Frjáls verslun - 01.06.1942, Blaðsíða 12

þetta hátíðlega tækifæri fara að jórtra upp
gömlu tugguna. Það glaðnaði því yfir mönnum,
þegar séra Bjarni Ásmundarson, hinn nýji
sóknarprestur stóð upp og mælti:
Kæru brúðhjón, og háttvirtu gestir.
Það er gamall vani hér hjá oss íslendingum,
víst víðar ef leitað er, að hinir gömlu hafi
nokkurskonar einkaréttindi til þess að tala,
hversu úreltar og jafnvel vatnskenndar sem
ræður þeirra kunna að vera. En eins og ég ber
alla skylduga virðingu fyrir kenningum hinna
gömlu, þá minnist ég samt þessara orða „í
gegnum frelsið verðum vér frjálsir." Til hvers
skyldi skaparinn hafa gefið oss frelsið bæði
hugsunarfrelsi, og frelsi til að framkvæma
hugsanir vorar, ef vér ekki einmitt með því
yrðum verulega frjálsir. Ég neita því alveg,
sem séra Snjólfur kom með í ræðu sinni, að
vér værum fæddir í þennan heim til eymdar
og volæðis, líkt eins og neistar eldsins leita
upp í loftið. Þessi heimur er ljómandi fagur,
og í honum finnast óuppausandi brunnar af
þekkingu og vizku, sem er eins og útbreitt borð
frá skaparans hendi. Því neitar enginn, að vér
misbrúkum þetta oft og einatt herfilega, en
það er líka oft vor eigin sjálfskaparvíti. Er
ekki sólin eins fögur á himninum þótt vér af
sljófleik vorum, alls ekki dáumst að henni? Er
ekki rás sólkerfanna eins meistaraleg fyrir það,
þótt vér ekki skiljum hana eða veitum henni
minnstu eftirtekt? Eru eKiu blómin á jörðunni
eins skrautleg og margbreytt fyrir það, þótt
vér ekki gefum þeim minnsta gaum eða tökum
eftir þeirra margbreyttu fegurð? Eða er lífið
ekki eins göfugt og tignarlegt og ákvarðað til
starfsemi og lærdóms, þótt margir af oss liggi
eins og meðvitundarlausir ormar tilfinningar-
og hugsunarlausir ? Hin sanna sæla og hið sanna
frelsi eru í óaðslítanlegu samræmi (harmoni)
við hið góða. Allar þær kreddur og skrímsli,
sem vaktar eru upp sem draugur mannkyninu
til fordæmingar hljóta að deyja út með tíman-
um, eftir því sem mönnunum fer meira fram
í sönnu frelsi, mannúð og mannkærleika. Þessi
gamla kenning, að ætlast til, að menn láti af
því illa með því að ógna mönnum með kvölum
og píslum bæði þessa heims og annars, er eins
viðbjóðsleg eins og hún er ókristileg, því eins
og allir skynsamir menn hljóta að trúa því, að
það sé ákvörðun skaparans, að allir mennn verði
sælir, án undantekningar, eins er það víst að
menn geta ekki orðið sælir fyrr en þeir \eru
komnir svo langt að skilja það og reyna, að
sælan stendur í óaðskiljanlegu sambandi við
elsku og virðingu á því góða. Þökkum fyrir það,
að vér lifum nú á þeim tímum, þegar straumur
12
fi’amfara og mannkærleika haldast í hendur.
Lífið er stutt, enn listin er löng, enn þar fyrir
fer mannkynið áfram, en ekki aftur á bak —
áfram því kærir bræður með stöðuglyndi og
þreki, ekki sem hinir vantrúuðu heldur sem
hinir trúuðu. Látið verðuga hugsun um skap-
arann vera eins og leiðarstjörnu á lífsleið yðar.
Látið yður fara fram í því góða, og vantreyst-
ið ekki því góða, sem er í sjálfum yður, en
neytið krafta yðar til þess að vinna yður sjálf-
um og fósturjörðinni gagn.
Að endingu sný ég mér að yður, kæru brúð-
hjón. Þetta er sá dagur í lífi hvers manns, sem
er sannkallaður heiðursdagur. Eg veit það vel,
að ykkar lífsleið er bæði hulin ykkur og mér,
þótt margt kunni að koma fyrir, sem vér máske
helzt vildum óska, að ekki kæmi fyrir þá gleym-
ið samt aldrei kærleikans himneska afli, sem
nú skín eins og sól í hádegisstað yfir höfðum
yðar, og sem viðheldur yðar lífafli og lífsnautn,
látið þennan sama neista útbreiðast til yðar
meðmanneskja, þá mun jafnvel þessi veröld
verða yður einn sælunnar bústaður, og líf yðar
farsælt, ef þér ekki víkið frá hinum mikla sann-
leika, að sælan og hið góða standi í óaðskiljan-
legu sambandi og samræmi (harmóni). Þá mun
yður vissulega fara fram, og þá getið þér ör-
uggt og með fullu trúnaðartrausti endað yðar
lífsskeið, vitandi og treystandi því, að þér og
vér allir menn eru í hendi hans, sem mun opna
oss nýja veröld og sýna oss nýja dýrð, sem
aldrei þrotnar.
Þá stóð upp ungur bóndi Örnólfur alþingis-
maður frá Múla og mælti:
Háttvirtu bræður og systur:
Það mun siður víðast hvar í hinum menntaða
heimi, að þar sem samkvæmi er haldið, minnast
menn í ræðum sínum á ýms þau mál, er snerta
almenning og einkum þau mál, sem í það og
það skiftið mega nefnast sem hæðst á dagskrá.
Vildi ég því stuttlega minnast á stjórnmál. —
Þegar vér lítum tii baka á stjórnarbaráttu vora
við Dani, þótt ekki sé lengra síðan, en þegar
Dönum sjálium datt í hug að flytja oss alla
suður á Jótlandsskaga, tungumál vort var orð-
ið bjagað, saga vor átti að falla í gleymsku og
dá, og vér vorum orðnir svo andlega máttvana,
að það mátti heita kraftaverk forsjónarinnar,
að vér ekki algjörlega sofnuðum út af. Ég
segi, þó vér ekki förum lengra í söguna enn
þetta, þá getum vér ekki annað sagt, en stórt
og mjög stórt stig höfum vér farið áfram,
verzlunarfrelsið fengið, Alþing endurreist með
löggjafarvaldi, stjórnarskrá búin til, og að
nokkru leyti fullkomleg ,ráð yfir voru eigin fé,
algjör aðskilnaður hvað fjárhag vorn snertir
FRJÁLS VERZLUN