bjargað af ríkinu eða annað
fyrirtæki tekur við þeim.“ Þessi ummæli
vekja vissan ugg. Fleiri hafa tekið í sama
streng og rætt um að ríkið muni hlaupa
undir bagga með bönkunum. Einkavæð-
ingin átti einmitt aðrjúfasambandiðmilli
bankanna og rikisins og því er mikilvægt
að lögð sé áhersla áþað að bankarnirstandi
á eigin fómm og geti ekki vænst hjálpar frá
ríkinu. Reyndar hefur enginn bankamað-
ur hérlendis beðið um slíka aðstoð enda
vanséð hvers vegna íslenska ríkið ætti að
hlaupa undir bagga með bönkum sem að
stórum hluta eru orðnir útlendir.
Morgan Stanley varar lika við því að
bankamirséu samtvinnaðireinhverri „ís-
lenskri áhættu“ og í skýrslu fyrirtækisins
er bent á að þeir standi víða föstum fót-
um. Viðbrögð megi ekki verða „móður-
sýkisleg“. Bankinn mælir með kaupum
á skuldabréfúm í Glitni (íslandsbanka)
og Landsbanka en geti ekki mælt með
Kaupþingi með sama hætti þó að hann
gjarnan vildi. „Wejusl can ’tget comfort-
able with Kaupthing.“ Skýrslan nefnir
þar sérstaklega hlutabréfaeign Kaupþings
Merrill Lynch
MorganStaniey
Investment Center
en bankinn hefur sjálfur bent á að dregið
hafi úr henni.
Hvað hafa menn
sagt hérlendis?
Iviðtali í jólablaði Vísbendingar árið
2005 (sjá einnig á heimur.is) ræða
stjómendur bankanna þriggja meðal ann-
ars hættuna á því að keðj uverkun verði í ís-
lensku viðskiptalífi. Bjarni Armannsson
sagði: „Spilaborgaráhættan erfyrirhendi.
Það er alveg ljóst að bankarnir hafa lánað
þeim sem eru virkastir á markaðinum og
tekið þátt í fjárfestingum og eftir því sem
þeim aðilum fækkar em bankamir háðari
því að þessum aðilum takist ætlunarverk
sín. Spursmálið er hverjar afleiðingamar
verða fyrir kerfíð ef þeim tekst ekki það
sem þeir ætla sér. Aftur á móti er óhætt
að segjaþað að undirstöðurfjármálakerf-
isins hafa aldrei verið sterkari en nú.“
Sigurjón Amason kemur lika inn á
hættuna á mistökum: „Það eru endalaus-
ir vaxtarmöguleikar svo framarlega sem
við höfum nægt aðgengi að almennum
fjármálamörkuðum og tökum engin stór
feilspor. Auðvitað taka menn feilspor inn
á milli en þau þurfa að vera stórfelld til
þess að hafa alvarleg áhrif. Ef einn banki
af þessum þremur misstígur sig alvarlega
og verður fyrir miklum áföllum skapar
það hættu fyrir alla bankana. Enn eru
óbein tengsl milli bankanna sem gera
það að verkum að skellur hjá einum hefur
áhrif hjá öðrnrn."
Þetta er náttúrlega ein aðalhætta við
mat á bönkunum núna. Þeir eru spyrtir
saman og eiga reyndar eitthvað hver í
öðrum en að einhverju leyti mun vera
um geymslureikninga að ræða þannig
að raunverulegur eigandi er annar (sem
er reyndar kafli útaf fyrir sig að menn
geti átt hlut í fyrirtæki á markaði undir
nafni banka).
Hreiðar Már bendir hins vegar á það
að ekki sé eðlilegt að setjajafnaðarmerki
milli íslands og KB-banka, áhættan sé
matiokkaráislenskubönkunumogþeir (Framhald á siðu 4)
f 'l Allt í einu virtust íslenskir \ 1 bankar vera komnir í mikinn / vanda ef trúa má erlendum skýrslum Viðbrögð voru of hörð. V Efnahagsstjórn hér á ^ landi og í Bretlandi er að mörgu leyti lík í grunninn en við getum samt lært af Bretum. i Krónubréfin voru til um- | fjöllunar í tveimur síðustu L Vísbendingum. Þar gætti nokkurs misskilnings segir Þorvarður Tjörvi Olafsson. A Stórfréttir dynja á J. landslýð dag eftir * dag. Stundum hugsar maður líka: Var þetta fréttnæmt?